- R. Zomawia Tihdanglam/Thlakthleng tulna hun a ni ang chu, he hunah hian kan awm mek a ni a, khawvel ram ropui ber pawhin rorelna kalpui danah thlakthleng ngai ‘Change’tih rawn uar chhovin keini ramah pawh he thumal hi a lar ngawt mai. Mahse, a tak takah chuan kan ram roreltute hian kan ram kalphung hi an thlakthleng em le? tih hi han inzawt ta ila, a tlangpuia kan sawi chu a inang deuh mai thei e. Hmasawnna thar danglam em em kan hmu lem lo va, hmana kan mamawh power intodelh lohna kha tun thleng hian kan la au dum dum a nih hi maw! Kan tih dan phung kan la thlakthleng lo, kan au hla kha engmah a la danglam lo, insiam that ngai em em siin kan rilru kan la thleng danglam lem lo, tawngka hi chuan thu tha tak tak, policy tha pui pui, roreltu tura mipui hmaa rawn inpho langho pawh eirukna duh lo tak, hmasawnna pawh kan hriat ngai loh thar tha pui pui rawn duang chhuak, kan ram hi intodelh turte, kan zirna hi khawvela rualpawl phak tura siamthat… Sawi sen a ni lo ve, hengte hi kan lo hre thin a; mahse, tun thleng hi chuan ‘Change’ a la awm lo ti ila kan sawisel tam lem lo’ng chu maw!! He lam chu mi thiam pui puiin an sawi tawh a, sawi chhunzawm lo mai teh ang. Ram inrelbawlna kawng hrang hranga inthlak danglam ngai kan ti thin a, a dik lutuk tlat, a phek lehlam inthlak danglam ngai lem lo, chhunzawm ngai hi kan kal liamsan mai ang tih hi ka lo hlau ve deuh a, hman atanga kan nuna bet tlat, kan nun timawitu, mi pangngaia min siamtu, kan chuan em emte kha tuna hmasawnna hian min tidal chho zel em? tih hi ngun takin thlir ila a tha khawp ang. Tunlaiah kan buaipui luai luai, he lam kawnga mi thiamte pawhin vawi duai lo an sawi?‘depression’ te pawh hi tunlai khawvela thil thar em em pawh a ni chuang lo, duh aiin kan ngai thutak ta mah mah em ni aw? tih turin kan awm a. Ngaihthah chi chu a ni miah lo va, ringtu mi piangthar chuan min puitu kan nei tha em a, Lalpa lama kan tan tlat chuan beidawnna ata min hruai chhuak ngei ang, kan hneh thei a ni tih hi pawm ngam ila, ‘Nun beidawnna, nguaina avanga nun hreawmna lo kal’ tihna a ni ber ang chu. Tlawmngaihna nun mawi thlak danglam lo ang u: Khawsak phung a lo danglam a, tlawmngaihna kan tih pawh eng emaw chen kan chet vel danah chuan a danglam lo thei lo. Zualko kea kal ngai thin kha tun khawvelah chuan a ngai tawh lo. Ramvah leh lui kal tihte, ruang zawnte tunhma ang em em khan a awm tawh lo va, khawsak phung lo danglam hian kan hmanrua leh nitin kan chet vel dan thlengin a nghawng a ni. Heng a ken telte lo danglam tate hi chu sawi ngai lovah ngai ta ila. Kan pi pute atanga kan chhuan em em chu tlawngaihna nun mawi tak hi a ni. Tlawngaihna chuan mi dang thilti ve turin a phut run lo va, beisei let nei miah lova mi dangte tana inpe nun hi a ni. Mi dangte tana inpek ralna, mi dang phut lo leh beisei let nei lo nun mawi tak hi chu thlak danglam a ngai miah lo a ni. Engang pawhin khawvel hi rawn changkang zel mah se kan nun chhungrila tlawngaihna hi chu tinung reng ila a mawi ngawt ang le! Tunlai thalai tam takah hi chuan tlawmngaihna nun tak tak hi an man pha meuh tawh lo niin a lang. Hnatlang tura thawh chhuah ve satliah ngawt kha tlawmngaihna a ni ber tawh lo va, miin tlawmngai min tise tihna rilru kan put chuan tlawmngaihna a ni lo. Hnatlang tura thawk chhuak ve si, thawk chhuak ve lote phut tlat a nih chuan tlawmngaihna dik a ni thei lo vang. Hnathawh tur awm se, phur taka intirh chhuah a har hle tawh a, pawisa hlawhin tam tak chu kan intir thei tawk tawk a, tunlai thalaite aia upa zawkten an tirhin kal hram hram te, peih lo chung leh phun nang nang chunga in tirh kal te a ni mai mai tawh a ni. Aia upate hnathawh aia thawh khalh tumna a awm tawh lo, nu leh pa, aia upaten hna thawk bawrh bawrhin, in chhung hna thlengin an bulah thawk reng mah sela, puih reng reng a tam zawk chuan an tum tawh lo. Tlawmngaihna hi a chuai ta hle a ni. Ei tur tuihnai tak tak lo awm se chuan chan loh hlau em emin naupang zawkin an chuh tawh a, ei lamah chuan a tui tui ei hman loh an hlau a, zahna reng reng a awm tawh lo a ni. Mi dang tan engtin nge ka tangkai ang, kohhran leh khawtlang tan tangkaina ka nei ve ang em aw? tih hi tlawmngaihna chu a ni. Miten mi dang tana ka hnathawh hi hre ve se ti ranho chetna hi chu tlawmngaihna a tling lo a ni. Heng hi chu tlawmngaihna hlingnei ka ti mai e. Chuvangin, kan culture zinga kan chhuan em em tlawmngaihna hi mi tinin i vawng nung tlat ang u. Tunlai tawngkam lar tak ‘Change’ hi chuan thlak danglam lo hram teh se. Rinawmna hi kan thlak danglam ta nge? Thenawmte nena nunho dial dialna te kha khawvel changkangah hian kan ‘change’ ve em ni? Hmanlai kan pi leh pute hunah kha chuan rukru an awm lo pawh a ni lo; mahse, nunhona kha a nuam em asin, kawngkhar an kalh ngai lo va, hawn theih loh khawpin in an kal bosan ngai lo va, thingfakin an do mai thin a ni, nilengin hna an thawhsan thin. Dawtsawi avanga inhuatna a awm tlem a, an eizawnna ang angah an rinawm hle a, mahni hlawkna duh avangin an rinawmna an hralh ngai lo. An hawihhawm hle a, vantlang kawng an mahni thuin an tihnawk ngai lo, an thianfai nghal zel thin. Vantlang kawng an tidanglam ngai lo. Mi aia pawng bikin in an sa duh lo. Thenawmte mangang au thawm an hriat chuan an chhan vat thin, chhan ngam lo chu ‘pawnfen feng rawh se’ an ti mai. Thu dik tak kha huaisen takin an sawi mai a, anmahni tawkah an rinawm hle hlawm a ni. Tunah chuan vantlang kawng insakna atan kan hmang a, kan inthlahrung miah lo, duham avangin mahni ramri bak bak kan hauh a, thenawm khawvengte nen kan inkhing rup rup ta mai, dan hnuaia zalenna ka nei alawm tih vangin thenawm lawka mangang pawh kan ngaithla vel ta mai mai a nih hi.. Tunlaiah chuan changkang kan inti em em a, Kristian piangthar tha kan inti a, Pathian thu kan hre em em tawh a, mi thiam pui pui kan tam a, kan hausa hlawm a, rinawmna erawh kan tlachham hle thung si a nih hi! Kristian hmasa, ringtute kha an rinawm a, Pathian thu kha an awih tawp mai a ni. Tunah chuan rawngbawltu zingah pawh mi rinawm lo nia sawi kan awm tawh a, an hna azira pawisa eiru duh mai hi sawi tur leh rinhlelh tur an tam tawh em em a ni. Sawrkar pawh a mangang a, eiruk do tlat a, a zung nena phawi tihte kan thupui ber a lo ni ta. Eiru thiam, dan hmaa fihlim tura inziak bo thiam master degree nei kan awm nual tawh a, sawrkar atanga hmasawnna hna khawih contractor te pawhin hna a tha thei ang bera thawh aiin engzat nge ka eiruk ang? tih rilru pu ran kan ni hlawm tawh a. Rinawm loh avanga in ropui tak tak sa kan ni hlawm tawh si a, dik lo taka sum lakluhho in ropui sa tlep tuarte avang hian hmasawn emaw kan lo inti mai mai palh ang e. A zahthlak viau ang. Hmasawnna awmzia kan hre lo va, tunge rinawm tih pawh hi kan inhmu thiam tawh lo a nih ber hi maw!! Ram hruaitu politician te zingah rinawmna vawng nung lo kan tam a, sawrkar hna lian thawk zingah rinawmna vawng nung lo kan tam a, contractor, sumdawngte zingah rinawmna vawng nung lo kan tam a, kohhran rawngbawltute zingah rinawmna a dera inthuam kan tam a,kan nun chhuah pui lo a ni ber e. Pathianin a hnungzuitute chu rinawm turin min duh a, Mizo Kristian hmasate kha an mawl ang angin an rinawm a, kan pi leh pute huna khawtlangah rinawmna an lo vawn nunte kha vawng nung zel ang u khai. Rinawmna thlauhthla khawp tura tunlai hmasawnna hian min change tur a ni lo. Hmasawnna eng ang pawhin rawn kal mahse, kan rinawmna kha kan pai nung reng tur a ni. Rinawmna leh khawtlang nunhona nuam tak thin kha a tibo zawngin i thlak danglam lo ang u. Hemi kawng kherah hi chuan change kan mamawh ber lo. Rinawmna, khawtlang nunhona nuam tak thin te kan chhawm zel zawk tur a ni. Zahpui lo ila, hmasawnna chuan min chim ang, min chim zel bawk, thlakthleng nun chu tam tak kan keng tawh tho tho a, a tul reng bawk a ni. Tunlai ram rorelna kalphung chik taka en chuan rorelna thlakthleng ‘Change’ kan mamawh tam ta. Mahse, Mizo nun mawi tak kha chu kan kal liamsan mai palh ange. Thangtharten an rawn chhawm nun zel theihna turin kan sawi mawlh mawlh a ngai. Inchhungah kan hman a ngai, khawtlangah YMA ten dik taka kan vawnnun zel a ngai. Theihtawp chhuah ila kan la insiam tha thei a ni.