DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Protectorate State : Rualkhuma Hmar
Jan 27, 2019

Tunlai India ram politics-a thil langsar tak chu Citizenship Amendment Bill (CAB) hi a ni a. India hmarchhaka tlangmi tlem zawkte tan phei chuan inchimralna hmanrua ni tura ngaiin kan duh lo hle a, kawng hrang hrangin kan duh lohna kan lantir mek a ni.
Kan CM zahawm tak, Pu Zorama pawhin Prime Minister-te, Home Minister-te dawrin he Bill duh lohna nasa takin a thlen a. Eptu pawl hruaitu, Pu Lalduhoma pawhin Kolkatta-ah he Bill dodalna leh PM vaukhanna thute mipui nuaih 40 vel hma a zu au chhuahpui bawk a. Kan politics hruaitute hian theihtawp chu an chhuah e. Heti chung hian central-a BJP sorkhar chuan Rajya Sabha-a pass turin an chhawp chho leh mek a. A boruak enin pass lohin a liam mai thei a, an pass lui talh thei bawk.
India hmarchhak ang em chuan India khawthlang lamah dodalna a nasa lo deuh a nih hmel. India hmunpui lama an hawiher hi keini tlangmite chuan kan mil ngang lo chu a ni. A chhan ber chu kan tobul a inang lo a ni. Aryan thlah emaw, Dravidian thlah emaw kan ni lo va, khawchhak, Chinese, Japanese, Korean lam hrul kan ni tlat mai a. Mongolian thlah kan ni tlat. Keini Mizote lek phei chu India-a kan luh hi kum 70 vel chauh a la ni. Saphovin min awp hmain mahnia ro inrelin khaw tinah lal hrang neiin Kum 200 kan lo awm tawh zawk a.
Sap missionary-ten, “India-ah lut suh u, luilianin a chimpil ang che u,” an tih lawm lawm chu a hun laiin kan hruaitu neihten mahni hma an sial vang nge, India luipuiah min lo luhpui ta a. Kum 70 kan han test a, inmil hle tawh awm, Vaiho sukthlek nen chuan kan inmil lo tulh tulh a nih hi.
Keini engto ber chu Hindu leh Buddhist pem lutten min la chimral mai ang tih hi a ni. India rama awm kan duh hlawm viau bawk si ni tein a lang a, India laipui chet vel dan leh kan awm dan hi inkawkalh ang reng tak chu a ni. India-a awm bawk si a, vaiho chimral loh nih kan duh bawk si ni berin a lang. “Independent i sual leh ang u,” han ti dawn ila, silai nen India kah leh chu kan sawi ngam tawh bawk si lo.
Kan nunzia tam tak hi a Indian tawh em em a, politics-ah phei chuan phai ram India politics kalphung dik takin kan kal a, eirukna nise kan fihlim lo nasa hle hlawm siin a lang a. Khawlh tak chu kan ni. Chutichuan, kan awm dan atana tun dinhmuna tha ber awma lang chu PROTECTORATE STATE-a awm ni berin a lang. Eng nge awmzia chiah ram tin inang lo mah se, India venhimna hnuai ni si, mahnia thui tak ro inrela awm a ni ber mai awm e. CAB kan dodalnaah pawh hian hei hi tanfungah hmang ila central sorkhar chu kan nawr thei ber mai awm mang e.
India-in Defence leh Finance chang sela, a dang zawngah chuan mahniin ro inrel ila, foreigner leh ram dang mi lo lut kan dang thei ber ang. “Chutiang kawngka chu a inhawng em?” ti ila, “Hawng e,” UNO thupuan (03.09.2007)-ah hian Zofate tan zalenna a inhawng a ni. He thupuan hi India pawhin a pawmpui a, eng emaw hleka kawng zawh leh thawm han neiha Aizawl khawlaia han invaivung chu kan thei mai. A politics lalram hnukpui chai tak tak erawh chu kan pha meuh lo a ang hle mai. “CAB kan duh lo,” tia au ring hlete pawh hian India kan hransan hret hretna tur UNO-in thupuan a neih chu eng nge a nih, engtia tih tur nge tih pawh kan ngaihtuah thleng peih lo. Kan politics hi a hniam em a ni a tih loh theih loh.
India hmarchhakah state 7 kan awm a, hengte hian lungrualin Protectorate State demand ila, central sorkharah memorandum han thehlut ila, Assam leh West Bengal inrinnaah hian India tanchhum hmawk turin nawr ila chuan central beng kan tiza pha deuh mahna. Kan tlangmipuiten an duh ve lo a nih pawhin keini Zofate (Mizoram) bik tan hian party zawng zawng leh NGO-ten demand ila kan aw an la bengkhawn deuh mahna. Chu pawh kan ngaihtuah phak si lo, kan peih bawk si lo. Vai officer pakhat haw theihna tura hnam hnatlang kan neih te kha thil tha chu a ni. Mahse, a haw a, vai dang an lokal leha kan reh leh a ni mai a, kan hnam a dam chuang lo.
Protectorate State demand hian hnam hnatlangte han nei ngat ila chuan UNO inrawlh ngai hial khawpin awm ila, kan ziaawm deuh ang maw le! Kan prominent citizen zingah NGO hruaitute zingah Hnam politics titipui tur an va vâng ve le! Thangthar lehkhathiam intiho zingah pawh ram politics tak tak sawipui tur an vâng hle. Kan thenawm state zawng zawngin MLA 60 an nei a, 40-a lungawi tlat thalai kan tam em mai (Article 170 en rawh). Tute emaw kan huphurh nge hriat ni suh. Kan thil thlir dan hi a hniam em a ni. Protectorate State han thlir pha zia kan ni lo em niang le?

Latest News & Chhiar Hlawh