Shillong-ah rei awm loin, sipai bang dang... Liankima, Aizawl, Tlangnuam te nen St. mary’s College atanga chhuak Zodinpuii (w/o KL Rochama leh Rozami, Kulikawn te nen kan hawng chho ta dal dal a, khang lai te chuan transport awm chhun chu ‘a lumak’ truck ah Dak ip chungah te kan bet mai mai a, Kolasib hi riahbi a ni tlangpui. Kolasibah kan riahna hotel chu a thar, Gorkhali hotel a ni a, an tuih zan a lo ni lehnghala, Thingdawl vai te an nia, an tabla nen an ri zankhua ve titih mai. A tukah hma deuh hlekin Aizawl kan lut ta a ni. Ka nuin Maubawk lamah lo a lo nei a, ka nu hi... ziak thiam lo, mizo hnathawhah na na na chuan zei tak, taima rumrut mai a ni thung. Tin khat hmun lek hi a lo nei a, ka thawhpui ni tin mai. Zanah chuan nula ka rim phar vel mai mai bawk. Buh chu phur 20 (K. Oil tin 60) kan thar a, kan lawm hle. Khang lai chuan Fathang a la awm a, Lal hnenah lo nei zawng zawng (Zalen tih loh chuan ka chhung thin) in kan chhung thin, Phur khat (Tin 3) ni tain ka hria. A ram loa kan neih man a nih chu. 1948 chuan Lo bawk kan vat leh a, tin 2 hmun. Hei hi puitling ka nih hnua lo mawhphurhna ka lak tanna a ni. Ka nu nen mai bawk kan ni. A kang tha viau a, thlam chak te chu kan khawm ve a, a ban ka phun thiam a, a bak chu, kan ri-ah, pa pangngai a awm avangin ka va entawn thin. Chuta tan chauh chuan a ni, a chhung lamah bang an ping tih ka hriat ni. (a chhung lama bang pin chuan buh lak hunah hnahthial/changel hnah in kan thuah mai a, a awlsam). Ka nu chu taima rumrut ka tih kha, nipui a tiak tih atangin kan bung nghal char char mai. Kan lo mawng maiah chuan nula rual in tin 4 hmun an nei bawk a, an pain thlam nuam deuhin a saksak veia, thlamah an tal rei a, a tawp ah phei chuan an thlam hmun an ma lo chauh maw le! Mahse July ‘48 atang chuan hna (thla 4 tan) ka hmu a, Census Supervisor a ni. Aizawl hmar chan hi Rahsi bial 13 a ni a, keiin bial 6 (khawchhak lam) Khawpuar atangin N. Vanlaiphai bial) thleng ka chang a. Khawtlang bial 7 chang tur chu Vanlalngena a ni. Khawchhak lam chan kha a chakawm a- mahse kan inhnawn ngat ngat mai a. Election Officer, B. Lyngdoh-a chuan "Keiman ka rel mai ang, khawchhak tih leh khawthlang tih ka ziak anga, ka kut atangin in pawt ang a ti ta a. Chu pawh chu pawt hmasa turin kan inhnawn leh ta, Kei chuan, “Nang i upa zawk pawt hmasa rawh,” ka ti tlat a, rei fe hnuah chuan a pawt ta nge nge a, West (khawthlang) a pawt a, kei chuan khawchhak ka chang ta a ni. Khanglai khan motor sawtawr awm hek lo, vai dan takah PAIDAL vek a ni mai. Coolie (puakphur) 1 sawrkharin min pe a, kha tih lai a coolie nikhat hlawh chu, sawrkhar bituk siki thum (75 paisa) a ni. Chu chu lal hnenah Parwana (order) copy kan pe a, mi 2 in an phur a, an insem thin. Lal khua ah lal hnenah kan pe zel a, min ngaihtuahsak mai thin. Mahse, Mizo Union kha a ding tawh sia, thu awih loh dan kha an zawng ve nasa tawh mai a, Tum khat pawh Baktawngah ka report a, “Khawper kal hun a ni,” an ti a, zan a ni tawh si a, Khumtung khaw kal hun an ti si. Kawlphekhawnvar ka nei a, i ko mai ang u, signalin ka tih leh, Kuli koh nan signal kan pawm lo an tih si avangin ni khat ka cham chuan phah! Khua zawng zawng tlawh kim tur a ni a, tlangval lai a ni bawk a, ka riahna khua nula hmeltha ber an tih chu ka rim vek ang ka ti mai a, kha thla 4 deuh thaw chhung khan nula hrang hrang ka rim nasa teh a nia. Ka sipai tan tirh khan feet 5 ka tling chaw chaw ka tih kha, ka sipai chhung khan inches 7 in emaw ka thanga, hmelchhe lianpui ka ni mai! Ka la hriat reng chu... Thaidawr, Farkawn atanga Tiau lui lam km 8 vel ah khian an lal chu Sangviala a ni (Hrendun an ni awm e). Lal fanu chu Salmani a ni. Ka zuk rim a, “Cham la, Tiau-ah Nghaleng kan dawi dawn nia,” a ti a, sawm tak te mai hian min sawm a. Nang chuan lung i phawk ang keiin sangha ka man zel ang. Chawchhun i pai lo ang, ka fun kep ang che. Kan hawn dawnah I DUH CHUAN in thlengin min paw haw anga, Ka pa lawm dan ang angin ran a tlu a, Sial, Bawng, Vawk. a lo berah vawk a tlu tur a ni,” a tia. “Ka paw zo nang che,” ka tih leh, “Lui atangin min pua ang a, hnim kan khawi velah ka chhuk ang a, in thlen dawnin min paw leh ang a, Kawngkaah, “Ka pu, kawng hawng rawh, i fanu ka rawn paw hawng a nia,” i ti ang a, a rawn hawng anga, chhuatah min nghat mai ang. Chu mai chu a ni, hawh i kal tak tak ang a ti ngawih ngawih mai a. “Hmanah ka U pawh hi an rawn pua a, ka pa hian sial a talh asin, hawh i kal tak tak ang,” a ti ngat ngat mai a, chak chu ka chak em em mai, mahse kum 19 che che val tan chuan, lengleh sawmna kha ka ngam ta ngang lo a nih chu. Ka thil ui ber pawl a ni ta a nih hi. Tawnhriat atan a that tehlul nen. Farkawn bawr vel census Enumerator khi, Aizawl Chaltlang khua, Mangluaia a ni. Fiara Tui in te khi kan tum nasa dun khawp a, mahse Fiara Tui khi an lo hre bik hlawm si lo a. "Tana luang chhuak Fiara Tui" tih a nih kha tiin kan hel chhuak papa, tui kan kan apiang chu tui hal e, hal lo e kan in vek ringawt mai a. Fiara Tui chu kan in hi maw kan ti. Thasiama se no neihnaah pawh khian thang bawn hmun kha a nia, kan chhoa U Mangluaia chuan, “Chhuana, dim deuh teh nghingin ka hria,” zu han tia! Tunah kan mi thiam te'n step te an rem chho emawni hlawm ni? A ngai ngat kha a that teh lul nen, thiat leh vek se, thang te chu a to leh mai ta ve ang. Lianchhiari Lunglen tlanga lung tohlawt te khi.