Isaac Zoliana

Mizo tawng hi Pathian min pek a ni a. Min pek ang taka hman hi kan bat a ni a. A tha zawnga thang zel tur a ni bawk.

UNO chhût dan chuan Mizo tawng hi tawng ral tur zinga chhiar tel a ni a. An chhût dan a dik loh nan tan lak fe a ngai a ni. Kan tan lak dan tur atan chuan a hmasa berin Mizo |awng Humhalhtu, Mizo Language Board, Autonomy nei, MBSE ang hi Sawrkar hian siam se, Constitution leh Rules te siam se. Hei hian chak takin hma la se. Mizo tawnga thu ziak, lehkhabu engpawh, chanchinbu engpawhin Mizo tawng an hman loh tur ziak chhuakin, a bu-in siam se. A hmang lui pawh hrem thei hial turin thuneihna nei se. Tichuan, Mizo tawng kan hman dik tawh loh tam tak hi kan siamthain, kan tidik leh thuai thei ang.

Kan Bible leh Hla Bute hi savunin nalh takin kan tuam a; mahse, a chhunga Mizo tawng chu a dik lo a inziak teuh si. Kan thlarau leh kan taksa chhandamna atana lehkhabu awmchhun a ni si a. Bible lettute pawh Mizo tawng thiam rual endiktir hi inngaitlawm takin phal ve hram se la. Tichuan Bible Mizo tawng tha tak leh Hla Bu Mizo tawng tha leh dik tak kan mai dawn a ni.

Mahse, a Mizo tawng hi a dik lo a tam em avangin, ni tina kan tawng te, Pathian Biak ina kan tawng hman te, kan in chhunga kan tawng kam te, Skul leh khawlaia kan tawng hman te leh Politician-ho tawng hman te, Mizo tam ber tawng hi a dik tawh lo va ni.

Mizo tawng A AW B min siamsaktu Missionary Sapho khan Mizo tawng an thiam kim lo va. Pu Buanga’n Mizo tawng Dictionary a siam khan Mizo tawng a thiam loh avangin, Mizo tawng thumal tam tak chu Saptawnga hrilhfiahna a ziak kha dik lo a tam a. Missionary lo kal zelte khan Mizo tawng zir nan ber an hmang lo thei lo va. A dik lote pawh a dik emaw tiin an thiam tel vek a; a lo dik si lova. Mah se, an hmang zel si a. An thachhangdaltute pawhin Sap kha an zahin, an hlau si a. An tih ang ang khan an hmang ve mai a. |hangtharte pawhin kan hmang ve ta zel mai a nih hi. Tunah chuan Mizo tawng kal sual chhan leh a tihdik dan tur kan hre ta a.

Mizo Language Board kan din ang a. Bible-a Mizo tawng dik lo zawng zawng te, Hla Bua Mizo tawng dik lo zawng zawng te hi kan tidik ang a. Lehkhabu ziaktute leh Hla phuahthiamte pawhin an hmang dik tawh ang a. Kan chanchinbu zawng zawngte pawhin Mizo tawng dik lo an hmang duh tawh lo vang a. Primary atanga University thlengin an Mizo tawng zirlaibua Mizo tawng dik lote hi kan tidik vek bawk ang a. Chutianga kan tih chuan UNO pawhin kan tawng chu thi tur zinga chhiar tel deuh mah se, kan chhandam thei ang.

Missionary Sap hovin Mizo tawng thumal an hman sual hnem ber chu ‘fo’ leh ‘thin’ leh ‘tin’ te hi an ni. Mizo tawng phuahchawp panga an nei bawk a, an hmang lar hle lehnghal a. Chungte chu - Fo thin, reng fo, reng thin leh zel fo, leh zel thin, tihte hi an ni. Hengte hian awmzia an nei hauh lo. Fo leh |hin hian, ‘reng’ leh ‘zel’ awmzia hi an tichhe vek a ni. Reng leh fo te, reng leh thin te, zel leh fo leh zel leh thin -te hi Beliara leh Krista ang chauh an ni, inanna leh inzawmna reng an nei lo va. Mah se, kan Mizo Bible leh Hla-ah te chuan hmun pawimawh an chang hnem hle si te hi a ngaimawhawm rei ta lutuk e. Siamthat hi a chakawm zek zek tawh a nih ber hi maw.

Thuthlung Tharah hian ‘fo’ leh ‘thin’ chu an hmang tam hle a. Mah se, ‘fo’ emaw ‘thin’ emaw ti-a leh theih chu Johana 18:2 leh Phil. 3:18-ah hian ‘often’ a awm a. A dangah a miah lo chungin, fo leh thin chuan hmun an chang tam hle te hi Pathian Thu nung kan hriat dik loh phah te pawh a ni mahna. Kan pianthar zin em hi, a rei si lo lehnghal te hi heng vangte pawh hi a ni ta ve ang. Pathian chu chatuan mi a ni a. Fo leh thin hi chatuan thil sawi nan a tlak si loh.

Bible-ah hian thuinluhthelh a tam hle. Hei hian a awmzia hriat a tiharsa hle. Kan rilruin a man harsa thei a ni. Hei pawh hi siamthat thuai a, herrem thuai a chakawm hle mai. Fo leh thin hian Pathian chatuan mi pawi a sawi ang bawkin, a hmasa lo zawk tur a hmasaa dah a, a hnuhnung tur a hmasaa dah tlat hian pawi a sawi hle bawk tih hi hriat a hun ta hle.

Kum 1946-a English Bible an leh thar khan Pathian Thu thiamhovin lehlin an tum a, a lettute khan Saptawng thiamho hnenah an pe daih a. Saptawng thiamho khan Saptawng kalhmang dik lo leh thu inluhthelh leh tul ang apiang an tidik a. A lettute nen an endikho leh ta a. An duh tawka an tihdik hnu-ah vantlang chhiar turin an chhuah ta chauh va ni. Mizo Bible lettute pawh hian hetiang hian Mizo tawng thiamho hnenah pe ve phal se, an duh tawka an en hnuah mipui chhiar turin chhuah ta chauh se chuan Mizo tawng Bible tha tak, a kawm pawh savun tha chi-a siamtir pawh a chakawm ngawt ang. English Bible ah chuan Saptawng dik lo reng a awm ve lo va. An tihdan hian ti ve ila a duhawm hle mai. Hetianga ti tur hian Mizo tawnga Bible lettute hi inngaitlawm ve thei hlauh se a va tha dawn tak em !

Ka thu tawpna atan chuan Mizo hla duh berte zinga mi, KHB No. 34-na, chang 1-na tlar 2-na kan lampui leh kan mittui titlatu tam ber zinga mi tlar khat hi i lo en teh ang. He hla phuahtu hi Rev. Liangkhaia a ni a. Kan Pastor neih tawhah chuan Mizo tawng thiam ber a ni hial ang. Mah se, a hla phuah tlar khat lek hi a tipalh ve niin ka ngai a. Chu chu -

Thil tha kan hmuh ang hi,
Tuman an hmu thei lo;
Tlar 2-na hian tlar 1-na awmzia hi a tichhe tlat mai. ‘Tuman’ tih hian mi zawng zawng a huam si a. Heti hian thlak ta ila, a ziaawm deuh va nge.
Thil tha kan hmuh ang hi,
Ringlote’n an hmu lo; tiin.

Kristian Hla Bu No. 257-na, chang 3-na tlar 3-na Khawdur a Chhimbal zam angin, tih hi Ruahbinga chhimbal zam angin, ti zawk ila a dik zawng ang; Khawdurah chhimbal a zam ngai si lo. Rev. D.E. Jones lehlin a ni.