- Lalchhandama Colney
Inthlan kan hnaih leh ta hle mai, kan dam ang a, kan thleng leh mai dawn niin a lang. State dangte boruak kan han thlir thin hi chuan an khelh dan hnam upa zawk mah nise, a tha lo ve thei hle. Keini pawh tun hma kha chuan a tha lo ve thei hle; mahse, kohhran hrang hrang intelkhawmtena an din, MPF lo din hnu hi chuan rin aiin kan zia awm ta viau mai, a lawmawm hle mai. Hetiang kan han nih hnu pawh hian tam tak tan chuan politics chu han tel vena chi em em pawh ni lo, ralkhat atanga thlir nuam tawk vel lek a nihna lai a tam mai. Awle, vawiinah Bible-a kan hmuh dan te, kohhran mite tan tih chi a ni em, eng nge ni politics chu etc. tihte han sawi tum dawn ila.
Bible-a kan hmuh dan: Hetia han ngaihtuah mai hi chuan politics chu hetiang vel mai mai hi alawm, tute emaw mai mai tih chi, kan ti mai thei; mahse, a ni miah lo. Thuthlung Hlui lam kan han thlir chuan ram hruai hna leh enkawlna lam reng reng chu zawlnei kutah, zawlnei kha roreltu a ni nghal a; tin, puithiam, Pathian hmaa mipuite dinsaktu a ni nghal bawk a ni. Indo reng thin an ni a, chu miah pawh chuan ral reltu ber, pawimawh em em an ni. Hun tlem a lo kal hnu, Samuela hun lai khan lal neih ve kha an duh ta a; mahse, hei hi Pathian leh zawlnei Samuela kha chuan an duh lo hle. Tichuan, lal hran chu Israel fate khan an han nei ve ta a. Kan hriat angin lal hran an neih hnu pawh hian zawlneite kha chu ram rorelnaah an la pawimawh hle. Thuthlung thar lam, Isua pian hnu hi chuan kohhran e kha lian tak, thunei tak; mahse, ram rorelna lamah kha chuan chuti em emin an tel tawh lo niin a lang.
Politics chu eng nge? Thenawm nu emaw han zawt ta ila, ti hian min chhan ka ring deuh— “politics chu mi dik loh na lai leh fel lohna lai inhriatsiakna. Dawt hmang a intih, intihna,” emaw a tih ka ring. A ni taka, kan politics khelh dan hi a then laiah chuan a ni thei hle, thenkhat tan phei chuan tel ve chak awm loh tak a ni. Pu J.F.Laldailova’n a hrilh fiah dan chuan – “politics chu ram awp dan ngaihtuahna,” a ti a. Oxford dictionary lam han thlir leh ta ila – “the science or art of government,” a ti. Mizo tawng chuan— “politics chu sawrkar zir bingna/zir thiamna,” han ti ta ila, a thelh lutuk lo vang chu maw? A hrilh fiahna kan han hmuh atang hi chuan a awm zia kan lo hriat thin dan nen kha chuan a in ang mang lo hle. Heti a nih hi chuan politics chu ram in enkawlna, fel tak leh tha taka hruaina a ni ber a, smart tak leh ropui taka khingpuite nen pawh inbeihna, mi tu pawh huap vek thei a ni.
Kohhran mite tan: India ram leh keini ram ngei pawh han thlir han thlir hian, tel vena chi a ni em aw, tih hi ngaihtuah tham tak tlingin ka hria. Nia, tun hma chuan kohhran mite tan han tel vena chi em em a ni lo va, tel vena tlak pawh kha a ni lo reng a ni. Mahse, hetih lai hian ram hnukpui a ni a, kohhran pawh a khawih tel ve lo thei lo va, chuvang chuan hun eng emaw ti deuh lai atang khan kohhran mite chu ngen leh nasa taka auh an ni a. Tichuan, kohhran mite pawhin ‘a ni tak e,’ tiin, tam tak chu an han zuang lut ve ta a. Heta tang hi chuan sawrkar pawh tlemin a lo thianghlim ta a. Zu leh hmeichhiate nen a ti deuh mai thin pawh kha a lo thianghlim ve ta viau a. Kohhran mite tana inrawlhna chi pawh a kan ruat loh kha tunah chuan kan tel vena tur zawk a ni, tih chu hai rual a ni ta lo. Sawi lan tawh angin kan Bible-ah pawh hian ram rorelnaa mi pawimawh tak takte chu zawlneite leh ringtu tha tak takte kha an ni zawk hlawm a ni.
Ka thlir ve dan: Keima han hmuh ve dan han sawi ka tum a, a dik zawk ka tih na pawh ni chuang lovin, a dik lo mah mah zawk mai thei. Kohhranah chuan mi tha tak tak, rinawm tak tak an tam a, heng miten a ram hruai hna an han thawk hi chu ram pawn hlawk pui ngei tur a ni a. Mahse, pulpit-ah te Pathian thu tha tak tak an han sawi a, inkhawm ban lamah chuan tute emaw nen tul dang daih an han nei leh si thin hi chu, ka hmuh dan chuan a thusawi ka lo ngaihthlak tawh zawng zawngte kha paih chhuah leh vek ka nap mai thin, tui awm tawh loh zo vekin ka hria. Sakhaw puithiam (Pastor)-te hi chu chiang sa tur an ni a, kohhran hruaitute pawh hi a hranin awm se, an rawngbawl hna taima takin thawk zawk se, an beram enkawl hnaah hian duh tawk se, thlarauva chawm nung thei reng turin inbuatsaih sauh sauh zawk se, a duhawm zawkin ka ring.
Politics pawimawhzia chu kan hre theuh ang a, chuvang chuan vawiinah kohhran mite pawn ngun takin kan zir ve ang a, politics-ah hian tih ve tur pawimawh tak kan nei a ni tih kha hria ila, a lo thianghlim lo viau a nih pawn kan mission field-ah te ngai thei nghal ila, siam that hnathawk kan ni nghal dawn a ni.