DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Energy Bill nge Electric Bill?
Sep 19, 2021

Dr. C.Lalrampana

A KAMKEUNA: Thil ho tea lang pawh hi hriat fuh tawk lohna avangin tihsual duai theih a ni. Tu huat thu ni suh se, Mizoram chhim lam hmun thenkhatah sawn ‘Sipai camp’ tih hi ‘sipai game’ tia lam rik ching an awm a; lehkhathiam pui pui paw'n a dik lo tih hre rilru reng chungin an lam ve reng tho mai! Tunah an la ching chhunzawm zel em tih erawh ka hre tawh lem lo. Tun laia kan buaipui mek, political party-te inpuh chhiat tawnna thlatina kawlphetha chhit man kan lam dan pawh hi bihchian a ngai ve tlat. Chuvangin, tlem i han tarlang teh ang:

ENERGY BILL: Phai ramah khuan vaiho khuan eng chhit  man hi enegy bill an ti deuh kher a, keini’n electric bill kan ti ve thung a. Hrechiang lo tan chuan enge dik zawk aw? tia zawhna awm thei a ni. A nihna takah chuan Mizoten kan lam dan hi a dik zawk niin a lang. Energy bill hian eng chhit man, gas, tui bill leh cable tv bill-te hi a huam thei a, bill hrang hrang khaikhawm nan ‘energy bill’ tih a ni.

ELECTRIC BILL: Ngahihtuah chian ngai ve deuh chu tuna kan lam mek dan ‘electric bill’ tih hi a ni. American-ho khuan kan lam dan hian an lam a, hetih lai hian british-ho erawh chuan ‘electricity bill’ an ti kher thin. British-ho tihdan hi a dik zawk a, ‘electric bill’ tih chuan eng chhit kal lai mek a kawk a, ‘electricity bill’ tih erawh eng chhit zawh tawhna man inkhawlkhawm sorkara kan chhun luh tur ngei kha a kãwk a ni. 
    ‘Sipai camp’ tih aia ‘sipai game’ tia lam dik loh laklawh tlat ang deuh kha a ni. Chuvangin, tun atang chuan ‘electricity bill’ tih theuh tawh a tha ngawt ang. 

ENGE KAN BUAINA CHU?: Eng chhit tawhna man bill hming pawh kan lam dik chiah lova buaipui ngai a nih si chuan a chhit man bituk thar zatah pawh kan buai viau zel chu a nih hi! Tûnlaia ‘Electricity bill’ sâng lutuk kan sawisel chuah chuah hi “Power & Electricity Department Tariff order for 2021-2022’ ang thlapa bill a nih hmel a. Engineer-in-Chief Office, Power & Electricity Department hriattirna chhuah feb. 05/2021 no. 8-ah khan tariff thar sawiselna leh rawtna theh luh theih thu chiang taka tar lan a ni a. Chu chu JERC ngaihtuah tura tih a nih thu pawh fiah kelh kawlh taka tar lan a ni. 

Sawisel hun hawn chhungin ZPM party chiahin an sawisel a, an fakawm hle. Mipui insawr fena mai a nih thu an thlen a, Khatih lai khan political party dang an ngawi thuap a; political party pakhat chauh sawiselna kha a chak tawk lova ruahmanna thar angin sorkarin a’n kalpui ta chiah a; a rak ring ring leh bengchheng chhengah an tangleh ta hlawm si hi ‘Se bo hnua se kawng khar’ an tih zawng zawng a chang zo ta a ni. August 25/2021 khan MPYCC-ten Vanapa Hall tualah electricity bill sang uchuak lutuk duh lohna an lantir kha a ni a, awmzia nei tak ang maw? Sawisel hun lai khan an ngawi tlat si kha a ni a.  Chutih laiin electricity bill san chhan leh a kaikuang chu ‘Mizoram Congress party-in kum 20 sorkarna an siam chhungin electric power-a kan intodelhna tura  Brig T. Sailoa kawng sial sa, an zawh duh lohna rah mipuiin kan seng mek tih Congress hian lo hria se,” an ti zui veleh hlauh mai! ‘Chemtatrawta thawnthu’ kan iang zo ta. Hetih lai hian PC sorkar 1979-1984  pawh khan Bairabi Hydel Project kha tihpuitlin theih rual loh khawpa uchuakin zangnadawmna pek ngai, huan lo ram lem tam lutuk avangin tuikhuahna senso tur aia tam zangnadawmna pek a ngaih dawn avang khan sorkar laipui khan clearance a pe thei ta lo ni khan a lang a.  Bairabi Hydel project kha tun thlenga sawi sek pawh a zahthlak zawkin a lang. Kha ze tha lo tho kha chhawm nung zelin tun thlengin zangadawmna bill uchuak lutuka phut ching hnam, mi pamham, huan lo ram lem tamna kristian ramah hian inmawhpuh tur chuang tunge awm le? Tute pawh hi kan inenfiah a ngai zawk a ni lo’m ni?

A ruka mipui chan ai ei ruksak vak ai chuan lang tlang (transparent) taka electricity bill, tui bill, chhiah tihpun etc.-a lan chian law law hi a tha zawk fe lo maw? Mipui zingah pawh khawi maw laia P & E deparment hriat loha a ruka mahni inthiam chawp chunga êng pawh ruk (stealing electricity) ching, mahni eng pawh tam zawng mil lo lutuka eng hman (consume) ching kan ni ve tho mai thei. Heng zawng zawng hi chhut kilkelh chuan sorkar hi a la chawi belh zawk  thei tlat. 

Arvind Kejriwal Delhi CM  a nih hma 2014 khan Delhli-ah tui connection nei 50% an ni a. 2015 atanga term khat a sorkar chhung khan tui connection nei 97% an ni hman. AAP manifesto kha electricity bill tihhniam a ni a, thla tin unit 200 aia tlem hmangte a free a. Tui bill pawh thla khata litre 20,000 aia tlem hmangte a free bawk. Hetiang tal hian sorkar hian ti ve thei se a tha ngawt ang. Mahse, sorkarin a ti thei si lo. 

A TLANGKAWMNA: Sorkar hi chhungkaw lianpui ang a ni a, mipui chhiah pek atanga innghat ve mai a ni. Tuna electricity bill thar pawh hi mipui tana phurrit tak nia a lan laiin eng chhit man a bat nasatzia hriat chian chuan a baa êng min chhittirtute hian min tihtawpsak mai ang tih hi hlauhthawnawm tak a ni. Tualchhunga power kan siam chhuah ve lah chu a bei tham nasa mai si a. 

Tui emaw, kawlphetha emaw pawh ni se, tariff ang thlapa kan hman ral (consumed) mil thlapa chawi hi tuma tan a na lova, Local Tv bill; chanchinbu man pawh kan duhthlanna mila chawi na kan ti ngai lo. Mipuiin hriat thiam harsa an tih leh an sawisel thin zawk tak hi chu kan hman man hlut zawng aia uchuaka sang leh tam metre reading awm mumal mang lova ral khat bill awm thin anga lang hi a ni zawk. Sum hlutna tlahniam zelah tariff thar pawh siam ve zel a ngai thin. Mahse, tariff hlui emaw, a thar emaw pawh beh chhan se, a bill dik thlap thlap thin se phun leh chiar a awm lo ber ang.

Mipuite pawh hian chhiah hrang hrang pekah thahnem ngai thar ila. Sorkar leh mipuite hi innghat tawn (interdeoendent)-a nung, inawi nung tawn kan ni tih hi kan hriat chian a pawimawh hle. I sum/pawisa no kha uluk takin chhinchhiah thin mah teh. I hman tawh hnu kha a kual a kual a, engtik hunah emaw chuan pakhat tal chu i kuta a lo luhleh  hun a awm thin. Hetiang chiah  hian Sorkar leh mipuite hi kan inkar a hla lo, sorkar kan pek chang a awm a; sorkar paw'n min pek chang a awm bawk a, kan inpektawn vanga khawsaho thei mai zawk kan ni e. "Thir a lin laiin deng rawh" tih thufing ang khan sawisel hun hawn lai khan sawisel duh si lo; thir lin tawh loh hnuah den hriat tumleh si ang maia a sawt tawh loh hnua rihdil kam uchang hram leh chiam chiam si hian awmzia ruai a nei lo niin a lang.

NB: Article hi keima tawnhriat leh ngaihdan public inerest atana ka ziah a ni e. (See-Article 19(1)(a) of the Constitution of India & CCS rules 8(3)).

Latest News & Chhiar Hlawh