Zawhna: Ka pu, hmeichhia kum 20 mi ka ni a. Kum 2021 vel atang khan ka awm chhung lam hi a changin a rawn na thut zel a. A na a chhuah chang phei chuan thawk te a harsa ve deuh thin a, a na chhuah hian chet vel te a har thin a, ka kun hian a na zual bawk. Tun hnai hian a zual deuh bawk a, hlauhawm ani thei ang em le aw? Ruihtheih thil ka ti ngailo a, kuhva tak ngial pawh ei ngailo ka ni.

Chhanna: I insawisel dan hi hriat belh theih ni se a tha viau. Awm chhung lam na thin niin i sawi a, khuh zawngin a na em? Hritlang khuh ang te i nei em? Khuh i nei tel lo ni ta se, a ro (dry cough) nge hnawk khak awm chi? Engpawhnise, chutiang i sawi tel loh avangin chuap lam han fel lo, bronchitis lam chi anih loh hmel phawt a. Zuk leh hmuam, ruihtheih thil lam i ti lo niin i sawi bawk avangin chu chu lo rule out ta ila.

I lung lam fel lo ani thei ang em? A na a chhuah lai hian i lungphu a rang thin em emaw a phut dan a fel lo ngai em? (Marphu kha han khawih la, a beat kha a regular leh regular loh te hriat tum ta la). Lung lam fel lo rule out nan chuan BP check leh ECG te pawh ti thei ta la a tha viau mai. I kum ngaihtuah chuan chutiang chu i neih loh beisei leh phawt ta ila. Tin, nula rit (overweight) nge i nih cher lutuk? Overweight hian tha pawt rual lo te a thlen thin avangin chutiang na te pawh chu a awm thei ang.

A dang leh ah chuan pum lam fel lo ani thei bawk. A bik takin pumpui acid chawkawng (esophagus) a let Reflux Esophagitis (Gastro-esophageal reflux disease – GERD ti pawhin kan sawi thin bawk) kan tih hian chutiang ang awm na thip ang chu a thlen duh khawp mai bawk. Pum/thinhnun thip, irh thur ang te i nei em? I nei tel thin anih chuan pumpui lam fel lo chu ani thei ang.

Engpawhnise, hlauhawm lo turah ngai phawt ila. Mahse i insawiselna hian nangmah ah nuam lo a thlen miau avangin check chian chu a tha hle mai a. Endoscopy, chest x-ray leh ECG te lo ti thei la chuan a chhan te pawh a hriat theih a rinawm. Engmah tha lo a awm lo anih chuan nakruh tuamtu tihrawl vel inpawt fuh lo te pawh a ni thei a, tin nakruh no lai vung (costo-chondritis) te ani thei bawk. Tha ber chu Medicine Specialist lo inentir phawt mai la, i nat chhan leh enkawl dan an hre thei ngei ang.