DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Eizawnna leh Zirlaite hmakhua
Lalthlamuana Ralte - Apr 21, 2019

Matric exam leh pawl 12 (HSSLC) result nghah lai a ni a. Under graduate (BA/B.Sc/B.Com) zirlaiten exam an hmachhawn dawn hnai bawk a. Kum dang ang bawkin kumin hian lehkhathiam an pung leh sawt dawn tihna a nih chu. A kumtina lehkhathiam kan pun zel lai hian kan ramin harsatna lian tak kan tawh mek, tam takin kan ngaihven vak loh chu eizawnna tling hna vang lutuk hi a ni. A bikin lehkhathiam tana thawh tur chi hi a vang khawp mai. Mahni inhai kaw chi leh mi lian chhungkaw tan chuan kawng a awm deuh; mahse, lehkhathiam thalai nawlpui tan chuan kawng a ping rih khawp mai.
Mahse, hna vang (employment problem) hi hruaitute hian vei berah an nei lem lo a, politician-te tuipui zawng a ni vak lo a, budget speech-ah pawh a lang ngai lo a, zirlai pawl leh tlawmngai pawl dangte pawh hian an au chhuahpui khat khawp mai. Tun hnai MP inthlan campaign lai khan candidate-te zingah thalai dinhmun hria, an harsatna tawh mek veipui leh hawi zau zawk an awm tak vang ni maw, thalaite eizawnna tur leh hnathawh tur chungchang an sawi nasa viau a, a lawmawm hle. Khatiang taka thalaite eizawnna hna chungchang sawi kha election kan neih tawhah a la awm ngai lo mai thei a ni.
Tuna thalai rualte (a bikin kum 18-35 inkar) hi an thiamna leh theihna phu tawk hna nei lo a an awm reng chuan kan hnam hian kawng hrang hrangin a tuar thei tihte hi ngaihtuah a ngai khawp mai. Hnathawk lo thalai rual tamnaah chuan suahsualna chi hrang hrang a pung duh a, helna leh pawikhawihna chi hrang hrang hi hna vang (unemployment problem) nen a inkungkaih thin, an ti. Chhungkuaa thawh chhuah nei lo an tam chuan retheihna a thleng duh a, kum upa zawk nu leh paten thalai zawk an chawm a nih chuan chhungkaw hmabak a ropui miah lo ang.
Chung bakah chuan thahrui ngah zawk, hawi zau zawk thalai zingah eizawnna hna nei lo tam takte thiamna leh theihna luang ral tur hi a uiawm hle a ni. Chuvang chuan sorkar laipui pawhin thalaite thiamna leh theihna tipung tur zawnga hmalakna ‘Skill development’ beihpui a thlak mek a. Hna hrang hrang thawk tlak, chhawr tlak a thalaite chher chhuah hi a pawimawh reng a. Infiamna hmunhma ropui tak takte, incheina changkang leh gadget tha ber berte ai hian (kan ram hian) thalaite eizawnna hnathawh tur siam hi kan mamawh zawk. Thalaite thiamna leh theihna tihpun (skill development) hi a pawimawhzia sorkar thar hian hria se, hmala se a duhawm khawp ang.
Singapore hi an tunhma chanchin a ropui vak lo, lawng suamhmangte tawmpuk, ruihhlo hmunpui, hmun tawp tak a ni thin a. Malaysia nen ram khatah an inchhun fin zawk a, chumi hnuah an hnawt chhuak leh a. Mahse, hruaitu ropui tak Lee Kuan Yew zarah kawng hrang hrangin beihpui an thlak a, thang khat lian chhungin ram changkangah an invawrh chhuak thei a ni. An ram hmasawnna chanchin hi a ngaihnawm khawp mai.
Chumi atana an hmalakna pawimawh tak mai chu zirna kalphung tha tak an siam kha a ni. Zirlaite hnathawk tlak mai ni lo, chhawrnahawm taka chher chhuak thei turin zirna an kalpui a. Chutianga an hmalakna chu a hlawhtling bawk a, rei lo te ah an thalaite chu an taima a, ram dang thalaite aiin hna thiam zawk a, an thawhhlawk zawk bawk a. Tual chhung mite chhawr tlak zia an hriat hnuah sumdawng pawl hrang hrangte an inbun a, inrelbawlna tha (good governance) a awm bawk a, an hmasawnna a zuang awk awk mai a ni. Tunlai hun thleng hian sumdawnna hmunpui a ni a, company lianten an hmunpui an bun thluah a ni.
Mizote hi talent nei tha tak, thil man thiam zung zung kan ni a. Kan pianpui thiamna leh finna hi chher hriam a, mumal taka inzirtir a, mahni thiamna leh theihna mil zawnga hlawhtlinpui thei tur khawpa inchher chhuah tum ta ila kan hlawkpui ngei ang. Thalai thenkhat hausak pui tham leh hlawhtlinpui tham talent tha tak tak nei, mahse zu leh ruihhlo a an tal buai daih mai te hi an uihawm thin. Mi hman tlak, chhawr tlak chher chhuak zel tur zawngin tan i la tlang teh ang u. Chumi hawi zawng chuan zirna te hi kalpui ila, mi thiam chher chhuah tam tlukin mi hmantlak chher chhuah tam tum ila.
Engpawhnise, vawiina zirlaite hian an hmabak an ngaihtuah tak tak a hun khawp mai. Tunhma anga pawngpaw lehkha zir chhoh mawp mawpte hi a fuh lohna lai a tam tawh. Thil tha tak mai chu high school kal lai atang hian mahni tuina zawng hi hria ila, nu leh pate pawhin fate tuipui zawng leh an chemkalna tur zawng hriatsak tum ila. Chumi azir chuan matric zawh hnuah zirna kawng a thlan theih a ni. Lehkhathiam thei leh zir taima nazawng hi science-ah an tui zui lo. Chhiarkawp ti thei ngang lo subject danga titha em em si te, engineering lama tui em em te, medical & paramedical line tuipui tak te, computer leh a kaihhnawih lam mi sa em em te, chutiang zelin zirlaite hi an tui zawng leh an thiam zawng tak hriatpui a tha a. Chumi mila an zir zelna tur ngaihtuah pui a pawimawh khawp mai.
Tunlai khawvelah hian thilsiamna leh sumdawnna behbawm eizawnna peng hrang hrang hi a tam tawh khawp a. Sumdawnna khawvelah hian a ngaihna hria, taima leh thawkrim apiang an ding chang mai zel a. Chuvang chuan thiamna hi a pawimawh em em a, mahni thiam zawng leh mahni tui zawng tak eizawnna atana luh chilhte tluka nihlawh an awm bik lo. Chutiang tur chuan zirlaite hi fuih thar an ngai a, an thiam zawng leh tui zawng hre chiang tur te, tumruhna leh taimakna nei tur te, an pianpui finna tipung zel tur te, mahni kutke ngeia ding chhuak tur te, kum tlin tawh hnuah chuan intodelh tur leh mi dangte chawm zo zawk tur te a fuih thar an ngai khawp. Mi dang rinchhan lo a mahni thawh chhuah ngei a inchawm zawh tumna rilru thangtharten an put tak tak chuan kan ram hmabak a eng viau ang.

Latest News & Chhiar Hlawh