Tun tum pawh ka’n chawk chaw rawi deuh ang e. Middle School-a kan kal lai chuan 1st person te kan zir ve a - KA, KAN te hi kan sawi ber a ni. Mahse hei kan puitling ve deuh a, I leh IA pawh hi niin ka hre ve tho mai. Khai mah aw: ‘Hre hek lo i,’ ka tih chuan I hi KA aiawhtu a ni lawm ni? ‘Zuk hmu miah lo ia’ ka tih pawhin IA hian KA ai a awh avangin ‘I’ leh ‘IA’ hi 1st person kan tih thin zingah khan tel ve maw ka ti ta mai. Dik maw dik lo maw? Kan Governor thar hi Pu Dugala kan tih thin, buai lai vela Aizawl bawrhsap office-a ADM-a rawn thawk thin, Bombay mi hausa fapa an tih, pa hmelchhe lo zet kha em ni? A nih chuan a kaisang sawt e ti r’u. Lengzem, August chhuak kha ka chhiar ve khiah a. ‘Ziaktute leh sawitute tan’ tiha FEREN tih kha a va tha kher em - kei ve khanglang pawh hi ka tanna a ni. Tun thlengin Feren An kan ti a, kan antam tui pawl zinga mi a nih hi, French An kan ti hlei nem. Kan intih vai-tingtang avang hian kan (mizo) thil hming tam tak kan ching bo zo ta - ngaihtuah hlek loin mizo tawng kan titlem tihna a niin ka hria a. Mahse, keini ang han tang ve te hi chuan awmzia nei thei hek lo le, kan sepui ruah tuar chawt chawt mai a nih hi. Burmese (Myanmarese?) hi KAWL (Kawl kerang) kan ti a. Tripura mite khu RENG kan ti, Chakma kan tih tak sek hi TAKAM kan ti. RIANG/BRU tia inziak tak sek hi TUIKUK kan ti. Cachar phai vaiho khu KAWR PAWL kan ti (hmanlai chuan an lehkhabu, phung hawrawp veka ziak vaihlo zial nana kan hman thin pawh kawl tawng kan ti mai thin). Sikh hi hrum zial an nih avang a niang upaho kha chuan VAI-PAWIH an ti. Manipuri hi MEITEI kan ti. Chittagong saw SATIKANG kan ti. Hei phei hi chu Zirlaibu-ah pawh kan hmang thin. Mara hi LAKHER kan ti. Lai tih hi PAWIH kan ti. Kha tunah mai pawh mizo tawng kan lo neih sa 11 (sawm leh pakhat) zet chu keimahni ngeiin kan intih vai-tingtang velna lamah kan thai bo titih der tawh asin. Vanneihtluanga te tih dan takah anni chuan an duh duh lo invuah mah se keini Mizoin mizo tawnga kan lo dah dan kha kan tawng a ni tih hi kan hre hlel thin a ni. Hei mah mah Naga RALLENG kan tih ka la theihnghilh. Chanchinbuah Tuikuk hi an lang zing bawk a, mahse BRU/RIANG an ni a, Tuikuk tih tawh loh tur ti dawn dawna rawn ziakte kan awm! Kan tawng pangngai paihin Tuikuk tawngin kan thlak em niang, zahthlak ka tih zawng tak a ni. Hnam dang tawng kan hman duh chuan duh leh BRU/RIANG pawh ti ila, chu chu hnam dang tawng kan hman vang a ni mai a. Mizo tawnga kan tawng chuan Mizo tawnga kan neih sa chu kan hmang ngei tur a ni dawn lawm ni? Bawrhsap In (Bara sahep) kan lo tih kumkhua thin Governor In tia kan han thlak ta te khi. K.C.Lalvunga (RIP) pawh khan Bara saheb - Bawrhsap a ni tho tho a, a in hming hi chu thlak lo mai ila tiin a rawt a, mahse a tlang lo a nih kha. Tun thlengin ‘Bawhsap In kawn’ a la ni lawi si. Kan duh lul lo a nih pawhin Governor In tih ai chuan Larsap In ti tal ila a mizo tlat mai a ni. Hawh teh u, Mizo nih hi kan duh zel a nih tak meuh chuan kan tawng hi kan tipung peih lul lo a nih pawhin a awm sa tal hi chu i hmang zel ang u. Ka ui em em pakhat chu: Tirhkohte 10:10-12 a van inhawnga bawm lo uai thlaa sapho pawhin thu mala an neih loh ‘Fuliafa’ kan han nei bik te hi ka chhuan tehlul nen saphoin an neih loh vanga ‘four-footed beasts’ (King James) an tih kan Bible lehlin thara ran ke pali nei sa tia an han dah mai te hi ka haw teh a nia. Tunah chuan thangthar Fuliafa (Fu-li-a-fa) awmze hre lo hlir an/kan ni ta mai! Laltuaia hlain ‘Thasiama kha lo nung leh se vawi 13 thi nawnin ka ring mang e’ a tihte kha nepte niin ka ring. Ka nu min hrilh dan chuan, “Mau tiangte hi a bul lam vawnna lamah an leh tak vangin an ti e,” a ti. A?hma chuan a to dan ang hian an hawl ni awm tak a ni. Chhiartu duh tak, Ram-sa leh Ran ke pali nei hi FULIAFA tih a ni tih hi i lo la hre lo a nih hlauh pawhin hmang uar la, Mizo tawng bo mek i dawm ding tihna a ni ang. A dang aw: Mak ti rengin i fak phawt ang a petu: K’u Zuala kha a upat lamah a beng a chhet deuh a, Hearing Aid kit hi ka lei ve e a ti a, rei lo deuh chu a vuah ve a. Thla hnih hnu vela ka han tlawh leh chuan a vuah miah lo mai a, ka zawt ta a, “Pathian thil siam hi a lo pucca em em mai a lo ni a, he hearing aid khawl hi chuan a ring apiang a thun ringawt mai a lo nia. Kan hriat duh aia ring a rik phawt chuan chu chu a lo lut ring ber ringawt mai a, a ninawm em em a ni. Pathian beng min pek erawh hi chu - ka lo hre lo mai mai pawh a, ri buai deuh nuai nuai karah pawh ka ngaihthlak duh bikah khan ka beng ka dawh (focus) thei tlat mai a lo ni, ring ber lo mah se a ri dang kha chu ka ngaihthlak duh loh avang khan ka paih thei viau a lo ni a, he khawl hi chuan thei ve tawh hek lo, ‘A ring apiang an boral loha’ tih ang mai khan a ring apiang a lo lut a, duh e duh lo e, a ring mai nia,” min ti. Hei tunah kei pawhin ha ka nei ta lo a, thil thialna mai mai emaw ka lo ti rawk a, mei chhem pawhin a thaw tha thei miah lo, lei leh hmui la nei reng hian ha neih loh vangin chilthlite a tla sam riau mai nia. Mitte pawh hi thil tam tak hmu chungin kan tum bikah kha chuan kan meng direct riau thei a lo ni, a dang hmu chungin. Zaipawl chi kima an zai pawh hian a ‘alto’ hriat chian bik kan duh chuan a aia ring daih ‘air’ leh ‘tenor’ te thlahthlamin ‘alto’ chu kan lo hre chiang thei bik zel a lo ni. Heng atang hian PATHIAN THEMTHIAMZIA hi ka hre ve deuh chauh a ni. Ka duh vanga tawng ri emaw te ka lo intia, awbawm an paih chuan mihring hi thei reh takin kan reh tlawk tlawk mai dawn a lo ni. Han khuhte hi kan tihrik mai ni awm tak, a bawm tel lo chuan THEHMEH an sawi ang hrim kan lo ni dawn. Mak ti rengin i fak phawt ang a Petu tih hi chhut fo a va tha em!