DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
THAU THIN BAWH (FATTY LIVER)
Aug 13, 2016
Tunlai hian zu in nasat avanga thinlian leh thin function buai kan en ngun malh malh viau mai a. Kan doctor pakhat chuan Hospital hrang hrang ICU-a damlo enkawl ngai zinga 70% dawn lai mai hi zu vanga damlohna niin a sawi bawk a; mahse, zirchianna hranpa a awm loh avangin a dik thlap kher lo thei. A enga pawh chu nise thin natna - thin tha lo, thin hnathawh buai, thin lian, thin sawng (cirrhosis) hi kan vei nasa viau niin a lang. Zu puh vek erawh a dik hauh lo ang a, a chhan dang tam tak a awm thei a ni. Vawi khat chu ka damlo en pakhat, pavalai kum 48 mi hi a hmai a sen deuh chur a, a thinah thau bawh a lo awm nual bawk a, police hnathawk a lo ni bawk nen, “Zu i in nasa em?” kan ti ngawt pek a. Ani chu kohhran lama mawhphurhna pawimawh tak nei a lo ni a, a hmai chu skin problem a neih vanga sen a lo ni zawk lehnghal a, ka zawhna chu a lawm viau lo! Ka thiam lo hulhual a ni. Thau thin bawh (Fatty Liver) hi zu in kher lovah pawh a awm thei tih a rawn tichiang bawk. Thinah hian thau tlem azawng chu awm mah se thin buai khawpa thau tam hi a chhan chi hnihin a sawi theih a: 1. Zu vanga Fatty Liver (Alcoholic Liver Disease-ALD) leh 2. Thil dang vanga awm Nonalcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) te an ni. ALD hi a common ber chu a ni a, zu avanga awm a ni a, chutah pawh chuan zu in nasat vanga awm a ni deuh ber. Zu in nasa han tih hian ni tin quarter bottle (180 ml ang vel) aia tam in chin ti pawhin a sawi theih ang (mihring kan inan loh avangin a him chin hi a inang lo thei thung, a bikin hmeichhia in an hneh lo zawk). Miin zu a lo in nasat chuan a thinin taksa tana him tura a lo khawih danglam theih (metabolize) zat aia tam a la lut a, thin hnathawh a buai a, thau chhia paih thei lovin thinah a inzep tam ta a, chu chuan Fatty Liver chu a lo thlen ta thin a ni. Insawiselna la nei kher lovah pawh a awm fo bawk. Hepatitis B emaw C neiah te, thau lutuk (overweight)-ah te leh taksaa iron a tam lutuk te hian zu vanga thin buai ALD hi a awm duh lehzual a ni. NAFLD erawh hi chu a chhan tak sawi tur a awm meuh lo va, kum 40-50 inkar, rit lutuk, cholesterol sang leh zunthlum nei ah te a awm duh bik. Damdawi thenkhat hian a thlen thei a, chung zingah chuan Paracetamol hi a common viau a, naupai venna Oral Contraceptive Pills te, TB damdawi Rifampicin te hian an thlen fo duh viau. Hepatitis B/C hian NAFLD hi an thlen fo bawk a, reilo te chhunga rihna tlahniam (sudden weight loss) avang hian a awm thei bawk (in-diet nasa lutukte tan hriat a tha). Ei leh in mumal lo vanga taksa in chaw tha a dawn loh (Malnutrition) vangin a awm thei a, fast food ei nasa ah te hian a awm duh zual hle. NAFLD anga an sawi chiah loh, mahse Fatty Liver awm fo na chu naupai laiah ani bawk. Fatty Liver neite hian kan sawi tak angin insawiselna hranpa an nei kher lo va, tam tak phei chu ultrasound checkup atanga an hmuh chhuah te a ni thin. A lo rei deuh a, a nasat deuh chuan chau zawi ngawih ngawih te, chaw ei tui lo, luak chhuak deuh reng, ngaihtuahna kal ding thei lo, zan mut harsat te an nei thei a. A zual zel chuan thin a ti lian a, pum na nuam lote an nei tel a, chumi hnu lamah chuan thin sawng (cirrhosis) an nei chho mai thin a ni. Thin lian (hepatomegaly) hi chu enkawl chuan a pangngai leh mai thei a, thin sawng a thlen tawh erawh chuan a insiam tha thei tawh lo a ni. Fatty Liver (ALD or NAFLD) i neih leh neih loh engtinnge i hriat ang? Blood test tih a pawimawh a, liver enzyme a normal aia a san chuan an nei ani duh hle. Tests hrang hrang - Liver Function Test, Lipid Profile leh Blood Sugar te hi test a tha a, zu in regular-ah phei chuan kum khatah vawi 2 vel tal test thei se duhthusam a ni. Hei bakah hian ultrasound pawh tih tel ngei nise, ultrasound hian Fatty Liver chu a hmu hma viau bawk. Thin a sawng leh sawng loh en nan Fibroscan an tihtir thin bawk a, hei hi chu a man te a to deuh avang leh a nazawngah a tul kher loh avangin doctor te rawn hmasak nise. Engtia enkawl chi nge? Enkawlna damdawi hranpa bik a awm lo va, nunphung thlak danglam a pawimawh hle. A bikin ei leh in uluk te, thlum, thau mawm leh sa insum te, exercise lak regular te, zan mut that, hunbi mumal taka mut te a pawimawh hle a. Zu in nasaah chuan zu in loh a tha ber. In lo thei lo kan nih pawhin ni khatah peg 3 aia tam lo tak in nise, zu hi dal taka in zir a tha bawk a, pum ruak lutuk a inte a tha lo va, zing zu phei chu in loh hrim hrim tur a ni. Chaw ei mumal a pawimawh khawp mai. Tun hnai chhova zu vanga thin buai kan lo en tam ber te hi zing zu in tel ching, chaw ei mumal lo, a then phei chu chaw thlah thak a in an ni deuh zel a ni. BP sang leh emaw zunthlun nei te chuan damdawi hmanga in enkawl uluk a pawimawh hle a, cholesterol leh triglyceride sang an neih phei chuan damdawi hmanga enkawl telte pawh an ngai thin. Medicine lam thiam MD te rawn a pawimawh hle a ni.

Latest News & Chhiar Hlawh