Kan tlangval ve hun laia Aizawl South lama nula tlangval khawtlanga inhman dan tlangpui chu ka sawi liam luam tawh a. Keini Mission Veng Presbyterian kohhran chuan mi harsa chawm an nei thin a, an zinga pakhat ka hriat reng thin chu Pu Thangbula a ni, Sunde Sikul naupangte hian an tlawh thin a, a chang chuan thawhlawm chung hnih khat lek te pawh an pe thin. Farnu pakhat, Pi Hangi kan tih mai a nei a, amah chu thutunga tawlh ringawr, tawng pawh fiah lutuk lo a ni. A farnu chu ka tleirawl laiin a thin a, thlan ka la lai lo, mahse intihtlangvalna ni maw? an inah chuan zan thum emaw ka riak ve a, Lianzoa nen. Tuium-hun bulah kan mu ve kak mai a, Pu Thangbula thlarau chu kan hlau hle lawi si! Engle khawle, kum 15 chu ka la tling lo tih chu ka hre thei. Zingah tuiumin tui kan zuk chawi ve nal bal mai. Tlangvalin thingte an phurhsak a. An khawngaihthlak lehzualna chu a mi ang zawkin a boralsan ta si a, a u Thangbula chu Mission-in a chawm ta ni berin ka hria. Mission Venthlang kawn (Vanlalropuia inhmun)-ah khuan di in te tak te an saksak a, hmeichhe thingphur, a in kal pelho chuan fak hnih khat lek an tinsak thin. Tui pawh thenawm tlawmngaiin an chawisak deuh ber. Kum 1950 lam em ni ta, a damlo ta mauh mai a, Mission Veng nula-tlangvalin an/kan menpui ta ngat ngat mai a, kohhran upa, tlema la valai deuhte pawhin an rawn menpui ve bawk. Chutah chuan a ni, kan val upa Tawkruaia fakawm ka tih em ni. Zosap chawchhum a ni a, khawvara sapin thleng chu - chuti chung chuan chhuna mutna hun nei miah loin zan nga zuk tlaivar a! A chatthla mai thei si lo a, chhungte a nei mumal si lo, nula tlangvalin an buaipui tawp ta ringawt mai a ni. Ka kal ve tawh chuan nula tlangval 15/20 vel chu an lo awm ziah mai, a damlo berin that lam a pan si loh avangin a hnukchah hun nghah a ni ringawt mai a, tlaivar loh hleihtheih pawh a ni lo. Damlo ka awmpui ve zinga mak ka tih em em pakhat chu Pi Lianluti a ni. Ani pawh a chat mai thei si lo, han dam tha leh chi ni bawk si lo, tlawmngaih chhuah loh theih pawh a ni lo. Zan engzah nge ka tlaivarpui ka hre chiah lo, zan khat chu Sapthlenga (Rinthanga) nen Zaua nen kan 3-in kan meng a, pitar chuan a khup vei lam tawmin a zangthal a, Sapthlenga chuan siam that pahin a tawm chu pawh char a han tum a, a lo khawng tlat tawh chu niin, a kereka vuana a han pawt chu a pum tawlh ta mai si, timar tur chuan tihluih nghek a tul si, a la thaw bawk si, a ngaiin kan dah ta ringawt. Chawlhniah a lamhnaite lo kalin (chhuatlaia mu a ni) pawn atanga ban zuia fanghmir tam em em insul zut zut mai mai an han hmuh chuan hrikhrah (tunlai thangthar chuan in hre tawh lo mai thei, hrikhrah chu (lice) a var a ni hrikpui, lua mi aiin a lian hret mai thei) taksa kua (pore) atang hian a lo chhuak mai a ang khawp mai, balh vangin) hi fanghmir a taksa lam atanga lo chhuak chuan an pu var nguai nguai mai a, a lut lam an inzui mup mup bawk a, chhuat hnuaia ban fanghmir lo chhohna chu vut sain an phul hual a, rei lo teah an insawn leh thin. Kha hrihhrah sang tam fe chu an hawnin ka ring. Hrikhrah ka sawi laklawh a, ka zawm lawk dawn. Ni 31-3-1966 khan Zssam Rifles-in hostile manin kan Office atangin min man a, thawmhnaw ngai reng hain inbual miah loa quarter guard-a min hah dah chuan April 3-ah te chuan kap thak kan kawm ngawt ngawt a, kekawrte thuina velah hian hrikhrah kan man a, a tui a de tuar thei mai nia. Zah a dawn theih loh, mahni hrikhrah kan dak kan dap mai a ni. Taksa bal, hnawng, lum val atang hian a lo piang em ni tehreng ni; hrikhrah nei lo pawh zuk awm lo ia, zah thup nan ‘Hetiang huna hrikhrah nei lo chu mi ang lo’ te kan ti vel mai mai a ni. Kha pitar kha kan awm lai ngeia thia kan duh tehlul nen a thi thei lo. Pi Daithangi (Aithulha nu) lah chuan tTawngreng (min koh dan), i pi khan sahuai thing vawn a phurh vangin a thi dai thei lo a nih kha, thih daihtir mai la, a chungah khan hmawlhte elh tliak la, a dai mai ang,’ min ti a. Keiin, ‘Ka thian ve lo, nang a tih dan hriain han ti mai la’ ka’n ti dek dek a, ‘Tualthahte ka duh emaw i tia lo?’ a ti vin teu mai bawk si, tlai lamah kan awm loh laiin a thi dai ta nge nge a ni. Khang hun laia kan khawsa dan te kha tun atanga han thlirkir chuan mi â let tawp kan ni ber awmin ka hre lehling tawh. Tunah hi chuan engkim mai, nula tlangval tlawmngaih dante hi a fim kuau maiin ka hriatsak tawh mai. Tlangval tam tak chuan lu an men tlaivar leh a tuk thlan laih an awl ta mai emaw ni. Zualko awm tawh bawk si lo, lumen tlaivarpuitute lahin awhchiarte an pir nghe nghe emaw ni lawi ni, kan khawsak a sang ta a, kan changkang ta a, engkim mai hian chin a nei ta deuh vek emaw ni. Mi zawnte lah a awm tawh hek lo. Tungah chuan tlangval hna hi hmanlai lak chuan a tlem deuh ta hle ni maw ka ti mai thin. Nge ka hre ve thiam phak lo zawk? Tunlai nula tlangval chu vannei thlawtin ka hre thin, keiniho kha chu kan inâtsiak kha a ni ber mai a, thiante aia thawh tam tum vek kha an ni ber mai a, tumahin a thawh tam theik bik chuang si loh. Kha tak kha Mizo tlawmngaihna an tih hi a nih loh pawhin a teuh viauin ka ring thin. Hei khawi khawiah emaw hi chuan hlawhfa tih ang rengte thlan an laihtir ta, a changkang ngawt mai, kamding tam vengte pawh a ni ang e. MAHSE zing dar 5-7 vel hian thlan khat na na na chu laih zawh theih mai awm, dik tak chuan thlan khat laiha vawi li vawi nga luh nawn hi a har thin khawp kha. Office kal hmaa thlan laih hi chu kan val upa (YMA) te hian rawt sela chu kan tlin em em tho rihin ka la ring ve tlat nia. Dik tak chuan kan hun lai pawh khan thlan lut loa hawng leh ta kan tam fu tho thin. A?lut ngai sawmhnih khat hi an ni chawk mai. Tunah te hian eng tak ang maw? Hmanah chuan lumen ngai mitthi an awmin tlangval hna chu - thlanlaih, zualko kal, tlaivar, mitthi in riah a ni tlangpui. Tunah hi chuan tlaivar, thlanlaih leh mitthi in riah. Zualko kal hi tunah chuan a ngai ta lo a ni ber a, sawi leh sawi hni veng khawimaw lai laiah chuan thlan laih pawh a ngai ta lo a nih ber awm hi.