Thu tha, thu ngaihnawm, mi rinawm chanchin kar hmasaa ka rawn chhuah liam luam avang khan lawmthu mi thahnem tak hnen atangin ka dawng a, a hrehawm lo kher mai. Ni e, an rawk, Bike an hal, tih ang reng lam hriat hi zawng a nuam lo em a ni ti ru. Mizoram, Khristianna pawh kum 100 paltlang tawh ramahte hi chuan chanchin hriat nuam tak tak hi kuh tuna mawi a ni a; mahse, a vâng fu si! Kum 1982/1983 vel khan, Midical Superintendent Office-a ka thawh laiin ka thawhpui, Saihnuna (L) nen Dawrpuiah stationery lei turin kan zuk chhuk a. Haua & Sons kawr velah chuan hmeichhe sana, Roamer, rangkachak rawng, a bunna te tak te, savun dum hi kan chhar a, a tukah chanchinbuah kan chhuah a, ‘Dawrpui pheia hmeichhe sana hloh chuan rawn lam rawh se,’ tiin. Ni hnih hnu velah chuan sikul naupang pahnih, Uniform dumpawl (sky blue) ha, pawl 9/10 vel awm hi an lo kal a, min rawn zawt a. Saihnuna ka ko vat a, chu tleirawl chu eng sana nge a hloh tih sawifiah turin ka zawt a. Ani chuan kan sana chhar ang chiah mai chu a sawi chhuak ta a. A hloh ni ngeia kan rin avangin almirah atangin ka phawrh a, kan pe ta a. Chu tleirawl chuan ngun takin a en neuh neuh a, a lo dak chhuak a, “Ka pu, hei chu ka sana a ni lo, ka sana chu hei ai hian a hlui deuh hlek a ni,” a ti ta a mai a, min pe kir leh ta mai. A sawi hmang kan han hriat dan chuan kan chhar kha ama hloh ngei ni awmin kan ngai nghal mai a; mahse, “KA SANA CHU A HLUI DEUH” tih chauh chu a danglamna a ni mai si. “Ka sana ngei a nih hi,” ti sela keini pahnih chuan i he loin kan pe mai tur a nia; mahse, amah ngei khan, “Ka sana chu a hlui deuh hlek,” a ti duh kha Saihnuna nen chuan rinawm kan tiin kan ngaisang a, an kal hnu pawhin kan sawi dun hial a ni. Kha tleirawl kha a la dam a nih pawhin kum 40-45 vel chu a ni ngei tawh ang. Khawii veng nge a nih pawh kan hre lo, an Uniform hak kha Government Mizo Highh School uniform ni awm tak a ni. Ka ngaisang kher mai. A hnuah mi dangin an rawn la ta nge nge a nih kha. Mahni tana pawi tur pawh tidanglam duh lo tlat chite pawh hi kan lo awm ve leh zauh thin. Kum 1939-45, Khawvel Indopui II-na hun lai khan Col. Cosena hoin 3rd Assam Regiment din a nih kha. Indo lai a ni bawk a, engkim mai kha hmanhmawh thila tih a tul deuh thin. 3rd Battalion-a company pakhat driver pakhat chu Vungseka kan tih mai thin hi a awm a, Motor an khalh theih nawk nawk chuan license an pe mai thin. Tum khat chu Vungseka chu kawng kuala kawi hman loin a tlan liam hlauh mai a. Capt. L.R.Sailo hmaa an va dintir chuan, “Engvangin nge kawng kuala i tlan ngil mai?” tia an han zawh chuan a motor chu zahzela hmangin inthup mawite chu khawi lam, “Sap, a break emaw ka tia, a accelerator ka’n rap a, a tlan ngil puat mai alawm maw le,” tiin a thil tih chu a nih ang ngau ngauin a sawi hmak mai. Keini ang duang chu ni ila, “A steering a fail,” emaw, “A break a fail,” te kan ti nawi ngei ang. Vunga chuan a tihsual lai dik tak, rinawm em emin a sawi hmiah mai, sazai lam a ngaihtuah reng reng lo. Sipai hna a bansan hnuah Shillong-ah khuan CID (?) lam hna a thawk a, Mizoram buai vel lai khan. K’u Sena (P.S.Chawngthu) te nen an inkawm thin, ani pawhin Khasi nupuiah a nei a. K’u Sena min hrilh danin - Shillong bara bazar khawimaw laiah khuan Vungseka chuan hmawlh hmawrah hian Cheng nga note hi a zep a, phun tumin a lo vit bur ngar ngar mai a, kei chuan, “Vungsek, eng nge i tih tak ngawr ngawr a?” ka han ti a. Vunga chuan, “Bah Sen, he laiah hian cheng nga note hi ka chhar a, a vela mite hi ka han zawhin tumahin, ‘Ka ta,’ an ti si lo a, he hmawlhah hian ka tar ang a, a hlohtu chuan a rawn zawng ang a, a rawn hmu mai ang chu ka ti,’ tiin min chhang mai,” a ti. Chhiartu duh tak, NANG ni la, chu cheng nga note chu tarin i kalsan duh ang em? Vunga kha RINAWM TAK A NI. Kum 1957/58 vel kha em ni ta, Ralleng rama ka thawh ve laiin, 18th Assam Rifles-ho khan Kiphire jail atangin ralleng lung in tang 20 chuang an chhuah vek mai a, pakhat chauh a chhuak ve lo a. Chu tlangval chu sawrkhar tan witness a ni ta ber mai si a. Hotuten, “Engati nge i tlanbo ve loh?” an han tih chuan, “Ka lo muhil alawm maw le.” “Hria la i tlan chhuak ve ang em?” “Lutuk” a ti mai thin. Amah chu Sema hnam a ni a, Court officer pawh chu Sema hnam bawk a ni. Zana bridge (lehkhaden) kan khelh laite hian, “Fuih la, ‘Ka hre reng a; mahse, ka tan tur hun hi dik tak tlat phawt a, thlamuang taka chhuah ka duh avangin ka chhuak ve duh lo a ni,’ tihtir la, Sawrkhar chuan Clemency a pe ang a, an chhuah daih mai ang,” kan tih pawhin Sema Officer chuan, “Ka hrilh ka hrilh pawhin a duh teuh lo,” a ti mai nia. Kha lung in tang pa khan a tuar tur lam a ngaihtuah lo reng reng. A NIH DAN KHA A SAWI TAWP MAI A NI. Chuti ang mi chu a ni lawm ni RINAWM kan tih chu! Ka ngaihtuah ka ngaihtuah thin hian ka tlakchham lianpui chu RINAWMNA hi niin ka hria nia. NANG?