DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Bru-ten ram pek an phut hi! - H.Lalhmachhuana, Zobawm
Nov 26, 2016
Chanchinbuah te kan lo hmuh angin, anmahni duhthua Tripura Camp-a awm Bru unauten Zorama an lokir hunah chhung tin hnena ram hectare 5 aia tlem lo pek an phut hi sorkar leh mipui tana han phal mai chi niin a lang lo va. Kan sorkar ngei pawh hian kan Home Minister-in a sawi angin, an thil phut zinga phal theih hauh loh chi a awm a tih hi a nih ngei a rinawm. M.N.F. Returnee te pawh kha Returnee an nih avangin huan lo ram an duh duha hman tur tin khat hmunte pawh sorkarin a pe lo va, khua leh tui dik an nih avangin inhmunte erawh chu a pe hlawm kha a ni chauh va. Khua leh tui, ram neitu dik takte an nih angin an khawsakna tur hmun/khuaa cheng chhungkaw dang ang thovin lo tur leh huan turte chu an enkawl theih awm ang an chan ve hun a awm mai dawn a. Kan pi leh pute hun atangin tun thlengin lo leh huan hmun neih leh sem dan phung kan nei a. Mizorama kan ram neih dan hi chu ‘Common or Communal Land Ownership’ kan ti mai a; ram leilung fate tupawh neitu kan ni vek a, chhung bil emaw, hnam bil emaw chanpual bik a awm ngai lo; tun hmain lalte erawh chuan an pual bikin huan an nei thin. District Council kan neih atang erawh chuan kum tina lo hmun tur insemnaah te khawtlang hruaitute a phusa ber an ni thin a, chhung tinte chu an enkawl theih tawk tur ram an siam/sem theuh thin. Mizoramah hian khua leh tui dik tak, chhungkaw nuaih 2 (hnih) vel emaw awm kan ni a; tu chhungkua mahin khua leh tui kan nih avang hrim hrima kan duh a-mâka huan hmun zau tha tak sorkar atanga phut kan awm ngai lo va. Tin, M.N.F. Returnee nih vang emaw, Burma atanga lokir (returnee) emaw, Tripura atanga lokir emaw, Manipur leh Shillong vel atanga lo kir (returnee) nih avanga ram pek phut kan hre bawk lo va. Tripura atanga Bru lo kirte nih vanga ram hectare 5 aia tlem lo chhung tin hnen a pek phut ngawt hi chu “Zawhdawra suk-tin” ang velah mipuite hi chuan (sorkar pawhin) kan ngaih a rinawm. Hectare 5 chu tin 12/13 hmun vel, bigha 30 dawnlai a zau a ni nghe nghe. Kan Bru unaute hian he thil hi an phut lui tlat a nih chuan cho loh tawp tur an cho chhuak ang tih a hlauhawm hlel lo va nge! Tunlai phei hi chuan kan YMA (Central YMA) hian RAM LEH HNAM HUMHALH chu thupui ber (Kumpuan)-ah a hmang a. Bru lo kirte hnena ram hectare 5 pek zel chu tu khaw YMA (Khawtlang hruaitu pawh) mahin an phal bik a rinawm loh va. Kum tina an ei zawn nana lo neihna tur ram, khaw tinin an insem thin zinga an tel ve chu sorkarin a phal chuan a lawmawm hle a ni mai lawm ni? Huan ram tur an duh/beisei a nih pawhin an chenna khuaa awm chhungkuate pawhin an neih mai ngai loh a ni thei a. Ram chhunga cheng mekte hman mek dan leh hrai pel rawk phei chuan Bru unaute chunga thil phal lutuk chu tun mai bakah thang lo thar turte tana a pawi turzia kan hrethiam vek awm e. A thuhrimin, HMUN LO RAM NEIH DAN (Land Ownership/Holding System) hi khawvel ram tin hian dan phung, kan leilung leh mipui dinhmun mil kan nei vek a. Mizoram pawh hian Lal lal lai hun atang tawhin tun thleng hian keimahni ram leilung leh mipuite mil tawk dan leh hrai kan nei ve a. Thingtlang khuaahte kum tin lo nei duhte tana lo ram tur insem dante hi chu tun hmaa kan kalphung angin tha takin kan la hmang thei tlangpui a, a lawmawm hle. Amaherawhchu, eizawnna ngelnghet zawk neih nana huan lo ram neih theih dan, keimahni mil tura District Council hun atanga kan neihte kha tha thawkhat viau mah se, ram mipui leh sorkar chelh thintute hian kan hman thiam tawk loh hlawm avangin Zoram hian ram leilung tha tak nei reng chung si hian ei bar tharchuah kawngah ka la rethei/hnufum reng mai. Sorkarin development programme a neihte tihhlawhtlin nan mi mal hnena huan pass hrang hrang a pek (V.C. Pass, Periodic Pata, LSC, etc.) tawh tam zawk hi chu pass neitu enkawl zawm peih loh (theih loh) avangten mi hausa zawk hnenah te an hralh leh deuh zel a; tin, huan ram enkawl tura pass pekte hi kum 3 or 5 periodic, hectare 2 aia zau lo an ni tlangpui thin a. Ram enkawl that atana itawm ram tha leh kawngpui hnai tam tak chu enkawl mang loh, “absentee landlord” an tih ang a tam tawh em avang hian a niang chu, kan sorkar pawh hian “Land Reform Committee” te a siam thar hial a. Huan ram enkawl duh leh tumte hnena pass/permit pek (V.C. or Periodic) reng reng chu sorkar hian a tih tawh loh nachang a hriat a ngai tawh a. Tunah hi chuan ram pass neitute hnen atanga hman hawh (Least Holding) dan siama hman nghal emaw ram lak (Land Acquisition) dan awmsa hman dik nghal a tul tawh tak meuh meuh a. Pu Lalthlamuana Ralte-in ZALEN (30/10/2016)-a a sawi ang khan kan hnam ze mil zawng taka inrelbawl (Good Governance) kan kalpui a hun tawh a; mi ram leh mi hnam tih dan zuia kan ram inrelbawlna kalpui tum ve ngawt ai chuan Mizo lalten an khawnbawl upate thu rawn ang leh Zawlbuk titite ngaichang chung zela ro an rel thin dante kha zir that leh kan ngai niin a lang. Engpawh nise, Bru lokir turte tan emaw, NEDP atan emaw JICA hnathawh nan emaw pawh nise huan/ram pass/permit hi chu tu hnenah pawh pek mai zel ai chuan thawk thei ngei tur tana ram hman hawh dan tur siam sak lamah sorkar hian hmalak a thiam a hun tawh zawk a ni. Bru lo kir chhungkua te hnena pek lek phei chu a tuma tum chhin chi a ni lo ang e. NLUP emaw Jhum Control emaw NEDP emaw tan pawh ram inpek chu insum hram hram a finthlak tih kan hrechiang (experience) hle tawh si a.

Latest News & Chhiar Hlawh