Ka Huang (April 21, 2019)
Chhuanliana BVT -
Apr 21, 2019
Tun tum chu mi zawn unchuh ka’n sawi thuak teh ang. Hmanlai chuan khaw tin hi Lal (Chief) hrang hrang khua leh ram a ni. A tlangpui thuah lalte chu Sailo an ni. Motor awm hma a nih avangin khual khuaa boralte emaw chu an khaw thlengin tlangval tlawmngaiin khaw hrang hrang inpe chhawngin an zawn thin. An thihna hmun a hlat leh lal hrang hrang khua a ruangin a kân tam a ni mai. Mahni ram khaw chhunga khaw dang lal tlangvalin ruang an zawn kha, kha khaw tlangval tan khan TLAWM-THLAK tak meuh a ni. chuvangin intlawm tir tumin ruang an inchuh vak thin. Entirna ni pah fawmin mi-zawn kan inchuh tum khat ka’n sawi ang e.
Durtlang damdawi inah Rina (ex-Navy) Lungleng khua a boral hlauh mai a, Chawlhni tlai niin ka tlai leng turin ka hria a ni. Chawlhni ni in, ka theihtawpin ka inchei ve a nia, Haudalla dawra Flex pheikhawk dum, Rs. 26/- man ka bun a, Kawrchung double breasted Pu Dara min thuisak thar diai ka ha bawk a, ka hriat veleh ka tlan nghal a, Dawrpui biak in chhakah sawn dawrpui tlangvalin an rawn zawn a, ka pawng beh ve mai mai a, Aizawl South tlangval an lo pung ve zel a, Mosolman biak in chhak kan thlen sawn tleirawl lehzual hoin tan khawh an rawt a; mahse, ka la phal lo a.
Aizawl south tlangval chu an lo pung zel a, Assam Rifles canteen bulah sawn Rinthanga (Sapthlenga tia ka koh) te an lo thlenga, min hmuh veleh, “Hmangaih (min koh dan), i tang tawh ang u,” a rawn ti a. Tan kan han lak chuan ruang chu a ding ta tlat mai a, “Dawrpui tlangval khan ruang thlah tawh rawh u, chuti lo chu ruang a kir ang,” kan tia. Anni’n, “Aizawl South lama nula rima leng tur tho kan nia, kan bet ve mai mai a ni,” an tia. Keinin, “Nula rim tur chu nula rimin kal mai tur, ruang hi indo chhung chu a kal dawn lo,” kan ti ta bur sia, an thlah zo ta a.
Tichuan, Aizawl south tlangval chuan kan zawn ta a, Hlimenah zualko kan tir a, kan kal ta zel a. Kan thahnem lem lo, 40/50 bawr vel kan ni. Mel 3 leh Hlimen inkar dâmah sawn kan intawk a. An val upa Pu Rokunga (printer) hoin, Keini val upa chu, police Hminga, Kulikawn a ni. Kawng chep lai tak maiah kan intawk ta sia, kan innuai nghal bawrh bawrh mai a. Kei chu Hlimen pathlawi, puan veng hian ka nghawngah rekin ko chhak lamah min rek bet tlat mai a, ka eu dan kha tan lak ngaihna awm miah loin ka eu bet tlat mai a. Tlangnuam tleirawlin min hmu a, Hlimen pa kawngah pawmin a tilet a, chu veleh a nghawngah ka la ve a, tlangvalho zawng zawng pel rawkin ka nawr a, chutah chuan kan veng tlangval, Zuia chuan a Hlimen unaupa, Challiana chu a rawn nawr bawk lo niin. Hlimen lamah chuan kan va inhmu themthawm a. Hlimen val upa chuan, “Kan ngam lo che u, min pe mai r’u,” a tih pawhin kan tha zain kan chai lui deuh zel a, kan val upain kan mawng lamah min nawr siin, “Duh tawk tawh rawh u,” tiin min hrilh bawk a. A tawpah chuan kan hlan ta nge nge a ni. Tichuan, keiniho chu kan kir a, nula rim leh nan khua a tlai tawh avangin kan haw darh ta a ni ber ang. Kei chu mitthi in riak ka ni a, mitthi inah chuan ka mu fel tihin tlangau a lo au a, “Kan mitthi zawn kha a lo kir a, Kulikawnah an khang a, tlangval zawng zawng kha lo chhuak r’u,” tiin. Thin hi a za deuh zak mai a, Sawrkhar boot ka bun a, ka chhuak ve leh ta a. Kha mi tum ang reng reng a kan thathnem kha ka la hmu ngai lo. Ni danga ka hmuh ngai reng reng lo ka hmu hnem hle.
Hlimen thlen dawn chuan, Tlangnuam Val upain min dintira, ro a rel a, “Chhuanliana a hmasaah tangin zawng fung hi a thlah tur a ni lo,” a ti ngut mai a, “Hlimen khua kan lut ang a, mual dung chhoah kan zawn ang,” a tia. A tih ang chuan kan zawn ta a. Hlimen tlangval pakhatte pawh an lo chhuak lo. Mual dung chhoa ka put lai chuan serthlum a chhip sen teih tuih tawh hian min dang nasa ngei mai. Tlangval kal hmasain an lo sawi a niawm e. Kha.. a hnua an sawi danin, kung nga emaw lai an sawi phawng a ni awm e.
Tichuan, Hlimen mual chu kan zawn chhuak chho a, Lunglengho an lo thleng ta bawk a, chutah chuan ruang chu kan inhlan ta a ni. Mi zawn inchuha chak lam nih chu nuam tak a sin. A tuk zan nula rimnaah intithei takin mahni tih loh loh kan sawi ve thin maw le. Khang laia ka thiante zawng zawng kha an thi fai ta vek a ni awm e. Mal tak ka ni mal tak. U Rina zawn kum kha Dec 1950 nge 1951 ka hre ta lo. A lo berah kum 68 chu a liam ta a nih chu.