DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
SIKKIM-ah kan sik kim thawkhat
Feb 17, 2019

CHDA

Hun chep tak karah hun thawl tak hmang siin, Mizoram Journalist 10 bakah min hruaitu I&PR Officer pahnihte nen chuan Bagdogra thlawhna tumhmun atang chuan Sikkim-ah lam chu panin, kan thim lut tan a. Chu chu January 31 khan a ni. Boruak pawh a vawt ve deuh tan a. Kan kal tumna ber Nathu La pass pawh kan hnaih sawt viau a, rilruah ‘Hello China’ tihte pawh lo lang nghal!
National Highway 31A ni thin, tunhnua National Highway 10 ni ta nena kawng inzawmah chuan Sikkim lam panin, kawng ngil takah chuan kan tlan leh par par a, a lo berah thlawh chhuak tawh lo turin ‘runway’-ah darkar 4 bawr vel la tlan tur kan la ni. Khua erawh a hmuh thui theih tawh viau loh a, khuain min thim hnan tawh avangin a boruak vawt ve deuh tan tawh chu kan ‘feel’ thei chauh a ni a. Kan zinga pakhat, JB Cable palai erawh kha chu a lo kal tawhna hnu a nih avangin kawng chinchang a hre viau a, thim zingah pawh hmanhmawh lo zetin muang ban charhin a sawi zuah zuah thei! A sawi ang ngeiin kan tlan rei tual tual a, kawng a chho tial tial, Silchar atanga Mizoram tlan lawn lut chho tur ang mai kan ni, an kawngte pawh a bumbohin a te tan.
March thla atanga June thla chhung hi Sikkim tlawh hun lai tak nia an sawi ni mah se, keini erawh February thla Sikkim kan tlan lut a, darkar 4 bawr vel chu tourist taxi an tih ang chia kan tlan hnuah, Gangtok khaw tawn tirh kan lut tan tihin kan driver vengva deuh mai chuan eng eng emaw min hrilh tan a, chu'ng zingah chuan tlan chung pah rengin India rama damdawi an siamna hmun lian ber zing a mi, Cipla Manufacturing Plant awmna min kawhhmuh a, a chhak deuh mai, hla lo tea hmuh phaka awm Sikkim Manipal University eng uarh mai te chu min hrilh chho tan a. Keini paw’n Aizawl-ah Sikkim Manipal University a awm ve thu thlengin kan han chhang let ve a. Eng eng emaw kan sawi hnuah min thlen tirna tur hotel kan thleng hlawl a, chu chu zan lai dar 12 kan hnaih tawh hle. Gangtok khawpuia an hotel changkang leh chhuanvawr ber zing a mi, The Royal Plaza-ah kan inak lut a, pakhat te tein kawngkaa kan luh hmain, an traditional ceremonial scarf ‘khada’ min bah tir hnuah a chhungah chuan kan innghah ta. A boruak pawh a vawt ve raih ta mai, vawt kan tih lutuk lohna’n an ti emaw ni, tui lum pip pep in tur an rawn chawi nghal.
AN KHAWPUI CHU LE : Khua a lo var a. Thim lut tih takah engmah hmu mumal loa zan kan mut hnuah khaw eng hnuaiah an khua chu kan hmu ve thei ta. An ram leilung chu Mizoram nen pawh a inang hle tih chu kan sawi zin ber a ni a. An kawtthler te pawh faina kawngah Mizoram chuan entawn tur kan nei hle tih a ni nghal pang bawk a. Mak ve angreng tak chu, Gangtok ah khan kawngpui dungah motor park hi hmuh tur a vang hle a. Hei hian kan Aizawl khawpui kawngpui chep tak ang mai kha, an kawngpui chep tak a tithawl tih a chiang a. Hei hian traffic pawh a ti jam lo khawp mai a. Kawngpui dunga an insak reng reng hian pakhatmahin kawngpui a nek ran lo a, an kawt zawlah an motor park-na tur leng khawp hmun an zuah ziah bawk. Min hruaitu kan LO, Sikkim Information & Public Relations Department-a an Asst. Director ni bawk, Simon Subba-a’n a sawi ka hriat reng chu, “Kan kawngpuite hi a chep, mahse, kan tizau a ni,” tia kawng sira motor dah loh chungchang a sawi kha a ni.
HANDICRAFTS & HANDLOOM EMPORIUM : Kan thlen tuka’n Simon Subba-a'n min tlawhpui hmasak ber chu Handicrafts & Handloom Emporium hi a ni. Keini’n Industries Department hnuaia ‘Wing’ pakhat ang leka kan neih hi anni erawh chuan Directorate of Handicrafts & Handlooms tiin an lo nei chu niin, helai hmunah hian artwork & handicraft product training centre-ah an nei a, museum showcast te nen lam an lo bun fel thlap a. Collection hrang hrang leh sales emporium nen lam an lo inbengbel bik.
India ramah an handicraft leh handloom emporium hi upa ber pawl niin Simon-a chuan min hrilh a. Mahse, khawvel changkang zelah kum lama naupang zawkte hnena traditional skills inhrilhhriat leh inzirtir hi thil harsa tak ni mah se, an la kenkawh hram hram avangin, kuta siam an carpet te, traditional Sikkimese dresses, Tibetan-style furniture leh inkhualtelemna tur atana an siam milim niawm tak chu hrang hrang te chu an zirlaite kutchhuak emporium-ah an pho chhuak niin a sawi a. Tourist hrang hrangin an Handicraft leh Handloom Emporium atangin an souvenir tur an hawn thin thu pawh a sawi bang lo.
PANGPAR HUAN: Florist Association huaihawtin Flower show te emaw, Florist Fair te emaw hi kan nei thin a, chu erawh chu hun bik neiin kan ti thin. Nimah sela, Gangtok ah chuan kum tluanin, a duh apiang tana tlawh theih tur nisiin Exhibition Centre hi an nei thlap mai.
Flower Exhibition Centre tiin hmun nuam tak an siam a, an pangpar pho chhuahna tur In lah sum tam tak sen ngai lo tur a ni a. Kan hriat tlanglawn dan ber turah chuan ‘green house’ ang hi a ni mai. Chumi chhungah chuan pangpar hrang hrang chu a khawitu te tan entirsiakna hmun nghet a ni nghal a. Kumtluanin, a season mil zelin an khawi a, ni hnih khat thil thua inphochhuak ang hi an ni ve lem lo a, pangpar chingtu pawlin an pangpar te an khawnkhawm atangin sorkarin a mawi leh tha an tih apiang chu, he exhibition-a pho chhuah atan hian a leisak thin nghe nghe.
PARAGLIDING: Mizoram hian paragliding school kan neih hi hriat a hlawh lem lo tawp ang. Kan hriat theih chhun chu 3 Dimensional School of Paragliding tih hi a nih hmel. Sikkim-ah erawh chuan tourist te thlawhkual pui delh delh turin sum siamna’n paragliding hi an hmang thiam em em bawk a. Kei ngei pawh a man tlawm ber chiin ka’n han thlawh ngei kha.
Mizoram atangin journalist khati zat zin ve ta vek a, chuang ngam lo han awm chu tih rilru pawh pu lem chuang loin, kan I&PR Officer Andrew H Lalremruata chu paragliding ti ve ngei turin ka han tur a. Pa tlawm la thei tak tih takah ka sawmna chu hnial duh ta loin, Ranka lam panin kan thlawh chhuahna tur min panpui a. Kan driver turte nen chuan paragliding ti tura booking kan tihna atanga kilometer 2 vela hlaa min phur chho a.
Keini kha kan sum neihin a tlin lem lo bawk a, an pakage siam tlawm ber chi, minute nga atanga minute riat chhung thlawh theihna, Rs 2500 man chu kan book a. A man to ber, Rs 5000 man phei kha chu hausa deuh nih a chakawm, minute 15 -20 chhungin Himalayan tlangdung thlawh theihna pakage kha a ni.
Nikum December thla kha Serchhip-ah Pre-World Cup Mizoram Open Paragliding Accuracy Championship 2018 chu neih a ni. Hemi tuma lokal ve, championship-a hmeichhia zinga silver medal pawh dawng phak ngat Sikkimese nula Rinzing Doma Bhutia-te agency kan book thei hlauh mai a. Kum 15 vel paragliding lo ti tawh phurh chu confi a awl khawp mai a.
Rinzing chuan a sawi danin, Mizoram hi Asia khawmualpuiah chuan paragliding tihna hmunhma in nei tha ber hial ang min ti ve tlat a. Mizoramah lokal a tum leh thu pawh a sawi nghe nghe.
AN HOSPITAL MAWLH KHA : February 10, 2010 khan Sikkim Chief Minister Pawan Chamling chuan lungphum a phum hnuah, January 14, 2019 khan khum 1000 awmna Multi-Speciality Goverment Hospital chu Sochyagang, Sichey ah chuan a hawng rup mai a. He damdawi in thawm hi a ri ring viau a, India rama damdawi in lian ber ber zingah pawh a hming hi a lang phak a ni.
He hospital hi Rs 1281 crores-a sak niin an sawi a, a hmun luah zau zawng chu 15 acres vel a ni. Eight moment magnitude resistant RCC structure nia an sawiah hian lift pawh 13 lai awmin, main block storey pawh 9 aia tam mah a ni a. Room tin hi computerise vek niin water supply, power supply, incinerator leh treatment plants thlenga thuam a nih bakah, 300-seater auditorium chu audio-video hmanrua nena chhawm vek a ni a, library bakah gymnasium an dah tel bawk.
Multi-Specialist Hospital-ah hian department tin hian an la luah lum kim lo nasa hle a, an insenglut tan vel mek chauh a ni. Department tinah hian Super specialist-ten an uap dawn a, hemi atan hian Sikkim sorkar chuan Sikkimese Super Specialist, India ram damdawi in liana thawkte a ko chhuak a, chu’ng super specialist te chuan thla khatah cheng nuai 5 hlawh turin a ruai dawn a ni.
Falkawn lamah Society nge, Society lo lam kan la inngaihtuah mek laiin, anni chuan an dinhmun tur thlang fel sa atin damdawi in hi an din. Mahse, tualchhung chanchinbumite ngaih erawh a tha lem lo. Media lamin an sawi dan chuan he damdawi in-a Sikkim khua leh tui tawh phawt chu inentir man a thlawn vek tur nia an CM in a lo tiam tawh chu an ringhlel a, a thlawn vek chuan a kalpui hleihtheih an ring bik miah lo.
NATHULA PASS PANIN TSOMGO (CHANGU) LAKE AH KAN TANGKHANG : East Sikkim lam panin zingkarah, chhun chaw fun meuhin kan han chuang chhuak a. Kan kal tumna ber chu India leh China-in hmakhawsang atanga an insumdawn tawnna kawng thlithlai a, tlawh hi ani kan tum ber chu. Mahse, chuti mai chuan duh hun hunah a tlawh theih bik hauh loh a. Nathula Pass kan thlen hmain Tsomgo Lake tia an sawi bawk, Changu-ah chuan vur karah kan tangkhang a. Vur a sur nasa avangin Changu Lake thleng bak kal min phalsak ta lo.
Gangtok atanga km 35-a hlaa awm Tsomgo (Changu) Lake lah chu nuam kan ti phian a, tourist kan inpek suau suau a, a khat mawi tawkin vurah chuan kan intlawhthluksiak hi a ni ringawt mai. Chulai hmun chu khaw vawh dan tehna atang chuan minus 1 a ni.
Kan dil (lake) ber lah chu vurin a khal hnan mai sia(h), he dil thui zawng hi km 1 vel niin, a hlai zawng hi 0.5 km vel a ni a, a thuk zawng hi meter 15 vel a ni a. A chunga kal tum thenkhat erawh chu vengtu lamin ‘referee’ hamin an khap tuarh tuarh a. Chutih laiin, a tlangsang ber zawn chu rope-way hmanga lawn chhuah theih turin sumdawnna’n an lo hmang chu a lo ni. Changu Lake Top View tia an sawi, Asia khawmualpuia Ropeway sang ber 14,500ft-ah chuan tourist zingah inngaizawng chuang tur an tam nangiang mai a. Vawi khat chuan manah lah Rs 350 vel bawr an la bawk a. Hetiang ropeway hi chu Laipuitlang-Chanmari-Laipuitlang te ang pawhin siam a awhawm khawp mai!
NE JOURNALIST FOUM : Keini chuan Association ang zawngin kan awm a, anni erawh Sikkim Press Club ang zawngin an inkulh thung. Sikkim-ah hian an sawi danin journalist 100 vel bawr awmin, ni tin chhuak chanchinbu hi 10 chuang awrh chauh an awm thung. Chumi awmzia chu, inthlan dawna journalist pung hluai ang chi kha an nei nual tih a ni.
An newspaper thenkhat ka hawn nual a, an chuti teh lua bik lo nain, keini ai chuan an changtlung zawk emaw tih tur hi an ni ve a. Chutih rual erawh chuan, an sorkar chuan journalist-te hi a duhsakin a ngaihsak hle niin a lang a. Kum hnih dan zelah journalist tha ber an thlang chhuak thin a, chu chuan lawmmanah Rs 50,000 a keng tel a. Lifetime Achievement Award a siamsak bawk a, hei hian cheng nuai 2 a kengtel a. Mahse, hei erawh hi chu criteria fel tak hmangin an thlang chhuak thung a. He’ng lawmman an siam te hi Governor chuan a pawisa faiin a tum thung a ni.
Tunah hian journalist pension scheme chu kalpui mai thei turin ruahmanna an siam a. An I&PR Secretary Sherap Shenga-i’n a sawi dan chuan, sorkar kum thar atang chuan pension scheme hi an kalpui theih a inbeisei a ni.
Sikkim Press Club hian mainland India lamah hian an lo vui ve hle tih a hriat mai - kan inkawmna atangin. Kan rawn haw dawn zanah dinner min buatsaih sak a, hemi tum hian India ram khawpui zawkten hmarchhak min en hran dan leh an vuivaina hrang hrangte an sawi a, keini pawhin kan chanchintharte chu ngaihsak a hlawh tawk lo nia kan hriat dan ang angin kan chhawn let ve. Heta tang phei chuan kan titi a rual hle a. Rilrua an lo vei kauh kauh reng tawh, India hmarchhak journalist-te inkawm-khawmna hun buatsaih an tum chu an sawi chhuak ta, hmarchhak state tin atanga journalist aiawh pahnih emaw, pathum emaw, seminar neih a, chumi hnua forum pangngai tak, central lam au-eih zo tur pawl din an rawt thu thlengin an sawi. He thupui bik hi an ngai urhsun hle a ni.
AN TOURISM KHAWVEL : Keini tourist hip tumin hma lak dan tur kan la ngaihtuah chhak chhak laiin, Gangtok khawlaiah erawh tourist nen kan insulpel zut a. Tourist tih avanga vun var lam kher kan beisei erawh chuan kan tisual hle dawn tih kan chiang tual tual. Min hruaitupa, kan LO fel zet mai Simon-a ngei pawhin, Delhi leh Mumbai lam atangin mikhual hi an ngah thei hle tih a sawi a, foreign country lam atangin tourist chu mikhual lo erawh an ni bik miah lo tih pawh a sawi nghe nghe.
Simon-a sawi chu, “Keini chuan tourism industry hi kan advertise lem lo. Mahse, kan tourist te hian min advertise-sak zawk. Ti hian an rawn zin a, thla an la a, social media lamah an thehdarh a, chu chu an thiante leh midang dangin an lo hmu ve zel a,” tia min hrilh hian thil tam tak a sawi hian a hriat.
Sikkim Chief Secretary AK Shrivastava kan hmuh tum khan, kum khata tourism revenue atanga an sum lak luh kan zawt a, an annual turnover chu 3.5 lakhs vel chauh niin min chhang a. Foreign tourism atangin 1.5 lakhs vel niin a sawi bawk. Sikkim hi tourist hian an bawr viau e ti lo chuan an sum lakluh hi a va beitham ve tih mai a awl. Mahse, AK Shrivastava chuan an tourism industry-ah hian a tam zawk chu an privatise tia a sawi hnu chuan ngaihdan erawh a dang thei ta deuh.
Sawi tur a tam mai a, hun rei lote kan cham chhunga kan tlawh kual thuak thuak chinah pawh rual awh a na thei viau. Rual awh ti na deuh zinga pakhat chu, Banjakri Falls tia a hming an phuah ngei mai hi a ni.
He Banjakri fall tia an sawi, tuikhawhthla hi chuti teh uala ropui a ni lem lo a, an khawpui thli luan chhuahna pakhat ve mai a ni. Amaherawhchu, Mizorama Chite lui hnar tuikhawhthla tenau nia kan ngaih theih mai mai tur ang chi hi a ni reuh a, chu chu anni chuan tourist tlawh theih chakawm turin an cheibawl thiam tlat bik a. Lawnglenga chuan mai mai theihna tur tuikhuah te an siam a, motor ke chhia te nena remkhawmin hrui zawhkai theih mai maite hmangin a bul vel an chei a. Tourist ho kan inpel suau suau chu a nih kha le!
Keini Tourist Lodge kan buaipui a, chumi hmanga khualzinte thlen in tur tha taka lo sak a, lo chhawn kan tum a, hip kan duh bawk. Mahse, Sikkim-ah erawh chuan he’ng Tourist Lodge lam a lang ve tlat lo a, a awm lo chu a ni lo nain ‘homestay’ hi an tuipui mah zawk a, Simon-a ngei pawhin ‘homestay’ a enkawl thu a sawi nghe nghe.

Latest News & Chhiar Hlawh