DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Damdawi thlum nge kha kan dampui zawk?
K. Lalrinchhana - Apr 04, 2021

Kum 2007 khan ka ril (intestine) a TB a, ril TB tih ka inhriat hma chuan ni tin hun bi neiin ka khua a sik a, zanah thlan fimin mi bual a, ka pum hi nau pai ang maiin a puar luah mai bawk a. Chaw ei a tui lo va, bar hnih khat han bar ila, thin zawnah hian min hnawh ul mai a, a hrehawm khawp mai. Ril TB ka ni tih ka inhriat hnu chuan TB damdawi mum lian pui pui, kha fuk mai kha thla ruk chhung hun bi nei thap thlapin ka ei ta a. Chu TB damdawi kha tak, ei nuam lo zet mai chu ka dampui ta a ni.

US President ropui Abraham Lincoln khan engvangin nge tualchhung indona (civil war) kha a chawh chhuah mai le? President meuh chuan indo rapthlakzia te, a nghawng natzia te, sipai tam takin nunna hlu tak an chân dan tur te, hmeithai fahrah an pun nasat dan turte kha a hmu tlang vek awm si a. Indona a chhuah vaih chuan mi tam takin an haw hle bawk ang a, a nunna atan pawh a hlauhawm thei hial ang. Thuneihna vawr tawp a kutah a awm a, eng vangin nge indo pumpelhna kawng a zawn mai loh? Mahse, America rama mihrang tam tak, maktaduai tel teh meuh te’n zalenna kawl eng an hmuha, bawih ata chhuah zalen an nih theih nan indo a tul miau si. Chu hun thim, hun rapthlak tak chu America chuan a paltlang a, sal tangten zalenna kawl eng an lo hmu ta.

Khawvel Indopui II-na a chhuah tum khan eng vangin nge USA khan Japan khawpui, Hirosima leh Nagasaki-ah khan atom bomb a han thlak mai le? Atom bomb hnatawh natzia te, chhiatna a thlen nasat theih dan te, pawi sawi lo nunau tam takin an thih phah dan tur te kha a hmu tlang vek awm si a. Amaherawhchu, indona a tawp theih nan Japan kha tukdawl a tul miau si. Hreh tak chungin America chuan thuthluna harsa tak chu a siam ta a, Japan khawpuiah chuan leilung pian tirh ata a vawi khat nan atom bomb a han tipuak ta. Japan a tlawm ta. Indopui rapthlak tak pawh a tawp thei ta.  

Ram inkaihhruainaah pawh hian a awlsam zawng leh a nuam sa zawng ringawta inkaihhruai tum hi kan thatpui ber lo. A thlawna sum sem kan sawi mawi a, vote zawn nana kan tawkdarh leh ringawt thin pawh hi kan thatpui lo. Thatpui ahnehin kan chhiatpui zawk a ni. Damdawi thlum chauh ei kan tum chuan kan taksain a tuar mai ang. Dam kan duh chuan damdawi kha pawh kan intulh bawrh bawrh mai tur a ni. 

Kum telin kan state leiba a pung tual tual a, heti chunga a thawna sum sem kan la sawi mawi talh te, sawrkar hna kan la insawi hmuh fo maite hi a fuh lo khawp mai. Kan state population ngaihtuahin India rama sawrkar hnatawk tamna ber state kan ni mek a, kan budget zahve aia tam hi sawrkar hnathawk hlawhah leh sawrkar inrelbawl nan hman a lo tul ta. Kan ram hruaitute hian kan thatna tur a nih chuan kawng harsa leh bumboh pawh min zawhpui ngam rawh se. ‘Kan state leiba hi cheng vaibelchhe sing tel a tling ta. Chuvangin, theihtawpa kan inrenchem dawn. A tul tawpah lo chuan sawrkar hna thawk pawh kan la tawh lo ang. Tuna a awmsate pawh hi theihtawpin kan siam rem ang a, department thenkhata thawktu indaih deuhte chu indaih lohna hmunah, a tul chuan thingtlangah pawh kan sawn zel ang’ ti ngam se, mi thenkhat tan chuan chanchin lawmawm a ni hauh lo ang. Chutih rualin ram inrelbawlna erawhin a that phah viau thung ang.

Kan dinhmun dik tak hi kan sawi chhuah ngam a, kan nihna anga kan lan chhuah ngam hi a tul ta viau mai. Tute emaw tihlungawi loh hlauh vang te, sawrkar hnatawkten min vote loh kan hlauh vangtea kawng awlsam lam, kawng nuam lam ringawt kan in kawh hmuh a, thil tha nia kan hriat pawh kan ti ngam lo zel dawn a nih chuan nakin lawkah hun harsa leh hun khirh takin min tlakbuak mai ang. District kan siam belh vak vak hian tute emaw chu an lawm viau mai thei. Mahse, mi thenkhat tana thil lawmawm tak pawh hi ram pum tana a that si loh chuan kan tih loh ngam a, kan tiam loh ngam a hun viau mai. 

Italy ram bung hrang hrangte suih khawm a, zai khata luantirtu, ram ropui tak an nih leh theih nana nasa taka beitu, ‘Father of modern Italy’ an tih hial, General Giuseppe Garibaldi khan a hnungzuitute hnenah khan engnge a tiam kha? Contract hna pek a tiam lo a, sawrkar hna a sawi hmuh hek lo. “Lo kal ula min zui rawh u. Amaherawhchu, engmah pek tur che u ka nei lo, thisen, mittui, thawhrimna leh thlantui tih mai loh chu,” (Come, follow me, I have nothing to give you but, blood, tear, toil and sweat) a ti a nih kha. 

‘Lo kal ula min zui rawh u, rim takin, taima takin, dik takin  kan thawk ang a, kan ram hi i siam tha leh ang u’ titu tur hruaitu kan mamawh e.

Latest News & Chhiar Hlawh