Zalen chanchinbua ka phek chan lam leh Cross word hi chu chan vanduaithlak a ni mah mah tain ka hria. Han ngawihpui ngawt dawn chuan sawiseltute’n ka hnen lamah an rawn sawisel thin si a. Bawkina ka type writer ha (point) hi a tê em em mai a, a, o, c, e, u ah te hian ribbon tui a khat hma em em a, a khah tawh chuan a inang put zel mai a, tooth brush-in ka hre deuh reng na a, ven sen a har khawp mai. Chhiartu hriatthiamna ka ngen a ni. Amaherawhchu, Dr. Chawnglungmuana leh Dr. Hrekima chan lam hi chu a lehkhapuan a mar a, ka chan lam (keu phawka vei lam) hi chu a chhutna khawpin a nuai chuar thin em ni teh reng, chhiar hleih theih loh lai a tam duh bik zawng a nih hi! Hrikhrah bawk kha han sawi leh teh ang, ka thenawm doctor-te hian taksaa hrikhrah lo awm dan hi rawn sawi se ka ti. Kum 1952 tawp lam nge 1953 kum tir ka hre ta lo - Pi Lianluti a na khawp mai a, tlangval pathum - Sapthlenga (Rina), Zaua leh keima’n kan menpui thin a, thingphel chhuatah hian an mut mai a, a chhungte pawhin kan kutah an dah deuh mai a niang, zan 3 lai kan tlaivarpui tawh hnu pawhin a thi tha thei lo, han dam leh chi chu a ni bawk si lo, a thih kan nghak a ni ber mai. Tum khat pawh a khup lehlam a tawm avangin (zangthala mu) Sapthlenga chuan ka thluantir dawn tiin a ngal reka vuanin a han pawt char dawn a, a lo khawng tlat tawh a, a pum tawlh mai. A tih ngaihna kan hriat loh avangin kan dah ta mai. A tuk Chawlhni zingah U Hminga a lo kal a, a thluan luihtir ta ringawt a, chu pawh engmah a hre chuang lo. Chawlhni chuan Maubawk lama a chhungte an lo kal a, engtik hun atang takin nge ka hre lo, fanghmir tam tak mai hian pitar nakzawn atang chuan hrikhrah an rawn pu chhuak var sung sung mai a, a lo chhuak reng reng hrikhrah pu lo an awm lo, a lut lam lah an lut mur mur mai bawk a, khawimaw lai banah an chhukpui a, tichuan keiniho chuan an lo chhohna ban bul chu vut sain kan phul kual a, chung lam chhuata miho chu pheikhawkin kan hrut hlum a, thawkkhat lai chu a reh mai; mahse, ban dang atangin an lo lut leh a, a ngai bawkin an pu chhuak leh ta! A tawpah chuan an ban zawng zawng bulah vut sa kan phul hual vek a, chhuata mi kan hrut hlum vek a, tih ngaihna an hre ta bik lo a niang. Khati khawpa hrikhrah tam kha ka piana hnu lamah ka la hmu ngai lo, ka hmuh leh pawh ka ring hek lo. Chu chu a ni mak ka tih chu! Pitar taksa atang khan a piang a nih loh chuan khawi atanga lo chhuak nge ni ang? Hrikhrah kha za lek ni loin sangte chu an ni ngei awm sia. A chhan hria chuan min han hrilh thei ula ka lawm ngawt ang. Aizawl jail-ah kan muhil nual tawh tihah zan khat chu hming lam meuhin min rawn titho a, an lam apiang chu kan tho a, Quarter Guard lama kal tur an ti a, min escort phei leh ta tham tham mai a. A tuk khawvar rualin min kai tho a, Khrishna Talkies (Zodin) kawta TMB ruak, tarpaulin-a zar phui tlatah min khung a, kan hnung an khirh hmiah hmiah mai. Tukthuante chu khawilam, tui no khat takngial pawh min pe lo. Ka chuanpuite ka la hriat reng chu U Thanga (Republic) Dak Runner leh Matu Thanga kan ti ve mai a, dak runner bawk a ni. Matu hnam a ni. TMB chhuk thla a tam a, 4/5 lek lekin min phur mai. Hnungkhirh tlat kan ni si, kan thawl angreng si, motor a sawh nat deuh chuan kan lum leh rawih rawih thin. Tui a hal a, ril a tam a, a nuam vak lo hle. Kolasib kan thlen chuan kan chawl a, chuta Mizo police pakhat chu ka dam chhungin ka theihnghilh tawh lo ang, min vengtuho phal loh chung chung khan tuiumin tui a rawn pu a, min tulh bawrh bawrh mai a, Guard-ho pawh kha chuti takin a chungah an kawlh lo, Uniform a hak vang kha ni maw. Tichuan, Kolasib chhuahsanin Silchar lam kan pan leh ta a. Silchar jail-a dah loin khaw pawn deuhah Masimpur an ti a, chutah chuan Sikh sipaiho khan concentration camp angrengin barbed wire sang taka hung hnanah puan in, 6 vel mut theihna hi an lo kaih thluah mai. A thente chu lian deuhte pawh a awm. Chutah chuan kan thim lut a. Mi thahnem fe an lo awm tawh nghe nghe a, tichuan kan mu lut ve ta mai. A tukah chuan, zing dailen a nih avangin kan intlar a, tum khata 10 zel a rualin min escort a, a chhan chu dailenna kua 10 hi 5X2-in an rek pawp a, bang nei lo, chung nei lo a ni tawp mai a, chu pawh chu barbed wire-a hung deuh tettut hi a ni a, guard 4-in sir tin atangin min veng a, kan inhmu vek thei - ti ngai lo tan chuan mipa vek mah ni ila, a harsa hle. Kei erawh chu tlangval hawklak laiin tlawng dung lamah te ruaka khawsak kan lo hrat bawk a, ka harsat lem lo. Hrehawm ka tih erawh chu - daileng kham hmasa an din vaih tawh chuan la e kham ve loho kha lungte min vawm pah hian ‘Jaldi karo’ tiin min nawr sek mai a, a nuam lo. Chuvang chuan kan inhrilh a, peih vek hnuah i tho rual ang u tiin. MAHSE, Matu Thanga tih angreng, Sampujoya tih angreng nena kan kal rual hlauh chuan an kham hun hunah an ding tawrh mai thin, a nuam lo khawp mai. Min vengtuho chu an Sibudar chawpin an vin tuuk mai a, kan ti dek reng mai a ni ber. Sikh sipai zingah chuan hmaichika kan ti mai a, Pox mark a hmai khat tlat, bel hnih hi a awm a, a hmel han en chuan vin hmel deuh; mahse, hotute hmuh loh chuan mi tha em em mai hi a awm a, biri te kan chah ru thin a, Sikh a nih avangin a khawih ngai lo. A ipte hi min zentir a, keimahniin kan la chhuak mai thin. Hotute awm lai chuan a vin em em mai a, a te that that mai lawi si. Mahse, tang zawng zawng 200 vel khan kan nel em em vek mai si.