DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Mizo tawng uar
Jan 05, 2020
  • HK. Lalbiaksanga, Mamit
  • Tun hnaiah Mizoten mahni tawng humhalh leh uar lam kan ngaihven thar deuh a, a tihzia khawp mai. A hma daihin titi vel leh khawi khawiah emawte lo sawi fo hlawm ?hin mah i la; a lang a pau deuha han au chhuah pui tak hi chu a tun hnai deuh awm e. Kohhran Pawl lian ber, Presbyterian chuan Mizo ?awng uar lam a rel tel hial a nih hmel a (2019 Synod rorelah), a lawmawm hle; Pawl dang paw’n um zui vek i la a lawmawm ngawt ang.
    Ama’rawhchu, han ri hluai mah ila, ‘Tih ngaihna’ hriat a pawimawh ber thung dawn a ni. ‘A chhinlung- a lusei-a duhlian- a grammar, etc’ lam chu hemi atan hi chuan a ?angkai ber lo maithei a; ?awng lama 'Kan natna, a lan chhuahna leh a tih dam dan pawimawh laite' hriat fuh a hlu ber dawn a ni. Hemi súlah hian, tun hma lama kan mi thiam tam zawkte anga lehkhathiam, Mizo ?awng thiam tel bawkte an pawimawh zual dawn a ni; an awm chuan. Science thiam nazawng scientist an ni lem lo angin, grammar thiam nazawngin mihring (hnam) ?awng ziarang an man tel kher lem lo tih a lang fo bawk a. Chuvangin, heti zawng hian ?awng Uar lam hawi turin a kipui pawimawh zual tawi tein i bih ho teh ang u:
  1. KAN NATNA CHU: Hlawm hnihin a lang thei-
    (1) Ni tina kan ?awngkaa ?awng dang ri tam ta lutuk hi a ni. Sawi sen rual a ni rih lo ang a, kan pal zam zel erawh chuan hnam hma lam hun atan a pawi theih hial a rinawm tawh a ni. Mizo ?awnga sawi harsa lem lo pawh, hnam dang ?awnga sawi kher (zuk zeh kher) chak riau ?hin hi a ni; kan natna lianpui chi khat chu. (2) ?awngkam ril pawh ni lem lo, vantlang ?awng hman rim pangngai- a rîk dan man sual vang emaw, inthlahdah hrim hrim vang zawk emawa lam duhdah kan hrât, kan ?awng kipui a ni si. En tir nan: a ni male; a ho e mei; i mi ngeihdam ka dil e; ka khawngeih; i keng reng kha; sikul hawng vek tur; ka tui in a hal; an si phurh an sût tir (suh, tih tur), etc; hetiang hi hun dangah kan sawi tawh bawk, sawi sen a ni lo; a dik lo vek a ni. Hetiang hi hriat tur leh a ziak hmuh tur a tam ta hle ! A pui a pangin a dik lo hi kan hmang ta fo mai ! A nazawng chu namnul theih chin awm mah se, hei hi chu ni tina Mizo ?awng bupui ber tih theih a ni a; suasam chi a ni lo a ni.
    Khing hlawm hnihte khi an pawimawh thar ta a ni; hmuia ri chhuak hi a pawimawh zual ber phawt si a .
  2. A HMELHÈM ZUALNA HMUNTE : (1) Kan sakhaw (kohhran) huangah hian ?awng a chhe nasa a; ?awng dang a punlun deuh ber bawk ti i la, kan sawi sual lem lo ang (Kohhran hming zuk mawh tur erawh ni si loin).
    A hmunpui lam leh tualchhung ?heuhah nen, a tesep a?anga a sang ber thlengin; thil rawt leh ruahman, chet tlat velna reng rengah, a bikin Sap ?awngin hmun a luah hneh hle- tih ngam a ni e. En tir nan: A hmunpui huangah te, a mipa pawl, a hmeichhe pawl, a K?P/ ?KP, a pavalaiah te; mission, revival, Team leh an hma lakna huangah te, sunday school leh inkhawmpui/Meet, etc tih velahte nen, etc, sawi sen a ni lo ang; a bukin a buk tlat tih ngam a ni.
    (2) Naupang a?anga puitling , ni tina chet tlat tamna- School leh zirna hmun dangah te, leh office chi hrang hrang huangah te; tin, hotel, thingpui dawr, leh sumdawnna huangah te; infiamna lam leh hna ?ha-hna chhe ber thawhna hmun chenin ?awng dang hming dangin hmun an chang tam ta hle, ti i la kan sawi sual lo bawk ang.
  3. PIANTHAR A TUL E: Damlo leh sual nih inhriata, damdawi ei leh insiam ?hat phal mai a ngai angin; 'Mawhphurtu nih' inpawm phal chiahin, '?awng uar' tihah hian kan hlawhtling chauh dawn a ni.
    Hetiang hian pianthar tum ta i la:
    (1) Mizote, ram leh hnam hlawma kan indin vena te, ziah leh chhiar leh hmasawnna hrang hranga kan ?o-bul; tun thlenga thu thar - hla thara mipui tam berte innghahna leh purchâwkna ber chu kan ‘Sakhaw huang’ hi a ni a, Mizo hun tam ber luahtu a ni, kan ti ngam hial bawk awm e. Kan mi hlu hmasate tlatna leh tun thleng pawha enga kima mi hmantlak zawkte tam berna hmun a la nih reng vangin, he huanga hotu lamte sawi dan dan hi a dik a dawk thlu loin mipuiin kan entawn hmiah hmiah zel a; mawh latu tur pawimawh bera chhal pawh a sual lo hial mai awm e.
    (2) Sawi tâk (1)-na zul zuiin- a sakhaw huang hming lo deuhah, ram chhung leh pawna inzir thiam dangte an pawimawh hle bawk ang; an hnathawhna huang, school leh office dangahte an pianthar vek a ngai ve a ni. Tin, chhungkua kan pawimawh ?heuh bawk, mahni huanga hma la ve ?heuh turin. Hranghlui, thiamna lama kan thawh hmahruaite kha- school, office, leh in chhung khurah pawh, "Sir, miss, madam, uncle, Bro, sister,etc," tih lam tui pui kher loa mi thiam an ni deuh ber hlawm, an thiam hlei hlei; entawn lêt ngam a ?ha hial mang e !
    Hemi ruala kan hriat tur erawh chu, khawvel thil thar rawn pianga rawn chhuak thar zelten ‘?awng thar an rawn chhawm zel a ni’ tih hi. Entir nan: Phone, call, reply; game, work, play, finish, complete; ?heka, daily; banking, withdraw, deposit; restaurant, cook, plate, rice, spoon; flight, trip, load, entry, parking; service, pray, sharing, faith promise, etc (sawi sen loh). Dan rual an ni lo; mahse, ‘a loh theih’ leh ‘a loh theih loh’ chin erawh thliar phal ve tawh i la, a ropui ngawt ang chu!
    Chutichuan, a pawimawh ber chu- a loh theih lohna hmun pawh ni lem lo, mahni hnam leh hnam inbiakna huangah hi chuan kan rilru hi piangsual bîk tawh lo ve phawt se la; khawvel hian, ‘Hnam leh Sakhua’ a buaipuiin a thupui ber a nihzia hi hre thar ve tawh i la; mi kan ang ?an tihna a ni ve dawn a ni. (kan zinga hnam dang chengte, tun hmaa an ?awng zahpui ve lek lekte pawhin an zahpui lo tial tial tawh, tihte hi hre tel te’ng u…HK). Miin, ?awng lama ?hahnem a ngaih leh, “A intithiam- intihria,” ti hu bik tawh lo bawk i la.
    A fing leh thiam apiang deuh thawin Sâp añ (anmahni ang nih) kan châk rûk et et, khawvel awm chhung pawha kan nih si loh tur hi sim ve tawh i la; a theih ang angin mahni Hnam ?awng, ‘Mizo ?awng hi’ uar thar ve tawh zawk i la, ‘Mizote tan kawl a eng ?an e,’ kan ti ngam ve tawh mahna le!

Latest News & Chhiar Hlawh