DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Environtment & Forest
May 03, 2023

-Vanhnuailiana Sailo
Phone : 9862482761

Kan thupui hi hnampui English tawngin ka han dah nachhan hi mi tam zawkin kan hriatthiam awlsam zawk nan ti a dah ka ni. Kan chhehvel kan khawsakna atan hian min hualveltu atana kan duhthlan ber chu ramngaw thelh ruih mai leh a kâra a khat tawka phul hnim hring awmna hmun, heng phul sir tawn tawn atanga Zotuithiang luite luanna chhehvel a ni a. Hetiang hmunah hi chua ngaihtuahna rilru a fimin, thawk a hahdam a. Mahni rau rauvah hah pawh kan hah har-in sapin a (stamina) an tih ang thahrui pawhin min daihrei nge nge thin. Hei hia a chhan leh vang nia lang chu ecological balance vang chu a ni ngei ang.

Kan ramah hian Department lian leh lar tak pakhat hmingah chuan “Environment and Forest Department” kan nei a. He Department hi Forest Training Institutes-a chhuak leh Indian Forest Service amite enkawl Department a ni a. Kan hriat ve phak chinah kan ramah hian mipui vantlang rorelna kan neih chin kum 1952 vel lai atang khan kan ramngaw neih a thing tha chi, In sakna tur emaw, Furniture atan emaw leh tul danga hman tlak chi te chu thingzaite kan lo thiam ve chin atang khan In sak nan leh mamawh siam nan kan suat tan a. Tin, District Council kan neih khan Royalty-te la in an lilam ve thin a. Amaherawhchu an lilam bak hi thingtlang lamah Forest Department nite awmlohna ah chuan royalty chawi lova kih leh zai chu a awm ve reng bawk a. Chutiang anih avang chuan thing puitling leh kum lama upa zawkte chu suat thawl an ni kum tin ta a ni. Hetiang hi Lal lal hun lai kha chuan kan In sak dan hmangte a la hmanlaiin a la changkang lova, thingzai tur chi te hian an la tuar vak lovin, thing a pum tuk a hman a nih tlangpui avang a ni kan ti thei ang.

Hun lokal zelah District Council aw awm atangin thing tha (thingzai atana thing tha) te chu kan District Council neih thin te khan ramhnuaia a dinglaite chu hmuh pawh hmu lo leh, heng thing te survey leh census pawh nei silovin Vai hi, Cachar leh kailakandi lam mite hnenah te Mahal-in an pe thin a hriat a ni a. Anni hian Sai rual leh thingkit thiam labour ruaiin luipui kam kilometre khat chhung amite chu anmahni thu leh Council, Forest Department-te hmuhpui hauh lovin an duh tawk tawkin an lo la tawh thin a. A bik takin Hmar lama luang kan Lui lian neih ve deuh Tlawng lui, Tut lui, Langkaih lui, Tuirial lui, Tuivawl lui leh Tuivai lui-ah te hian an che ber thin a hriat a ni a. Mizoram thing leh Mau leh hrui )cane) atanga Cachar, Hailakandi pa intihausa ta hi engzat tak ni tawh ang maw!

Hun a lokal zela, kan ram rorelnate inthlakin District atangin Union territory dinhmunah hlankai kan han nih phei kha chuan Mizoram mi leh heng Forest and Environment enkawltu lu berte atan hian keimahni mi leh sa chutiang dinhmun lû han chelh tur hi kan la neih siloh avangin, phai lam mi an nilo thei lova. District Council hunlai atang khan Muslim Forest Officer M. Ali kha Divisional Forest Officer (DFO) kan neih hmasak a niin, Mizofa Forest Officer kan neih hmasakte Pu Lalsanga te lah tlai khaw hnuah an awm ve chauh a ni si a. 

Kan ramah kawng-puiin hmun pawimawh kan neih leh khawlian deuhte motor kawngin an kalpawh hnu phei chuan kan ramah hian Dan leh hraite zah leh ngai pawimawh lova mahni hamthat nan leh hmasialna atana hmang a, royalty pawh pe mang lova Forest Officer nena inhrethiam a, nasa taka thingzai thin Nepali leh Burma lam thingzai ruai a che te pawh sawi tur an awm thin. Hetiang anih avang hian nge ni Central lam atang hian Forest Department Principal Chief Conservator of Forest pension hnai tawhte hian rawn chhuah an chak a ni ngei ang. Chief Conservator of Forest emaw Principal Chief Conservator of Forest emaw hnam dang Mizorama rawn chhuaka Pension rawn hmang hi sawi tur engmaw zah an awm tawh a. Anni pension hian kan ram thing hi enge maw zat anmahni ramah an hawn thin.

Forest Department hian hnathawh dan kalphung an neih thin kan hmuh theih leh lang reng awm thin chu Forest siamnana ramngaw an thiah thin kha a nia. Ramngaw Forest Department-in a thing tha leh sum chang thei phunna atan an han thiah a. Heng vah nan hian sorkarin pawisa an hmang a, khang Forest thing kha a zaitlak te zaiin Forest Officer (Ranger) te khan anmahni mimal hlawkpui nan an hmang a. Heng an ramngaw thiah thlawhfai nan (weeding) atan sorkar sum an hmang leh thei a. Tichuan an thing chi duh Teak, Fir, Ngiau, thlanvawng, herhse etc. etc., te an duh ang an phun ta thin a ni. Hetiang anih avang hian ramngaw a chereu duh hle a ni.

Hemi piah lamah hian Forest Department-te hian kan rama Forest Department-in a hauh luipui kam kilometre khat chin zawng bakah ngaw chhah tak tak, tunhma a Lusei lal tena a khawih pawh an khawih ngailoh leh an lo zuah karah khan thing tha tak tak Ngiau, Buanchum, Tatkawng, Saperbul, Herhse, Sahatah leh Khawreng thing te tuan leh manga mi tawhte kha tunah chuan khawilai ram ami pawh a him ta lo. Aizawl a Thingzai zuartu leh Carpentry Industries-te hman bakah hian Mizoram pawn lama chhuak hi tam tham tak kumtin a rukin a chhuak tih hriat a ni bawk. Kan ram a kawngpuiin a tlawh ram chin a thing tha te hian an tuar nasa in zawrh sum atan a thei pa chuan cn chhek chhuak nghek nghek mai chu anih hi. Kawngpui kalna te hi thing leh mau leh hrui (cane) te hian an tuar nasa in kan environment hi kan tichhe (spoiled) nasa a ni tih hi a ram neitute leh a chengte hian kan hriat a, kalphung kan thlak a hun tawh takzet a ni.

Kan ram Forest Department-te hian Innerline Forest hmarlam ramri hi uluk taka a zirin han belchiang aw, Innerline Reserved Forest Revenue-a Cachar District Forest Division-a Revenue an lo lak tawh leh a pung awm thei te nen han thehlut se chu, chu hun tiam chhunga an ti lo anih chuan PIL/FIR thehluh mai tur ni awm tak a ni.

Hetianga ramngaw thing tha leh kumtling te tamna Forest Division-a lo awm tawhte chu an hausa viau turah a ngaih theih. Kan han hriat ruk dan chuan Kolasib Forest Division, Kawrthah Forest Division, Mamit Forest Division, Tlabung Forest Division, Lawngtlai Forest Division-te hi Forest Officer ten royalty an hmuh tamna Division anih avangin leh Forest Mahal tute hi heng Division-ah hian an tam avangin Mizorama royalty an lak tamna Division-te an ni a. Forest Officer-te tan hmun lo ram leh hmun pawimawha ngaih an ni awm e.

Latest News & Chhiar Hlawh