A hmasain, KA HUANG chhutute chungah lawm thu ka sawi e. September ni 7 leh 14 chhuak kha chhiar a nuam khawp mai. Tihsual a vang kher mai. Ka subject ka thlak rih dawn e. Kei hi chu pian tirh atanga hmelchhe full bon tops ka ni a, ka tet lai pawhin thenawm nute hian, “Nang chu pawih fa i nia, i nuten banê kho khata an lei che i ni,” tih reng mai ka ni a, ka lung hi a awi lo thin teh asin! A thlakna awm chuang hek lo, ka lian tawlh tawlh a, a chhe lian tawlh tawlh mai a ni. Nimahse, tuten emaw, “Bawng tar pawhin luang no tho a ni a duh,” an tih ang ziazangin mahni hmelchhiat ngaihtuah lek loa nula hmu loa awm hlei thei lo ka ni mauh si! Hmeichhe duh han intihchiam lemah, ka ngaina a ni ber ang, kan unau, puitlin thlenga dam chu 8 niin, mipa 6 leh hmeichhia 2 kan ni. Ka unau mipa hna thawhpui ai chuan ka farnu chak lo daih zawk bula hah thi kula thawh pawh ka duh zawk thin. Feh kawng sah nikhua pawh hian mipa chak tak tak bula tan ai chuan hmeithai bula anmahni thawh tur mang mang pawh hma vek mai huam chi ka ni, tanpui leh chhawkna lam rilru pu pawh ni chuang loin, hmeichhia an nih hrim hrim vang zawkin. Kum 14/15 vel atang chuan nula rim ka hrat em em mai a, kan rual chuan nula rim hi kan hrat riau mai. Tum khat pawh Mission Venga nula 3 awmna (a te ber chu kan chhang rual a nih avangin ka chhiar tel lo nghe nghe) hi U Hleian min lenpui lui titih a, ka zak angreng khawp mai nain nuam chu kan ti phian lawi. An unau zinga a naupang ber chuan la a lo kai a, U Hleia chuan a rimtu tlangval zat - chawn 4 chu a la a, a la kaitu hriat lohin kan hming kan chhinchhiah theuh a, tichuan a dinglam sirah chuan U Hleia chuan a tlar ta that mai a. A lak hmasak ber neitu chu a ngaihzawng a niang kan ti a - kan lo thlir thap mai a. Kha nula kher kher kha a lo va fing em - la chawn li chu a hum khawm rual vek a, a kai hmiah mai nia. Inpuh tur hre chuang loin kan haw ta mai. Tum khat leh chu, ka tlangval ve deuh tak tak tawh, U Vanlawma (R.Vanlawma) nen khan chu inah bawk chuan kan leng a, kan hawng rual a, hawn kawngah chuan U Vanlawma chuan, “Nang Chhuana, mut hmunah hian eng nge i ngaihtuah thin, mahni ngaihzawngte chungchangah hian?”?min ti phut mai a. Ka chhan ngaihna hre lem lo chu, “Ngaihzawngte hian min ngaizawng ve se tih hi,”?ka’n ti thla rawk a. Ani chuan, “Kei chu pindan herh tet theihna khawl te tak te, ah theih lek neih hi ka duhin ka ngaihtuah fo thin. Pindan zau taka nula han rima an bula chep taka thut hi a mawi si lo a, pindan herh tet theihna khawl ka neih chuan an hriat lohin ka herh te ang a, chep deuhin kan awm dun lo thei dawn lo a nia,”?a ti ve ngat mai nia! Thingtlanga sawrkhar hnathawkin emaw, sumdawngin emaw ka zin pawh hian an khaw nula hmeltha ber rim hi ka tum tlat thin. 1948 fur chhe lai pawh khan Saichalah khian ka zin a, Khawchhiar inah ka thleng a. Union nawrh tan lai vel kha a ni a. Union vantlang inkhawm awm zan tak a ni. Mipa naupang fel tawh tak hnenah hian, “In khaw nula hmeltha ber inah min hruai rawh,” ka ti a, Zalen a lo ni hlauh mai a, an khaw tawp ber in ni hialin ka hre ta. Ka va leng a, maimaw puan hi ka sin chhuak a. Vantlang inkhawm an bâng a, kawng an zawh ta mai! Zalen in apiang mai chu an au khum a lo ni a, ka lennate pawh chu Zalen an nih avang chuan an au khum ve ta a. Ka nula rim kha a hmelthata kawm vel a nawm tehlul nen, vantlang (Union)?kawng zawh chu puana intuam chungin ka zui ve ta a, ka hawng zui ta mai zawk a ni. Tualchengah pawh khian Zalen leh Union inrem tuma vawk 5 lai an talh tum pawh khan, vawh hmuh zawh loh, a pa chhuaka zawn tura tlangau au chung pawhin kei chu, chawhnu lamah chuan nula puan tah rimin ka khawtlai daih tho mai. Vawk hriat ngai hleih loh rampalailenga zawn ai chuan dap chhuata mu chunga nula puan tah rim a nuam zawkin a hahdamthlak zawk daih mai! North Vanlaiphai bial khi U C.Chhunbura (MSVT) bial a ni a, Aizawl lam panin tum khat chu kan hawng dun a. Chhingchhipah khian an khaw nula hmeltha ber an tih chu kan unau chuan kan va rim dun a, tlangval inleng a lo ngah em em khawp a, keini pahnih chuan vawkchaw bel bul kan chang ve hram chauh a, tapchhak mei enga a thu hmel chu kan ral hmuh ve mai mai nia, kha a to awm vat vat ngawt mai. Samthang lal fanu hmeltha an tih huai huai thin Ngurthangi kha 1948 vek chuan ka chhun zim a, mahse a la naupang ve bawk em a, nula khawsakin a khawsa lem lo. Kei pek hi chuan a thiannu, Ngurthangi aia hâng deuh zawk chu ngaihnobei ka tiin ngaihzawnawm zawk ka ti (Ngurthangin lo haw ngawt suh se). Ka sawi fo thin angin Mission Vengah chuan in 75 aia tam awm theih loh ka tih kha. Thawk khat lai khan rim chhuah vek policy ka duang a, ka rim ngat ngat mai a, mahse Pastor Chhuahkhama fanu, Thangliani (U H.K.Bawihchhuaka nupui ta kha) leh Pu Muka fanu (Pu Lalsangzuala nupui ta kha) ka rim ve ve ngat nain an awih tlat lo mai a, “Eng nge i rawn tih a?” an tiha, “Ka rawn rim che,” ka tih pawhin an awih duh reng reng lo. He nula pahnih chhiar hian Mission Veng, tuna Mission Vengthlang tih huam hian, nula zawng zawng chu ka rim chhuak ve vek a ni. Hei hi record ka break vena a ni mai thei a ni!! Hmelchhe deuh e ti lo hian ngaihzawng lah hi ka ngah thei. Amah Ngurkhuma’n (ka thian tha ber) a ti ma thlawn loin, ka hmuh hnuhnun ber hi hmeltha ka ti ber deuh vek mai zel. Tunah kum 60 zet a liam ta, mahse rilruah chuan a la thar var tho mai. Tunlai thangthar hi chu a kawp tetein in inkawp thliah thliah mai ni maw ka ti mai a, hmanlai (ti ve tawh mai ila) chuan nula pakhat hi tlangval 4/5, 10 dawn hian kan rim a, kan inkawm hlim em em thin. Khang hun angte kha a lo let leh ngai ang em le? Tawk rih teh se, ka ziak sei leh lung a leng sei thlawn mai zawng a nih hi.