DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Infiam mite hmelma Vaihlo
Sep 09, 2017
- Dr. Jane R. Ralte, State Nodal Officer, National Tobacco Control Programme, Mizoram Hmasang ata vawiin ni thlengin infiamna hian mihringte nunah hmun a luah thuk hle a, chuvang chuan khawvel khawi hmunah pawh infiamnahi kan ngaihvenin infiammi hlawhtlingte pawhin ngaihsan an hlawh em em zel a ni. Keini hnam tlemte Zofate zingah pawh infiamna hi kan hlut a, thangtharte pawhin infiammi hlawhtling nih tumin infiamna chi hrang hrang an luhchilh mek a nih hi. Sorkar pawhin infiamna chawisan kawngah hma a la nasa a, a hlawhtlinna pawh kan hmu mek zel a ni. Kawng dik kawhhmuh an ngai: India ram heti khawpa mihring tamna hmunah ram pum huapa hming lang tham Mizo nula/tlangval ngei infiammi hlawhtling tak tak kan nei ta nual a, heng mi kan neihte hian thangthar mekte an kai harhin, infiammi hlawhtling nih tumin ke an pen suau suau mek a nih hi. Hetiang anih avang hian thangthar infiamna luhchilh mek te hi infiammi hlawhtling an nih theih nan kan theihna zawn theuhah kawng dik kan kawhhmuh a tul em em a ni. Infiammi hlawhtling ni turin vaihlo laka fihlim a pawimawh: Tun hma atang tawhin Zofate zingah infiammi talent nei tha leh beiseiawm tak tak, kaihhruaina tha an hmuh loh avanga thamral ta mai mai sawi tur an tam tawh hle a, an uihawm takzet a ni. Chuvang chuan tuna kan thangthar mekte hi chu infiammi hlawhtling an nih theih nan a tam thei ang ber kawng tha kan kawh hmuh an ngai a. Tunah chuan hemi atana pawimawh em em, infiammi hlawhtling ni tur chuan vaihlo zuk leh hmuam laka fihlim a pawimawhzia te, hemi atana hma kan lak tlan theihna kawng hrang hrangte rawn tarlan kan tum dawn a ni. Infiammite tichhetu vaihlo zuk leh hmuam: Infiammi hlawhtling ni turin taksa hrisel tak neih a tul laiin, infiammiin vaihlo hman a chin chuan a nih tur ang a ni pha thin lo a ni. Eizawnna atana infiammi (Professional players)-te phei chu vaihlo hman avang hian an theihna a tla hniam thei hle a, infiammi hlawhtling tur leh hmabak eng tak neite pawhin vaihlo an hman chuan vaihlo kaihhnawih natnaavangin an tawp leh mai thin a ni. Infiammi vaihlo hmang thinte chuan chuap hnathawh tha lo te, thahrui chak lohna te leh muthilh that theih lohna te an nei thuai a, heng bakah hian hrisel lohna dang tamtakin a tlakbuak thin a ni. Vaihlo hmang mite hian taksa leh rilru chak lohna te, chauh hma bikna te, thawk lak that theih lohna leh ke na, ke kham te hi an nei nasa bik thin a ni. Tihdam aiin inven a tha: Natna hlauhawm cancer leh lung natna te hi insiam tha leh tur chuan hun rei tak a ngaih laiin, vaihlo zuk leh hmuam te hian kum 2/1 chhung lekin hetiang natna hlauhawm hi a thlen thei thin. Miin vaihlo a hman rei poh leh amahah tihdam theih loh natna a vei theihna chance/risk a sang em em a, kum 5 chhung lek vaihlo hman pawhin kumkhua a chhiatna a thlen thei a ni. Meizuk bansan erawh chuan chuap hnathawh a siamtha nghal a, meizuk avanga harsatna thleng thin te pawh a siam tha thin a ni. Infiammi meizu thin kan nih chuan a rang thei ang bera sim nghal a pawimawh tak zet a ni. Vaihlo laka infiammite an fihlim theih nana hmala theitu leh an hmalak theih dan: Infiammite, infiamna hmun leh hmanrua zawng zawngte hi vaihlo laka a fihlim theih nan mitin ten tih theih kan nei theuh a. Hemi atana chanvo pawimawh neite leh an hnathawh theih dan thenkhat han tarlang ta ila. Sorkar 1. Vaihlo fakmawi leh tihlar khapna dan chak taka kalpui a hmalak. 2. Vaihlo zuk leh hmuam khuahkhirhna dan awmsa khauh taka kenkawh. 3. Sport zirnainte (training center, etc.) vaihlo leh ruihtheih thil laka an fihlim theih nan a tul anga tanpui. 4. Vaihlo leh a kaihhnawih hmangtute an sim theihna tura tanpui. Infiammite pawl hrang hrang (Sports Associations) 1. Vaihlo zuk leh hmuam khuahkhirhna dan mahni hmunhmaahte (property) khauh taka kenkawh. 2. Infiamna atan sum leh pai emaw thilpeka tanpuina vaihlo siamtu company-te atanga lak loh. 3. Tournament leh intihsiakna hmunahte ‘No Smoking’ sign tarlan thin a, tih dan phung a neih. 4. Infiammi vaihlo hmang thin tenan sim theihna atana tanpui. 5. Players, Coaches, Trainers, Referee/Judge, etc. ten inthurual taka vaihlo khuahkhirhna dan an kenkawh tlan theihna tura hmalak. 6. Inkhelhna leh intihsiakna apiangah field/hall chhung, field/hall sir leh mipui thutnate vaihlo laka fihlim tura siam. 7. Intihsiakna opening ceremony leh half time chawlh te vaihlo that lohna thu puanchhuahna atana hman tangkai. Infiam zirtirtute (Coaching staffs/Trainers, etc.): Thangthar infiammi training-na hnuaia awm te hian an Coach leh trainers te tluk ngei tumin an entawn thin a, hei vang hian an ni hi vaihlo laka an fihlim chuan an zirlai te ah danglamna nasa tak an thlen thei a ni. Hmalak theihna langsar zualte chu: 1. An zirlaite (infiammite)hmuh laia zuk leh hmuam tih loh. 2. An zirlaite (infiammite) chu vaihlo leh a kaihhnawih chi reng reng hmang lo tura hneh. 3. Infiammite chu vaihlo hmanin an chet danah nghawng tha lo a neih thuai thei dan te, nakin zelah pawh an mahniah thil tha lo a thlen theih dan te sawihopui thin. Infiammite Thalaite hian infiammite hi an ngaisang em em a, hemi avang hian vaihlo that lohna tlangaupuitu atana palai tha tak an ni. An chet dan leh thusawite hian thalai naupang zawkte hi vaihlo hmang/ti lo turin a kaihruai thei a, lo hmang/tithin tawhte pawh sim duhna rilru a siamsak thei a ni. Hmalak theihna langsar zualte chu: 1. Infiamna hmanrua leh thawmhnaw te a remchan dan ang zela vaihlo that loh zia puan zar nana hman tangkai. 2. Infiamna hmanrua vaihlo brand leh company te nena inzawmna nei reng reng hman loh. Infiamna ngainatute 1. Infiamna huam chhungah leh a entu te zingah meizu an awm leh awm loh hriat chian a, hmang/ti thin an awm chuan khap ngam tur a ni. 2. Infiamna hmun te vaihlo laka a fihlim theih nana humhalh. Chanchinbumi te: 1. Vaihlo laka fihlima pawimawh zia kawng hrang hranga mipuite zirtir. 2. Vaihlo dona kawnga hmalatute hmalakna leh hnathawh dante uluk taka zirchiang chunga mipuite hnena puanzar. 3. Dan phal loh anih ang ngeiin Vaihlo siamtu Company ten an bungrua an fakmawina lam chi reng reng puanzar/tarlan loh. 4. Infiammite tana vaihlo hman that lohzia chanchinbu leh TV-ah a tam thei ang ber tarlan. Nu leh pa, Zirtirtu leh Khawtlang: 1. Kan chenna in vawn fai a, Tobacco Free Home nei theuh tura hmalak. 2. Infiamna a inhman hian vaihlo hman chhin chakna lakah naupangte nasa takin a veng thei a, chuvang chuan naupangten infiamna an luhchilh theihna hun remchang ruahmansak. 3. Nun dan kawng hrisel leh tha uar a, naupangte mit hmuh a vaihlo zuk leh hmuam hman loh. 4. Naupangte vaihlo zuk leh hmuam lei/la tura tirh loh tur an ni. 5. Naupangte hnenah vaihlo zuk leh hmuam that lohzia leh taksa a tihchhiat theihzia chiang taka hrilh hriat. 6. Vaihlo siamtute atanga sum leh pai tanpuina reng reng lak loh. Tlawmngai pawlte 1. Vaihlo khuahkhirhna dan hrang hrangte kenkawh a, mipuite dan zawm tura zirtir 2. Vaihlo zuk leh hmuam ti/hmang thin ten an sim theihna turinkhawtlangin kan mamawh ang mil tawk zelin hmalak ni se, a bik takin thalai te zingah. 3.?A theih ang angina thahnemngai taka Sorkar hmalakna tanpui a, meizu lo mite midang meizuk khu (Second hand smoke) laka an him theih nana hmalak. 4. Mahni vengchhunga infiamna hmunte leh vantlang hmun hrang hrangte meizial khu laka a fihlim theihna tura hmalak. Zirna in 1. Vaihlo zuk leh hmuam khuahkhirhna dan mahni hmunhma-ahte khauh taka kenkawh. 2. Vaihlo khuahkhirhna dan puanzarna atana debates, painting leh essay competition buatsaih. 3. Naupangte tan boruak thianghlim leh hrisel pawimawhzia zirtir a, vaihlo zuk leh hmuam that lohzia fiah taka zirtir 4. Zirna ina infiamna hmun leh hun te vaihlo laka fihlim (Tobacco free sports) ni tura hmalak. 5. Zirtirtute leh school-a hnathawktute reng reng school chhungah emaw, naupangte hma a mei zu lo tura inkaihhruai. Tlangkawmna: Heng kan sawi bakah pawh hian adang tamtak sawi tur a la awm teuh mai. Amaherawhchu, tuna kan tarlan takah hian hmala theitute hian kan theihna zawn theuha hma kan lak chuan, infiammi hlawhtling leh daih rei tam zawk kan nei ngei ang. Hetiang ang taka vaihlo leh a kaihhnawih laka fihlim tura kan infiammite leh thangthar mek te kan tanpui thei a nih chuan, Mizoram leh India ram mai ni lovin, khawvel hriat tham infiammi hming langsar Zofate hian kan la nei ngei ang.

Latest News & Chhiar Hlawh