DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Article : NI THA LO HNUAIA SAWRKAR -2
Nov 01, 2023

-Zion Lalremruata


Kan ti nek nek a MLA General Election chu kar loah kan thleng dawn ta reng mai, Political Party hrang hrangte pawn Sawrkarna siam ngei tumin theihtawp an chhuah tlang a; inthlan apianga party tinten auhla bera an neih Mizoram intodelhna abik takin Agriculture leh a kaihhnawih lamah policy hrang hrang hriat tur a awm thluah a.Ani reng lah taka Mizoramah hian kan intodelhna tur khawp ram leilung , sik leh sa Pathianin min pe a chutihrualin, vawiina kan ram dinhmun leh kuthnathawktute dinhmun han en hian lungawi a har a ni. Hetih mek lai hian tuna kan sawrkar hrawn mek hnuaiah hian hmalakna tha tak tak hmuh tur a awm nual a, chiang zawkin i han luhchilh dawn teh ang.


Tlabung, Lunglei District ah Dt 12th, April, 2023 khan Commercial Vehicle Terminal Building hawnna ah a changtu Minister Pu TJ.Lalnuntluanga hnung zuiin ka tel ve hlauh mai a. He Terminal Building hi a hmun hma a remin a sak pawh an sa tha hle mai a, hemi ni hma chiah hian Serchhipah District Transport Office sak thar chu Minister hian a hawng bawk a ni. Transport Department hian an hmalakna an ulukin an duhtui hle a ni tih a hriat a tin, Sawrkarin Chhiah/Revenue a tuk zat aia tam hi tun Sawrkar hnuaiah hian an khum zel thei a; an fakawm tak zet a ni.


Ti daih ila hemi tuma ka kal chhan ber zawk chu Khawthlang Tuipui kaltlanga Bangladesh nen insumdawn tawnna awm tur saw a ni a. AMFU a kan awm ve lai khan kan kut-hnathawktuten an thlai thar Bangladesh a an thawnna kawngah harsatna an tawh fo vangin thuneitute hnenah vawi duailo kan lo thlen ve tawh a chuvangin, Bangladesh nena insumdawn tawnna a rang thei ang bera kan neih hi a nghahhlelhawmin a pawimawh em em a ni.


Thil lawmawm tak chu kan Minister Pu Manuna hmalakna kal zelah India Sawrkar chuan Khawthlang Tuipui a lawng lian zawk luh theihna turin hmalakna chak tak kal mek saw a ni, tunah hian a thawktu tur pawh thlan fel tawh niin a siam man tur sum hi India Sawrkar tum tur liau liau a ni nghe nghe. Covid hripui kha leng lo phei se chu tunah hian hma nasa taka lak a ni ngei tawh ang. Lawnglian hmanga Bangladesh nen kan in kal pawh theih hunah chuan kan thlaithar chi hrang hrangte man man zawkin kan hralh thei tawh dawn a ni.


Mizoramin kan thar Sawhthing, Zo Hmarchate, Aieng leh a dang te hi India ram chhungah dehralna tam tak awm bawk mahse keini State tan bik chuan Bangladesh khu a remchangin demand pawh a sang hle a. Vanneihthlak takin kum 2015,November khan INDO-DACCA EXPO, Dacca hmuna neih ah ka kal ve hlauh mai a, hemi tum hian Sawhthing, Hmarcha, Iskut etc.. te kan pho chhuak ve a kan stall tlawhtu pawh an thahnemin abik takin Bangladesh-a sumdawnglian hoin min tlawh awl lova. Kan Iskut ken phei chu an lo la hmelhriat loh anih vangin a helin an ei liam liam a an ei zo vek a ni.


He hun hi remchangah lain an thlai thar bazarte tlawhin kan zir chiang a; heng Vietnam, China, Cambodia, Thailand leh ram thenkhat atanga Sawhthing leh Aieng etc an lakluh nasat zia kan hmu a ni. Bangladesh atang hian khawvel hmun hrang hrang heng Arab ramah te an thawn chhuak leh thin a ni. Bangladesh-a sumdawng ho hian kan hnena an sawi tam ber chu Bagha, Silchar leh Karimganj Syndicates kaltlanga Mizoram thlaite an lak luhna kawngah harsatna hrang hrang an tawh vangin direct a Mizoram mi te nen ngeia insumdawn tawnna kalpui an duh thu leh an nghahhlelh thu kha a ni.


Tripura kaltlanga indawr tawnna ah lah kawng a thuiin buaithlak an ti hle a ni. Kan zinnna a kan thil hriat leh hmuhte hi khatih laia Chief Minister Pu Lal Thanhawla hnenah kan thlen nghe nghe a ni. Kan hma lawkah chhim lam atangin Bangdesh nena inkalpawh zung zung theihna tur thawh mek a ni a, Zawlneiten Mizoram kawtchhuah chu chhim lam atangin a ni dawn an tih hi kan hlat tawhlo viau a ni.


Awle, ram pawna thawnchhuah lam chu lo duh tawk dawn ila kan ramin kan mamawh ber chu kan ram chhunga kan thlai thar man/rate chungchanga hmalak hi a ni. Kan hriat theuh angin kan thlai thar man hi a tlangpuiin khawpui leh khawlian deuh ho ah chuan a to uchuak em em mai a. Kan phak tawka zir chianna/survey kan neih naah Kuthnathawktute hian kan ramah hian man tlawm takin kharchhawng/middle men hnenah pein khawpuiah thung chuan a bin/let tam takin an zuar chhawng leh thin a, a tuartu ber chu mipui kan ni.


 Hemi chungchang hi kan State-a Sawrkar tawhte hian an hlamchhiah in hmalakna fumfe a awm meuhlo tiila kan sawi sual awm lo ve. Hemi chungchanga hma la tur hian Mizoram Sawrkar chuan Trade and Commerce Department hnuaiah MAMCO a din a, MAMCO hma lakna erawh check gate-a chhiah/tax khawn bak a awm lo; anihna takah chuan kuthnathawktute tana phur rit thlentu an ni chawk. MNF Sawrkar a pian hnu lawk khan Allocation of Business siam danglamin Agriculture Marketing hi Agriculture Department hnuaiah a awm tawh a, hmalakna pawh engemaw chen chu a kal chho tawh a ni.


Ram chhung dinhmun te enin Agriculture Marketing system tha kan mamawh tih hriain Pu C.Lalrinsanga, Agricutlture Minister kaihhruaina hnuaiah “The Mizoram State Agricultural Produce Marketing (Development and Regulation Act, 2008)” chu siam thata peih a lo ni ta a Vide Notification No.B.14015/2/2020-AGR, Dated Aizawl,11th, April, 2023.(The Mizoram State Agricultural Produce Marketing (Development and Regulation Act, 2008 hi kum 2008 khan pass vek tawh a ni a, a hnua Sawrkar INC hnuaiah khan bawhzuina engmah a awmlo a ni).


Thawk khat lai khan NABARD lam hian India ram chhunga Agricultural Marketing an zirchiang a,Kuthnathawktute hian an thil deh ralna atangin 30% hlawkna pawh an chang phalo tih an hmuchhuak a, kan kuthnathawktute hian engzat tak hlawkna tel ve ang maw?. NABARD Regional Office, Aizawl pawh hian APMC hnuaia Regulated Market din tur hian kum tina an tihchhuah thin State Focus Paper-ah rawtna tunhma atang tawhin a siam chamchi a ngaih pawimawh a hlawhlo hle a ni. Tuna hetianga hmalakna hmuh tur a han awm chho hi a lawmawm em em a ni.


Tun tum election kan hmachhawn mekah Political Party thenkhatten an Sawrkar chuan thlaithar lei an tum thu leh budget ah hial an dah tur thu hi a ri ring hle mai a, hei hi a tak ram thleng thei ngeise chu duhthusam a ni a nimahsela, kan rama thil kal tawh enin Sawrkar inrawlh tamna hoah hian hlawhtling han sawi tur erawh a vang hle a ni. Kan rama kuthnathawktuten an thar tam ber Sawhthing bik hi han bel chiang ila Sawrkar a inrawlh thuk poh leh kan buai a zual thin chuvangin kan mamawh ber zawk chu Agricultural Marketing System tha a ni ber zawk.


Kan ram sum leh pai dinhmun thlir pawn keini ang State pachhe tan chuan thlai thar lei ringawt hi chu a kawngbo a ni. Central Institute of Horticulture a Board Member ka nih laiin kum 2018 khan Krishi Bhavan, New Delhi a meeting kan neih tumin kan Chairman leh Commissioner of Horticulture, Government of India ni bawk ka titi pui a, Mizoram atangin Market Intervention Scheme/MIS (Sawrkar laipui tanpuina a bik takin Horticulture Crops ho tana siam) chungchangah dawrtu an neih ngai meuh loh thu min hrilh a; Department lama mawhphurhna neitute pawh hian tan an lak chu a ngai viau awm e.


A thu hrimah thlai tharte hi thil chhe hma tak/highly perishable goods a nih hlawm avang leh State dang elpui reng kan nih vangin harsatna tam tak a awm thei a, tun hnai chhoah Mizoram Sawrkar chuan hmun hrang hrangah cold storage mamawh dan azirin a din ta thluah mai a, he Ni Thalo Hnuaia Sawrkar hmalakna hrang hrangte hian kan State hmasawnna leh intodelhna kawng thui takin a sial chho ngei ang le.


Latest News & Chhiar Hlawh