DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Aizawl traffic jam Tihziaawm nan
Lalthlamuana Ralte - May 05, 2019

Tunlaia Aizawl harsatna langsar tak chu traffic jam hi a ni a, lirthei chi hrang hrang leh mihringin kawngpui zim te te hi kan inhman tawm vek a. Kawng hnaih taka in sak ching hnam kan nih avangin motor leh mihring chet velna tur pawh a chep phah hle a. Traffic jam hi nitin a Aizawl a thil thleng pangngaia ngaih a ni ta hial mai. Traffic jam tiziaawm tura sorkar hmalakna lah hi mipui nek zawng leh mipui harsatna siam zawng (Negative measures) a ni zel mai a, traffic jam tihrehna tur tak taka hmalakna sawi tur a la awm lo.
Chhut chiang duh ngat ila chuan traffic jam avang hian harsatna kan tawk nasa a, a lang lo lamah pawh min nghawng nasa viau, kan rilru put hmang thlengin a nghawng tawh. Thiltihnaah tlai kan pawisa lo tial tial a, programme ruahman sa tihdanglam a tul chang a awm fo a, tih tur tul tak tak pawh traffic jam vang hian kan thulh phah fo bawk. Hun vawng dik leh hun hman thiam (time management) kan harsat phah a tih theih ang.
Khawpui chhung kawngpui hi tum tak tak chuan tihzauh theih lai lai chu a la awm nual ang. Assam Rifles chhuah hunah phei chuan lirthei tlan tam berna lai bawr hi a zauh duai theih ang. Kawng chhawng siam tum te pawh hi a tha dawn viau. Engpawhnisela, khawpuia mihring cheng leh lirthei pun chak dan ngaihtuah hian traffic jam harsatna hi a sut kian dan tur ngaihtuah a hun ta hle a ni. Chutiang ngaihtuah chung chuan tun tum chu kum 4 liam ta a ka ziah tawh (March 1, 2015 Zalen a mi) her rem a, tlem ziah belhin rawtna dangdai deuh siam ila a tha awm e.
Han ngaihven deuh chuan ram dangah pawh khawpui tawp tak tak, kawngpui chep bawk si an chei that dan leh kum rei lo te chhunga khaw nuam tak lo chang ta sawi tur a awm nual mai. Chung zinga pakhat chu South America a Colombia ram khawpui pakhat Medellín hi a ni. Colombia hi ruihhlo hluarna ram a ni a. Medellín khawpui phei hi chu ruihhlo leh suahsualna hmunpui a ni thin a, 1980 chho atanga 1993 vel thleng khan khawvela khawpui him lo bera chhal a ni hial thin a, kum khat chhungin tualthi zat hi 4000 vel zet an tling thin. Chung hun lai chuan ruihhlo a sumdawng lian Pablo Escobar-a leh a hoten he khawpui hi an thunun a, sorkar pawhin an ngam meuh lo.
Chu khawpui chu Aizawl ang tho a tlang pang leh hmun awih tak a awm a nih bakah kawng a chep a, lirthei a inhnawh tawt nasa hle thin bawk. Mahse, rei lo te chhungin chu khawpuiah chuan thil a inthlak danglam vek a, kum 2012 phei kha chuan khawvel puma kalphung thar hmang khawpui thang duang ber ‘Most Innovative City of the Year’ zingah thlan a ni ta hial a, chawimawina chi hrang hrang pawh he khawpui hian a dawng nual tawh nghe nghe. Chutianga kum rei lo te chhung a khawpui him ber pawl leh rin phak baka thang chak a nih chhan bulpui chu mipui veivahna tur ‘Metro cable system’ (rope way ang chi) an siam vang a ni.
Tunhma chuan cable car hi khawpui chhunga mipui veivahna atan hman a ni ngai lo a, mahse, hmun awih leh chep tak Medellín khawpui enkawltute hian hmasawnna thlen theitu a nih beiseiin an siam ta a. Kum 2000 khan Mayor atan Luis Perez an thlang a, mipui a chawk phur thiam bawk a, khawpui chhunga mipui veivahna tur 'Metrocable' line hmasa ber chu kum 2004 khan hawn a ni a. Chuta tang chuan mipui an phur chho zel a, khawpui thar a ni ta ringawt a, tualthahna leh suahsualna a tlahniam duai a, sorkar lakah mipuiin rinna an nghah phah a, kawng tinrengin hmasawnna a zuang a, khawpui nuam tak a ni zui ta bawk. A that zia leh a tangkai zia chu rei lo teah khawvelin a hre zui ta a ni. Tunah hian metro cable line pali hi nitin mi sang tam takin veivah nan an hmang a, khawpui chhung hmun hrang hranga inkalpawhna tangkai ber a ni tawh.
Aizawl khawpui pawh hi ngaihtuah ta ila, kawngpui awm sa ringawt hi chuan min zo tawh lo tih kan hre vek a. Kawng siam leh a awm sa tihzauh a harsat tawh si a, hmun awl awm chhun lei chung/boruak leh lei hnuai lam hman tangkai mai a ngai tihna a ni. Chuvangin, mipui veivahna tur khawpui dung leh vangah hian hetiang metrocable line hi han thlur sung mai se, mipui veivakte harsatna hi a kiang duak anga, hmasawnna pawh a thlen ngei ang. Hetiang hrui hmanga veivahna (metrocable) hian hmun a awh zau lo a, a chuan man a tlawm a, sorkar tan pawh sum lak luhna tur leh khualzin hipna tha tak a ni leh zel bawk.
Mahse, Aizawlah hian awlsam taka siam mai theih erawh a ni dawn lo tih a chiang. Thil ropui tak sual chhuak tur chuan harsatna paltlang tur a tam thin reng a ni. Thuneituten nau vei taka an vei a, beihpui an thlak chuan a tih theih ngei ang. Hman deuha sorkar hmasain Monorail project an sawi lar hluai te kha a zuzi ta mai a nih chuan thar thawh leh a tha ngawt ang.
Lei chung lam hman tangkai kan sawi rualin lei hnuai lam hman tangkai pawh a ngai. Ram dangah pawh khawpui lianah chuan lei hnuai an hmang tangkai nasa, shopping mall te, parking te, metro train te, motor kawng te an nei thluah. Tuna kan chief minister hian tunhma khan lei verh kha a sawi mawi tawh a, mahse, an sorkar lai tho khan a zuzi ta a nih kha. Fiamthu thawhnana lo hmang tawk te pawh an awm kha. Mi tam tak chuan a enga mah hmain Aizawla lei chhung kawng (underground motorways) siam hi hlauhawm viau turah an ngai nghal ngawt a. Mithiamten zir chiang se a tha khawp ang, Aizawl lei chhung hi a thawl viau thei a, kawngpui siamnan a lo him lo viau thei. Mahse, lirnghingin a sawi ngun em em Tokyo khawpuiah pawh kawngpui lian chi (expressway) lei verh thui tak tak kal tlang a awm a, khawvel khawpui lian tam takah underground metro, motorway/expressway an nei a. Kan khawpui hnuaiah pawh hian a siam ve theih lohna tur a awm a rinawm loh. Lirnghingah pawh lei hnuai kawngpui te, dawr te hi a him duh phian zawk an ti lehnghal.
Chubakah, Aizawlah hian Bazaar lian tak pathum tal din belh a hun tawh. Bazarpui pakhat chiah a awm a, khawpuia chengte bakah khualzinte pawhin bazarpui leh a chheh vel hi an pan khawm vek zel lo thei lo a. A hmunhma hi a rem loh bakah Aizawl mipui pawh a zo tawh lo hrim hrim a, ngaihtuah chian phei chuan rikrum thilah pawh a him lo ania. Chuvangin, tuna khawpui fem deuh hmun zau tha deuhte hi sorkar hian a melh tan a hun, bazaar pui tak pahnih tal, fel taka ruahman sa (plan) din ila, khawpui tan changkanna a nih bakah traffic harsatna pawh a sukiang ngei ang.
Sum harsatnain min bawrh nasat em avang te, sorkar retheih vang leh mipui nawlpui dinhmun hniam avang te, electric (power) harsatna kan tawh avang te hian metrocable neih ve te, lei hnuai kawng siam te hi a huphurhawm rih viau ang. Mahse, harsatna hi a sut kian dan a awm zel a, metrocable pawh hi nizung chakna (solar power) hmang chi pawhin an siam thei a, harsatna dang dang te pawh hi tum chuan a sut kian theih zel ang. Mipui rilru put hmang mil tawk chauha ram hi hruai tur a ni lo a, thil tha, hmasawnna tlo thlen thei turah chuan mipui nawlpui ngaihtuah bak ngaihtuah thlen a ngai a, thil ropui tak sual chhuak tur chuan thutlukna huaisen tak siam a, theihtawp chhuaha beih a ngai bawk.
Tunlaiah chuan public-private-partnership mode (PPP) te, ‘Build, Own, Operate and Transfer’ (BOOT) te hmangin thil ropui tak tak a tih theih tawh a, hmasawnna thlen thei tur leh nakina sum hailuhna tur ang chiah hi chuan pawisa puk pawh a inthlahrunawm lo ang. Tun hnaia sorkar laipui leh state sorkar sum inpek dan phung danglam ta han thlir hi chuan state tinte hi mahni a inbuaipui tur leh sum hai luhna dap a, intodelh thuai tura beisei kan ni tial tial dawn a. Engpawhnise, Aizawla mihring tam zia leh tawt zia te, kawng zim zia leh lirthei tam zia te han ngaihtuah vang vang hi chuan ngaihtuahna thar sen a ngai tak zet tih a lang awm e.

Latest News & Chhiar Hlawh