Hla Pakhatna: “Kan Ngai Tawh Lãwng”

‘Kum 2000 December, Krismas dáwn têp kha a ni a; khua pawh a vâwt tûk mai. Mi Lungngaite Thian team (Upa K Thangsiama speaker lai) zuiin hmun hrang hrangah rawngbáwlin ka chhuak ve thìn a. Ka hun hmasa lam, a tam zâwk, sual rawngbàwl nána ka lo hman thin avàngin hemi kum Krismas hi chu thianghlim taka hman ka tum ve a ni.

‘Fianrial hun ka hmannaah Lal Isua’n, “In tán hmun siamin ka kal dáwn hi,” a tih kha ka chhiar fuh a. Lungngaihna awm tawh lohna hun leh hmun tùr te, Isua’n kan mittui min hrûk hulsak hun tùr te, leiah hrehawm tuarin awm thin mah ila, vàn khawpuia tih ropui kan la nih hun tùrte ka ngaihtuah a; vànram ka ngai ngawih ngawih mai a. He hla, “Kan Ngai Tawh Lãwng” tih hi tûk khatah, a thu leh a thlûk zawng zawng nèn ka phuah zo nghâl vek a ni. Pathian min pêk liau liau a ni,’ tiin a phuahtu JH Vànlalngheta, Mángheta, Evenflow band khaipa leh an keyboardist/guitarist chuan a sawi.

Local channel lama Demand channel leh Khawhar Chhúngte Pual Hla Thlan awm hun laia Fakna hla thlan hlawh berte zínga mi, Malsàwmtluanga (Mâma) sak, a tìra naupang tê; zai thiam Hlutei û fanu, Laldinpuii (tûnah chuan a nulá tawh) rawn zài tanna, “Kan Ngai Tawh Lãwng” hi mimal tak pawha ka Fakna hla duh berte zínga mi a ni chiang a. Tawng thu chhe loah, vui liam ka nih ní-in, ka ruang chungah rawn sa awm se ka tih ber hla pawh a ni hial!

‘Kum 1996 atang khán ruihhlo ka khawih tak tak tan a. Hrehawmna nasa takin min phuar hnuah kum 2000 khán Pathianah làwmna thar changin rawngbáwlin ka chhuak ve tan a. Khami kum Krismas kha chu a thianghlim thei ang ber, drugs tel miah loa hman ka tum bur a. Khaw vawt kárah vànram ka ngai ngawih ngawih a. He leia Amah avànga hrehawm kan tuarnate hi, vànrama kan ropuina a la ni dáwn tihte ka ngaihtuah a. Awlsam takin, tûk khatah, chaw ei hmain he hla hi ka ziak chhuak a, a thlûk pawh a rawn lang nghâl zêl,’ tiin Mangheta chuan he hla a phuah chhuah dàn a sawi.

‘Ka rilru, ka benga a rîk dàn takah phei chuan, a hla tan tìr, “Kan tán hmun siamin a kal ta e, Lal Isua chu, / A lo kal leh ang Amah ngei chu, chhûm zíngah khian; / A hnênah min hruai ang, ropuina kan chang ang, / Aw! A va nuam dáwn êm!” tih lai hi mipa naupang zaipáwl hian, tih kîkâwi awm miah loin, rual thapin an sa a … Tùn hnu hian record that leh te ka duh rum rum hial a ni,’ tiin a phuahtu Mangheta chuan a sawi bawk.

He hla thu thatna hi chu eng pawh lo ni se, a thlûk a màwi piah lamah a chord a fuh êm êm a. A thunawn pawh a inchher chhuan fuh a; sak a nuamin a thu leh a thlûk hi Mizo Contemporary Christian Song fuh tak niin ka hria. A phuah atangin kum 23 lai liam tawh mah se, a la thing thei chuang miah lo a nih hi!

‘Kan véng tlangvál, Máma’n album a buatsaih lai kha a ni a. A ngaithla a; sak min díl nghâl a, ka phalsak mai a. Vega Recording Studio-a ka thawh lai kha a ni a. U Lianhminga (hmanni lawka Vàn kohna chháng ta, PB Lianhmingthanga) awm loh laiin a track ka siam ta a. Korg Triton keyboard ka vawi khat hmanna a ni lehnghâl! Inzir pah leh inzawng chawpin ka siam,’ a ti bawk.  

Mangheta hian Mizo hla hi ziah a harsat thu a sawi a; Mizo Fakna hla 23 a siam tawh laiin Mizo léngzèm hla chu pahnih chauh a phuah. ‘Mizo hla thu (poetic words) ang hi ka hmang ve thiam thlâwt lo a…’ tiin Mizo léngzèm hla phuah a harsat thu a sawi.

A Fakna hla phuah dang thenkhat chu: “Ka Ngai Kros Ram Reh” (Melody Zothansangi); “Ka Ngai Êm Che” (Melody Zothansangi; tûn hnua Mizoram Synod Choir sak leh); “Thlarauvin Min Hruai Rawh,” (Hmingtea, Jerry); “Judaten An Hnâwl” (Nancy Zothanmawii); “Tap Chungin” (The Leprosy Mission Choir) te hi a lãr páwl an ni àwm e.

A thui lutuk loh nán a cháng tàwp ber leh a thunawn chauh hi dah mai ila:

Leiah ringtute, tláwm mah ila, / Chu vàn khawpuiah tih ropui kan ni ang; / He lei hrehawma tuarna zawng hi, / Kan Lalpa hmaa làwmna hla tùr.

Aw Isu, i ram ka thlen ve hunah chuan, / Lei nun rêng kan ngai tawh lãwng; / Beram No Isu, i hmél kan hmuh hunin,/ Kan mittui a hul tawh ang.

Aw, a va hlimawm dáwn êm! Chu ram mawi kan thlen hun chuan, / Hmangaihte nèn kan léng tawh ang; / Lei nun rêng kan ngai tawh lãwng, / Lungkham rêng kan nei tawh lãwng, / Aw! A va nuam dáwn êm!

Hla Pahnihna: ‘Beautiful Angel/Lo Lêt La Ka Kiangah’

Kum 2003 October thla, Vega Recording Studio-a a thawh lai thoa JH Mangheta English léngzèm hla phuah; a hnu daih, kum 2006 chhoa Demand Channel lama Zahminga rawn sak làr, “Beautiful Angel” hi kan hre furin a rinawm. A hre lo paw’n a thlûk hmanga Vanlalsailova’n “Lo Let La Ka Kiangah” tia a sak tal kha chu kan hre ngei ang. Kei chang lo pawh, mi tam takin, Mizo phuah a nih kan ring lo thìn a nih kha! A phuahtu chu Mangheta a ni.

Mak deuh mai chu ZONET-in Top 20 Countdown an siam hmasak berah, Mizo hla hlang kárah, Zahminga’n Mangheta hla, “Beautiful Angel” a sak hian #1 a hauh thei tlat! ZONET-in Top 20 Countdown-a #1 hauh hmasa ber chu sap hla a ni, tihna a nih chu! A dangdai ve fú!

He hla hian makna deuh dang a la nei lehzêl a: hetih hun lai hian Mangheta hi Vega Recording Studio-ah a thawk a. Cháng khatna leh a thunawn chiah a la phuah tihin, hetih laia album buatsaih mék Robert Lalduhzuala hi a léng a. Mangheta chuan, ‘A’n ngaithla a, cháng hnihna phuah zo thuai tùrin min ti a. Sak a hauh tlat a. Ka phuah zawh chuan min piantharsan leh daih a; a record ta lo a. Kei pawh, Delhi lamah hna thawkin ka chhuk leh a. He hla ka sakna, demonstration disc chu ka thiante hnên atangin, khatih laia Hard Ray vocalist, Joseph Zaihmingthanga’n a lo nei pek a. Sak dílin min rawn phone a, `3,000/- min rawn thawn nghe nghe. A record zet a; a tih chhuah tak tak hma-in ani paw’n a piantharsan leh a.

‘Aizáwl ka rawn chhoh hnuah Sailova a lo kal leh a. Mizo tawnga siam rema sak min rawn díl ve leh a. Kei chuan “I duh duhin lo ti vêl rawh,” ka ti a. Khati khán a chhuak ta a. Mahse, a release hma-in ani paw’n a piantharsan ve leh bawk a nih kha. 

‘A! Mi hrang hrang sak a leak out tawh tho tiin music video siam ka rilrûk a. Chutih lai, kum 2005 kum tìrah Chanmari Presbyterian Kohhran chuan Golden Jubilee pualin Camping kan siam a, ka lût ve a. Music video pawh siam ta lo chuan ka piantharsan ve leh bawk a… A tàwpah, ka thianpa ber Zahminga’n kum 2006 khán record-in a music video a siam zui bawk a ni,’ tiin he hla-in rau mak tak a ken dàn Mangheta chuan a sawi a ni.