DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Hlawh pung tur Kan helh mah mah em? - R.Zomawia
Jul 07, 2018
Tunlai titia mi tam zawkin kan sawi fo chu ‘Sawrkar hnathawkte hlawh pung tur’ hi a ni awm e. “Sawrkar hnathawkte an duham, duhamin chintawk a nei lo,” tiin. “Sawrkar pachhe tak karah an hlawh a tam tawh lutuk a, state dang zawng zawng aiin an hlawh a tha zawk a, Mizoram budget hi sawrkar hnathawkte hlawh-ah a kal ral tam lutuk,” ti tein sawi a ni tlangpui thin. Mipui lam atanga thlir chuan a dik a ni. Kan ramah sawrkar hnathawk an tam si a, hlawh a tha bawk a, sawrkar hnathawh loah chuan eizawnna tlak tak tak a la vang si a, heti chung hian state dangah kan nula tlangval tam tak mahni phak tawk milin hna thawk turin an chhuak nasa tawh em em tih pawh kan hria ang. Kan ram a la intodelh lo va, company lian tak tak a la rawn inbun ve bawk si lo va, lehkhathiam tak tak kan chhuak reng bawk a, zirlai hlir kan ni a, heng zirlaite hian an tum tam zawk chu sawrkar hnathawh hi a ni ti ila kan ram dinhmunah chuan kan sawi sual lo vang. Lehkhathiam chu sawrkar hnathawh kher loah pawh a tha a, mihring kan nih chuan kan inzir ngei ngei tur a ni. Sawrkar hnathawh atan chauh a ni lo tih kan hriat a tha hle a ni. Kan thupui lamah i’n lut dawn teh ang. Sawrkar hnathawkte hian an hmuh tur an hmu ve reng em? A bik takin Mizoram-ah chuan sawrkar hnathawkte hlawh atang hian mipui pawh thui takin kan eizawnna inzawmna lai a awm a, sumdawng tam berin an sum hmuhna chu sawrkar hnathawhteah a ni. He lam hi chu sawi tam lo ila, kan hre thiam mai awm e. Sawrkar hnathawkte hi mahni thiamna mil zelin hna thawh a ni a, hlawh pawh a inang lo va, sawrkar hna an thawhna chhan chu ‘Hlawh’ a ni. Sawrkar hian a hnathawkte tan kawng hrang hrangin dan mumal tak a siam vek a, chu chu an zawm ngei tur a ni bawk. Sawrkar hnathawk chungin a lang a pauvin politics an khel tur a ni lo. Sawrkar an sawisel thiang lo, “tih tur” leh “tih loh tur” tam tak a awm a, danin thui tak a phuar tihna a nih chu. Kan sawi seng lo vang. An hnathawh dan dinhmun a zirin thla tin hlawh an la a, hlawh bakah pawh an mahni leh an chhungte bik damlohna senso zawng zawng sawrkarin a pe tur a ni. Tuna Mizoram sawrkarah phei chuan hun rei tawh tak atangin in lama inenkawlna senso hi chu a titawp a, a chhan ni awma lang chu sawrkarin pawisa a neih loh vang a ni. Damdawi ina inenkawlna senso chauh pek an ni. Sawrkar hnathawk leh an fate tan kum 4 dan zelah Leave Travelling Concession ( LTC ) vawi khat an la thei a, hei pawh sawrkarin sum a neih loh avangin hman atang khan titawp a ni. General Provident Fund (GPF) pawh dan angin sawrkar hnathawkten an dah a, a puk theih a, danin a phal angin a lak chhuah theih bawk a, GPF hi hnathawkten an hlawh atanga a dah liau liau a ni. Sawrkar sum a ni tawh lo. Heti chung hian mahni pawisa pawh dan angin lak a harsa em em. La chhuak tur chuan sawrkarah beih ngial a ngai a, mahni duh zat pawh mahni pawisa a lak theih meuh lo tihna a ni chu. A awmzia ber chu sawrkar hnathawkte pawh hi danin pek a phal leh an hamthatna tam tak pawh pek an ni bik lo tihna a ni. Hlawhpui atang hian Dearness Allowance (DA) kum khatah vawi 2 a pung thin a, hei hi central hnathawkte mil zela an kal vang a ni. Mi thiamten thil man sang chho zel milin hlawh tlem tlema a lo pun vena turin uluk takin an en thin a, entir nan: “January to June chhung hian DA hi 6%-in pung rawh se,” tiin; “July to December berah 7%-in.” Central hnuaia hnathawkte hi chuan a hun biah an la tlangpui a, keini state-ah chuan DA pung tur pawh a huna pek theih loh, nawr chhuah ngai hi a awm ve fo thin a ni. Hei hi sawrkarin a hnathawkte a hun taka dan anga a pek loh vang a ni. Hamthatna an hmuh ve neuh neuh tur hmuh kim loh hi Mizoram sawrkar hnathawkte hian an lo nei ve fo a ni mai thei, thenkhatah han hmu ve zeuh zeuh mah se, mipuiten kan hriat ang ngawt hi chu a ni bik lo vang tih hi a rin theih awm e. Hlawh pun dan kalphung: Kan hriat tur chu Mizoram sawrkar hnathawkte hian central kal dan phung zelin an kalpui a, Mizoram hian a bik taka dan mumal tak a hnathawkte tan hian hlawh siam dan mumal bik a la nei lo va, a awmzia chu central hnathawkte chu kum 10 dan zelah an hlawh bi a ennawn thin a, a tisang thin a ni. Chumi kalphung chuan Mizoram pawh hian a hnathawkte tan an hlawh bi hi a ensak ve thin. Dinhmun inang theuh theuh, khulam aia an san chuan kha kha chu engmah kan sawi phak a awm lo va, state sawrkar tihsual pawh a ni mahna. Tuna kan han sawi mek zawk erawh hi chu hlawh pun hi sawrkar hian a hnathawkte tan tihdan phung a nei tih hi a ni. An thawh chhung chu sawrkarin kalphung dan a lo siam angin a pung ngei tur a ni. “Sawrkar a pachhe em a, sawrkar hnathawkte hlawh pun a hun lo,” tih lam hawi zawng ringawta lo sawi pawh a ni ber lem lo mai thei a ni. Hlawh fa a rawih chuan a ruaituin rilru fim takin a hnathawkte tan hlawh a ruahman a, chu chu a pe mai tur a ni a, a hunah a tipung zel bawk a, a ngaihtuah zel tur pawh a ni ang. Kan sawrkar pachhiatzia han en chuan tuna mi tam takin hlawh pung tur an helh em em pawh hi a dik ve tho a ni. Chutih laiin sawrkar chuan a hnathawkte hlawh dinhmun a en mek hi a tih tur dik tak pawh a ni a, hlawh pawh a tipung ngei tur a ni ang. A tihpun dan lamah kha chuan sawrkar thu thu a ni zawk e. A tha ber chu Mizoram hian a hnathawkte tan hian hlawh kalphung mumal tak hi siam vat se, central sawrkar kalphung angin a kalpui ve si a, a tlin leh si loh chuan mualphona leh sawi leh sel tamna mai mai zawkna a ni. A phaktawkin a hnathawkte hlawh pawh pe mai se, chumi tur chuan ‘Dan mumal’ tak a siam vat a ngai. Central chuan a hnuaia hnathawkte pek âwm tawk a tih chu a hun taka a pe zel a, a tlin zel bawk a, chutiang bawkin India ram state tam takah pawh hnathawkte hlawh hi chu tihsan fo a ni. Dan angin an kalpui mai. ‘State Pay Commission’ neite pawh an awm, heng hi chuan an hnathawkte tan a âwm tawkin an siam mai a ni. Hlawhbi thlak danglam hun a lo thlen te, kum khata DA pun hun a lo thlen changte-in sawrkar hian a tih tur hi a hun taka a hnathawkte hi pe mai thin se, hnathawkten sawrkar an nawr an nawr pawh a tul bik lo vang. Budget an lo ei tam a nih pawhin sawrkarin a hnathawkte tan a pe a ni mai a, a hnathawkte a enkawl thiam lo va, a then duhsak bikte a siam a nih ngai chuan chu chuan mi dang a nghawng lo thei lo va, “Keini pawh tihsan kan phu ve tho, kan tlukpui, kan inang reng,” tih a pian phah thin a ni. Fimkhur erawh a ngai hle mai.Hlawh tam mah se indaih lohna a nasa tual tual em? Hlawh tam kan tih rual hian sawrkar hnathawkte hlawh lo ei thiam riau hi an awm a, chungte chu mi awm theiho ti mai ila, mahni luah tawk baka in nei fer furho hi mawle, sawrkar hnathawk tam zawk hi chu in leh lo nei lo an ni a, sawrkar in (quarters) luah chu a thei fal bikte chauh an ni ang. A bak zawng chu mi in luah deuh vek an ni. In leh lo nei eng emaw zat awm mah se, hengho hi chu an tam lo. Hlawhah hian in luah man hi chu a hmingin a bet ve a, IV Grade ten 1,500 la pha chu senior lam an ni mai thei, staff ten 2000/3000 vel, officer lian takte pawhin 5,000 pawh an pha mang lo a ni a, Aizawla in luah tlak deuh chu 7000/8000 te a ni dawrh zel mai a ni. In luah man sang em em, hlawh sang mah se, sawrkarin an in luah man a pe zo leh si lo va. Thil man a sang vur mai a, senso dang neuh neuh nen chuan hlawh chauh ring tan chuan indaih lohna chu nasa ve tak a ni ngei ang. Sawrkar lah hian in luah man leh thil man dang dang pawh hi han thunun fel fek fawk hi a ti hlei thei lo zawng a nih hi maw!! Ni tin mamawhte hi a chang leh an to chho vur vur mai a, heng karah hi chuan sawrkar hnathawk, mahni hlawh chauh ring tan chuan hlawh san hi chu an thlahlel ve ngawih ngawih a ni. Ram Hmasawnna chu sawrkar kut liau liau a ni: Hlawhah pawisa a kal ral hnem lutuk tih ai mahin ram hmasawnna lamah pawh pawisa a tam tho niin a va lang si ve?!  Kan ramah pawisa dik lo taka eiruk a tam tih a ni a, a ni reng bawk a, thenkhat rinhlelh em em, politics mual zawh fuh inti ve dek dekte pawhin tihfuh an intih ber chu an lo hausa thut thut zel hi a ni l’om ni? Ram tana hnathawk ho hian sum hi a nihna dik takah hmang se, kan ram hian hma a va sawn nasa dawn si em!! Ram hmangaih intiho, thuneihna chang te, sawrkar hnathawk pawh a niang, sum lam khawih thiam riau te pawh hian kan ramin a huat em em ‘Sum dik lo taka eiruk’ hi bansan ta se. Contractor hna thawkho pawh hian an hnathawhna pawisa milin hnathawk ve mai se, hna hmuh duh luat avanga 15%/20% tute emaw pek then khan hna tha tur kha nasa takin a tichhia tih kan hria em le? Hna thawhna tur chu sum a tam a ni lo’m ni?! Kan ram hian insiam thatna lai tur chu kan nei alawm. Sawrkar hnathawkte hlawh sang tur helh reng renga au chhuah vak vak ai chuan tuna kan han sawi lamah pawh hian kan ram hian tan kan lak a ngai a ni. Hnathawktu chuan a hlawh phuin hna thawk rawh se, ram hruaitu chuan a ram tan mahni hlawkna tur dah thain hna thawk rawh se.

Latest News & Chhiar Hlawh