DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Lungtat par - David L.Ralte
Nov 12, 2016
Lungtat par’ tih thumal hian Mizo history-ah hmun pawimawhna tak a neih thu te, Vanhnuailiana leh Sukte Lal thenkhatten inremna thuthlung an ziah tumah pawh he thu hi ziahlan a nih thu te, tunlai social media hrang leh chanchinbu hrang hranga a lo lar thar tak thut chhan leh Mizo Live Band pakhatin an hla thua an hman atanga rawn lar thar thut a nih chungchang hi ka sawi tum a ni lo. Tun tumah hian Lungtat par hian Mizo society-ah engtiang takin nge pawimawhna a neih tih hi kan thlir tur lam a ni. A awmzia tawi tein lo chhhui lawk ila. Vanhnuailiana leh Sukte Lal, Suakzapauvate khan inrun tawh lo turin remna thuthlung an ziah khan, “Arpui meiin ban a chen hma leh Run tui a leh luana, Lungtat a par hma chuan remna thuthlung hi bawhchhiat loh tur,” tiin an ziak a. An thuthlung ziah kha engti kawng maha bawhchhiat thiang lo leh nghet bur, Persia dan ai pawha nghet sawina a ni. Mahse, a hnu lawkah chu thuthlung chu bawhchhiat a lo ni ta a. A bawhchhetuah erawh an inpuh tawn thung. Kan ram politician-te lungtat a par thin: Mizo History-ah Lal ban a nih hnu, mipuiin kan aiawh roreltu kan thlan tan atanga vawiin thleng hian kan politician zahawm tak takte hian inthlan dawnah thu chi hrang hrang min tiam kur luk fo a. Kan han thlang tling ta chenga, ‘min thlan tlin chuan chutiang khatiang chuan ka/kan ti ang’ an tih chu a tak ramah an chantir leh thin si lo. Campaign laia min hmangaihtute khan an lal hnuah chuan mi an hmangihna kha an bansan nghal a. An hmangaihte kan cher telh telh laiin min hmangaihtute erawh a ni telin an thau kung kung thung! Sawhthing ching tur leh man man taka min leisak tur anga insawite chuan hah taka kan thar sawhthing min dah tawihtir a, mipui beidawng chuan an hmaiah vawm nan kan hmang lo chauh. Mau chin uar policy pawh kan din chhuah phah lohzia a hretute vek kan ni. A thlawna pawisa sem policy lah ram hmasawnna lamtluang min zawhtirtu aiin pawisa an sem lai vela sumdawng thenkhat an inhralh thei deuh tih bak lukhawng a nei zui tlem khawp mai bawk. Tu party policy emaw hi kan sel ngawt lo, a bawhzui danin duhthu a sam lo kan ti a ni. Mipuiin dik lohna tam tak chu kan nei ve ang; mahse, a bul berah chuan kan ram hruaitutten lungtat an tihpar thin avang zawka hlawhtling ziktluak ta lo a ni zawk. Inthlan hmaa awlsam em em kha, a hnu lawkah a har leh ta thut thin te, ram aia mahni tanghma hai ringawt ngaihtuah leh thin hrauitu kan neiha, ram hmasawnna aia inthlan leha tlin leh ringawt politics hian eng ram ropui mah min thlen lo vanga, thlen a hnekin, mimir kan rethei tawlh tawlh zawk ang. Politician chuan principle fel tak a nei ang a. Chu a principle chu mipuite min zawrh ang a, tha kan tih chuan roreltuah kan siam ang. Kan thlan tlin hnuah a principle chu tihlawhtling turin a bei ang. A kalkawngah hian hling te, thang te, buarte pawh tam tak awm mah se, a lalna dinhmun ngei pawhin tlakhniam phah dawn mah se, a tlak phah thak ngam tur a ni. India Prime Minnister a nihna hlu tak chu VP. Singh chuan a policy tihhlawhtlin a tumna kawngah a chân phah thak (a lungtat a par ve lo). Hman ni lawka UK Prime Minister atanga bang ta khan a lalna humhim dan ringawt ngaituah se, a la lal reng ang. Mahse, lal reng chunga lungtat partir ai chuan a lal thuthleng a kalsan ngam. Mi ram hruaitute hian ram hi an lo va hmangaih em! Biak Ina kan sakhaw rawngbawltute sermon sei tak tluk hialin an chezia khian min hneh thin. Kan ram hruaitute zawng zawng hian lungtat an tipar vek ka tihna chu a ni lo. Tum khat chu Minister pakhat hian lengah min sawm a, an in ka thlen chuan a lo la tho lo va, a nupui chuan office atanga a lo haw hnu, zanah leh zel pawh hna a thawh nasatzia leh a mut lai pawh a hriat ngai mang loh thu a sawi. Kha pa kha ka mi hriat chian a ni. Khitiang mi khi a ni lo pawh an awm teuh chu ka ring. Mahse, kan hmuh leh kan hrawn tam berte hi chuan lungtat hi rose par sen lar ang hlarh hlarh hian an tipar thin zawng a nih hi maw! Mipui pawh hian kan lungtat kan tipar thin! Hei hi chu awih harsa i ti mai thei. Mahse, a dik miau si. Kan ram hruaitute hi mipui thlan an ni tlat. Mizo tluka party politics la na leh ruihchilh hnam hi an awm a nih pawhin an tam lo khawp ang. Party Policy/Manifesto ai chuan kan awmna party kan ngai pawimawh zawk. Mi mala ngun taka kan ngaihtuaha kan duh loh hi a huho chuan kan duh. A huhoa kan duh loh hi mi mal chuan kan duh leh lawi si! Politics huangah chauh a ni lo, kohhranah pawh hian a ni tho. Corruption pawh a huho chuan kan duh lo vek; kan ram hruaitute lo ni tawhte phei hi chu an ei ru lai hmu miah lo mah ila, an khawsak danah an ei ruk leh ruk loh a hriat vek. Kan rilruin tha lem loa a hriat pawh vote kan thlak dawn meuh chuan kan rilru chu ram hruaitu atana an that dawn leh dawn loh ai chuan kan party mi a nih leh nih lohah bawk kan teh leh tho. NGO/kohhran kan nihhonaa kan do em em hi mi mal chuan kan do em em hran lo. Chutiang bawk chuan pawl kan nihhonaa kan fak em em pawh mi mal chuan kan fak leh chuang lo. Pu K.C.Lalvunga’n Political Party a din tirh deuha, kan inkawmnaa a thusawi ka theihnghilh theih loh chu, “Mizote hi Party politics-ah hian khawvelah kan nghet ber hialin ka ring,” a tih kha a ni. A dik ngawt mai. Mi ramah chuan politician-te’n inthlan campaign laiin na tak takin insawisel thin mah se, mipuin an tehna chu ram tan a tha ang em, ram kaihhruai a tumna hi a tha em? tih a ni mai. Inthlan dawna an policy atangin tehfung an leka, chumi hmang chuan tha ber tur nia an ngaih chu an thlang mai thin. In thlan zawh hnuah erawh mipui mi mir hi sawrkar kalphungah chuti taka inrawlh an tum ve lem lo. “Party tinte hian policy (Lungtat par) chu tha tak tak kan siam theuh, tlin hnuah erawh tu man kan ngai pawimawh leh lem lo, campaign nan chauh alawm,” “Manifesto hi vision ziahchhuahna a ni a; mahse, vision kan tihhhlawhtlin zelte chuan vision a ni nang..” etc tih tawngkamte hi kan politician-te ka atang ngeia kan hriat a ni em? Khing tawngka atang mai pawh khian ram dang daiha awm tan pawh Zofate hmasawnna kalphung tur chu a chiang ngawt ang. “...mahse, kan ramah lungtat a par a ngai a sin”!! A va mak awm leh lawi si ve! Mak deuh a sin. Ram changkangte kalphung kan en chuan an ram hruaituten ram hmasawn nan an ngaihtuahna nasa takin an hmang a, tih theih loh, thil thleng thei hauh lo (Lungtat par) an thlentir thin! Khawvela ram ropui ber nihna chelh mek USA President nihna lo chelh tawhtu, Ronald Reagan-a Space Programme kha kha tih hunlai khan chuan lungtat partir tum ai pawhin a huphurhawmin a harsat hmel zawk ta ve ang. Mahse, an han thlang tling a, tun hmaa theih loh kha a theih ta. USA chu khawvela ram ropui ber tia sawi ngam khawp a lo ni ta. Hruaitu ropui vangin an ram chu Lungtat par ramah a lo chang ta. Japan ram chu Indopui laia Atom Bomb-in a tih chhiat deuh vek hnua khan, khawvel khawi ram mah hian Japan ram khi dingchhuak leh turin an ring pha hauh lo ang. Mahse,an ram hruaitute leh mipui chuan an ram ngeiah, an mahni ngeiin lungtat par tir an tum tlata. Nasa takin an beia, tunah chuan khawvela lungtat partir theitu ram tlemte zinga chhiar tel loh theih loh dinhmunah an ding ta. Middle East ramte khu lungtat par ram tia sawi theih anni deuh vek bawk. Thlai engmah that theih lohna ram kha Oil lipui chunga an awm vang a ni tih an ram hruaitu ropuiten an hriat chhuah meuh chuan, an lungtat par dan chu a va mawi ta ve le! Kan ramah hian hmasawnna lungtat tipar tur hian kan politician-te hian he lama rilru seng nasa, ram, hmangaih tak tak, mi thiam leh a ngaihna hria Mizo zingah ngei hian zawng chhuak sela, mipui nawlpui ngaih pawimawh fawmkhawm thiam bawk se, chu mi hmang chuan Party manifesto hi khawr pum ta thin se.Chu ngei chu mipui pawh hian ngaihsan nachang hria i la. Roreltute pawhin, mahni vuah vang leh party mi leh sa zawng a teh lo vin, ram thattna a nih dawn phawt chuan in thlan leh ah pawh tlakpui thak ngam khawpin thawk se, kan ramah hian lungtat hi a par ve ngei ang. Lungtat tipar turin mi kalkhat kan mamawh? Kei tehlul hian ka ngaihtuah ve vang vang hian Mizote rilru put hmang leh kan ngaihsan zawng (value system) hi ka bei tidawngtu lian ber a ni thin. Ram hruaitu atan pawh dik leh khawng taka invawng, a hnuaia mite pawh chutianga awmtir tumtu chu kan ngaithei lo thuai mai. Office-ah pawh mi tha lo/mi sual kan tih tam zawkte hi mi dik leh kalkhat an ni deuh zel. Ram hruaitu kan thlan pawhin a felna leh ram tana a thatna lam aiin inkhawm peih, chhiatni thatnia lang tam. A chakna lam aiin sawiselna em em kan hriat loh, mi thlek ruala thle ve mai mai hi kan thlang tling tam tawh, duh tawk a hun. Mi chak, taima, a ngaihna hria hi ram, khawtlang leh kohhran thleng pawh hian ngaisangin, i chawimawi ve tawh ang u. Sakeibaknei za rual, Beramin a hruai ai chuan Beram za rual, Sakeibakneiin a hruai hi an hlauhawm zawk an lo tih thin hi kawng tinrenga min hruaitu kan thlan kawngah hian kan rilru kaihhruaitu ni ve tawh rawh se. Khitiang mi khi mi kalkhat, mi buluk anga chhuah tawh lovin, hruaitu ropui an ni tih kan pawm thiam a hun tawh. Sawrkar kalphungah pawh hian- ramin hma a sawnna tur a nih phawt chuan tute pawl/kohhran/duh dan a nih leh nih loh lam hi thluk a tul ber lo.Huai takin thil tha nia an hriat chu hruaitu annihna dinhmun atangin an ti ngam tur a ni. Mipui pawh hi inthlan dawna duhtui mang si lo hian roreltute rorel danah themtleng te zawk an sawi ang maia inrawlh phet kan tum tur pawh a ni ber lo. Thil tha ti tur chuan, a tam zawk huat hlawh ngam a ngai phawt. Mi tihlungawi loh hlauh lutuk avanga thil tha tih kan hriat reng pawh ti ngam lo nih ai chuan sawisel leh do rawn pawh kan ngam tur a ni.

Latest News & Chhiar Hlawh