DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Pen leh notebook nen Shimla-ah
Apr 25, 2015
- Zoa Tlau Delhi atanga Km 380 zet Bus driver mize dangdai tak khalha tlan tur kan la ni tih pawh inhre chang tawh lo ang hialin Aizawl Journalist 10 rual leh Aizawl enkawltu Aizawl Municipal Council official pahnihte chuan Rajdhani train-ah chuan Kolkata atanga Delhi chu April ni 7 chawhnu herah kan chhuahsan a. Mahni Whatsapp group awmna hrang hranga train-in state dang a luh apianga BSNL, Airtel leh service dangin min lo welcome-na update zel peihte kan la awm mek a, April ni 8 chawhma dar 10 a lo rik meuh chuan Delhi kan thleng fel ta der mai. Bus pakhat chuan kan tum ram 'Queen of the Hills' chu chawlh awm eih lovin min panpui ta nghal a, hemi ni la la-a lut tur kan ni. Kum 1863 te kha chuan British in India a la awp a, khatih laia an Viceroy of India, John Lawrence khan Calcutta atanga Mel 1000 chuang zeta hla Shimla hi an nipui khawpui ni turin kum khatah tum hnih zet he zinkawng thui tak hi a lo zawh ve thin a. An 'mode of transportation' ngaihtuah chuan a hautak viau awm asin! Phai kawng ngil thui tak tlan nin hlui tawh hnuah Lailapur atanga Mizoram lawn tur ang maiin tlangram kan lawn ve ta a, thim thet thet a ni tawh nghe nghe. Zawng an tam hle tih lohah chuan Mizoram nen a danglamna sawi tur a vang hle mai. Zan a thim tawh takzet a, kan thleng dawn hnai ta, 'Saw le Shimla chu, Aizawl nen ava inang tehreng em!' tih thawm a rawn ri tan ta, hahipin Shimla khawpui leh Mizoram khawpui inan thute sawi mekin, kan zinga DDK palai phei chuan an Station ang chiah tlangchhipa eng va va chu min kawhhmuh hlawm a, kan hnaih tial tiala kan lut ta hlawl mai. Shimla a lo ni hauh lo! Solan khua zawk a lo ni, Shimla khaw bul maia awm Municipal Corporation hranpa nei khua Sai leh Sai inpawt Fevicol siamna hmunpui, Zu siamna hmun lar tak lo ni rengin! Heta tang hian hun tam kan seng tawh lova Shimla khawpui chu a takin kan lut ta ngei mai a, Aizawl nen a inang lehzual niin kan hmu. Khaw tawntirh atanga kan hmuh chu hotel tam em em a ni ringawt mai, India ramah hotel 'rank' ah number one an lo ni reng a. Khualzin (tourist) te tlawh tam lamah 'top ten' an lo ni bawk. Inchung hring leh sen: Khua a lo var a, chu khawpui kan hmelhriatna hmasa ber chu an inchung rawng chu a hring leh a sen vekin an lo hnawih mek a, chu chu an Municipal Corporation thupek a ni. April thla chhunga hnawih vek tura tih an ni a, kan awm lai hian an hnawih mek. Khua kan chuana an kawngpui leh kan kawngpui zau zawng a inthlau lo, keini aiin a zim mah. Mahse kawngsira motor park an khapa a remchanna apiangah parking an siama tlemin an zia, mahse traffic erawh a jam ve viau tho. "Parking leh traffic jam hi kan harsatna tawh nasat ber pakhat a ni," tiin Shimla Municipal Corporation in Mizoram team min enkawl tura an lo ruat Engineer pension chuan a lo sawi ve mek a, Multi Storeyed Parking lamah hma an la chho ve mek. Kum 1806-a Nepal lal Bhimsen Thapa-a'n a lo run tawh Shimla khawpui enkawltu Municipal Corporation hian kum 164 hmel a hmu mek a, chuti chung chuan an la induhkhawp bik lem lo. Khawpuia mipui enkawl an harsat zia chu min kaihruaitu sawi ber pakhat a ni ve tho mai, Solar City-ah an puan thu sawiin, "In tinah tui lumna tur Solar power khawlna dah vek tur kan ti a, mahse hei hi thil harsa tak a ni ve tho," a ti a. Chenna in sak zawhna Certificate chu Corporation in an pek hma chuan Tui lakna, Eng lakna leh Ek paihna pipe vuah an phal lo bur, "hei pawh hi thiltithei fal an awma a taka chantir ala har hle mai," an la ti ve cheu! Mahse hmasawnna hmel chu an hmu mek niin a lang. An state-a lirthei lo lut atangain Municipal hian state dang lirtheiah pawisa Rs 300 chu Green Card tiin an lo khawn thin a, mahse chu pawh chu High Court-ah 'discrimination a ni' tiin an khing a, an khawn thei rih lo, khin let an la tum ve cheu bawk. An hmalakna leh High Court hi a inhnaih viau zel niin a lang a, mipui khawih thil a nih avangin subject hrang hrangah an inkhing fo tih a hriat theih. Septic tank paih a ngai lo ve: Aizawl Daily newspaper ads-a kan hmuh tam em em chu 'Septic tank khat kan paih thei' tih hi. Municipal hian chak taka hma lain an khawpui In zaa 80 lai mai chu Septic tank ngai lovin pipeline-in an zawm veka chu chu a paihna bikah pipe hmang chuan an paih a, an Sewarage system hmunpui hi kan tlawh ta chiah lo nain thil ropui tak chu a tling ngei mai le! Nepal lal atanga British East India Company-in Anglo-Nepalese War (1814–16) atanga a neih let, Hindu pathiannu 'Shyamala Devi' tih atanga a hming lak Shimla hi 'chimral' hlau hlei thei lovin an awm ni ngei tur a ni. "State pawn atangin In rawn nei an tam hle a, abik takin Delhi lam atangin an tam hle, tualchhung mite hian a tirah chuan an helh deuha mahse tunah chuan ngaiah an nei tawh," tiin state pawn lam atanga he khawpuia in neih dodalna emaw, Municipal lamin khapna a awm chiah lo a ni awm e, kan Liasion Officer in min lo hrilh danin. Tualchhung mite aiin pawisa an hmang huaia an income hmuhna pawimawh tak pakhat a ni nghe nghe. Keini aia tlang sang, nitin tui 35 Million Litre per Day vel mamawh an ni a, tui hi lui atangin an pump ve tho a, an mamawh khawpa an ngaih an pump chhuak zo bik lo, nitina an mamawh chu 40 MLD a ni a, an Mayor Sanjay Chauhan chuan mipui mamawh khawp tuipek chu an tum ber pakhat a nih thu Mizoram Journalist te hi a hrilh bawk a. Tui pump chhuah hi State sawrkar department tum a ni a, a semdarh, meter leh billing erawh Municipal kut a ni thung. Electric lamah thuneihna an la nei thui viau lo, streetlight tih vel chu an thuneihna a ni ve chauh thung. An sum lakluhna hnar lian ber chu Property Tax a ni a, British hunlai atanga an lak tawh niin Aizawlah pawh Property Tax hi lak tuma hmalak mek a ni (Hei hi chu AMC leh MJA lamin nakkin lamah chiang zawkin an la rawn phochhuah beisei ila) The Tudor & Gothic Revival: Kum zabi 19-na vela rawn lar thar leh em em British in sak dan Gothic (jigsaw) leh kum zabi 20-na chhova British ten in sak dan an uar thar Tudor chu Shimla khawpuiah hmuh tur a tam em em a, hei hian an khawpui a tiropuiin a tihluzual tak zet. Lord Dufferin-a'n kum 1888-a a sak zawh Shimla Observatory Hills-a awm, Viceregal Lodge khu an khawpui rohlu a tling, British, India, Pakistan lo pianna kawnga hmun pawimawh Vice Roy chenna hmun ropui tak a ni a. Heng bakah hian hmun hlui rohlu (heritage) tam tak a awm a, he khawpui te tak te tiliantu leh tihlutute an ni. Heng 'heritage' hrang hrangte hi Municipal enkawl leh an kuta awm vek a ni a, nitin maiin tlawhtu an awm a, a tlawhtute tlawh man tlingkhawm chu Municipal kutah hian a lut ve leh thin. Bawlhhlawh: Polythene khapna leh Smoke Free City hlawhtling taka kalpui Shimla khaw tinuamtu ber an market Mall Road bik chu lirthei kal khap a ni a, kein an kal suau suaua helai hmun bikah phei hi chuan bawlhhlawh paih khap bur a ni a, chil chhak eih pawh phal a ni lo. A khat mawi tawkin bawlhhlawh bawm an dah a. Shimla Municipal Corporation chuan In tina bawlhhlawh khawn leh paih hi Society kutah an dah a, anni hian an motor-a bawlhhlawh chhungkhawmtir lovin In tinah an khawnkhawma a paihna hmunah an paih thin. Thla tin In tinin Rs 50 an chawi a, chu chuan an inenkawl theia Municipal sawrkar hian sum a chawibelh ve lo, Aizawlah chuan In tinin kan chawi hi zaa 20 a ni a, a bak zaa 80 hi AMC hian min la chawi sak rih. A paihna hmunah hian Company pakhat Hanjer Bio-Tech Energies Pvt. Ltd chu investment tihtirin bawlhhlawh sawngbawlna khawl chu anni hian an bun a, tawihthei leh thei lo chu khawl hmanga lo thliarin tawihthei chu Re-Defined Fuel-ah siamin lungaihthei aia hman theiha siamin kg khat Rs 230-in an hralh thei a, tawihthei chu leitha (manure) ah siamin Kg 25 chu Rs 250 zelin an hralh, state dangah an hralh tlangpui. He an hmalakna hi bultan ve chauh an la ni a, Company lam hian hralhna lamah harsatna tawk lo mahse tunah rih chuan hlawkna an la nei lo niin an insawi ve mek. Shimla khawpui hi tihthianghlim an tum hle a, an City Mayor Sanjay Chauhan kan kawm chuan, "Shimla khawpui a lo thawla boruak a lo thianghlim nan tun atanga kum thum hnu velah chuan khawpui daiah lirthei inhung tawh ang a, ropeway-in khawpui in lut tawh ang," a ti. Chu chu an project lian tak pakhat a ni a, tourist hipna pawimawh tak a ni dawn bawk. Tourism department hian hma an la nasa viau a, Placard thenkhatah "Tourist Helpline" tih intara phone number inziak hmuh tur a awm nual a, an market lunlaia tuithianghlim in mai tur an dahte pawh a tangkai hle, Aizawlah pawh hei hi kalpui mek a ni. Shimla khaw chhehvelah lo neihna hnuhma a awm lova, an eizawnna lian ber chu sawrkar (government) leh tourism a ni a, zirna a thain a tlawma Education leh Horticulture chu an eizawnna lian zingah a tel phak bawk. He khawpui pawimawh leh tlawh leh zen zen theih tawh loh tur kan tlawh theih nana Mizoram Journalist Association (MJA) hmalakna tipuitlintu Aizawl Municipal Council chungah lawmthu ka sawi a, hetianga a zirchiangtu kan ni hi AMC-in hmasawn kan duh zia tilangtu a ni. Ka zinpui Journalist-te inpekzawhna leh midang chunga an thatna ka fak a, abik takin AMC official pahnih min hruaitu Vanlalsawma Khiangte, Executive Officer leh H. Lalruatliana, Superintendent-te an fakawm takzet, an tlinin an hriatna a zau mai bakah YMA hruaitu hlun an lo ni bawka an tlawmngai em em a, kan nihlawh phah hle a ni.

Latest News & Chhiar Hlawh