DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Heta tanga Brazil buaina thlirna
Lalthlamuana Ralte - Jun 14, 2014
Khawvela ennawm ropui bera chhal FIFA World Cup chu an tan ta a, keini pawhin Brazil lam hawiin kan mit kan len leh ta a, thla khat chhung zet chu thil dang zawng aiin football leh a behbawm thil hrang hrangten thalaite titi a luah leh dawn. Infiamna khawvela lawmman hlu bera chhal ngam rangkachak nopui chawi ngei tumte inkhel hmuhnawm tak tak kan thlir mek lai hian a thlengtu ram chhunga buaina thleng thin hian kan ngaihtuahna a luah pha lem lo mai thei. Nikum June thla tir lamah khan São Paulo khawpuia bus chuan man chu tlemte a tihsan a ni a, nasa vak loa dodalna a chhuak nghal nghe nghe a. Mak tak maiin chu thil chu rei loteah ram pum huapa mipui lungawi lohna lian tham takah a lo chang ta thut mai a. An ram president leh sorkar dinhmun sawi nghing khawpin buaina a thleng zui chamchi ta a ni. An buaina hian World Cup thleng tura an inbuatsaihna thlengin a nghawng a, World Cup chhung hian venhimna lam pawh an uluk phah hle a. Chuti chung chuan inkhel tan tawh hnuah pawh khawpui thenkhatah mipui lungawi lote leh police an innawr leh thin a. Engtiangin nge boruak a inmun chhoh zel ang tih pawh a hriat rih loh. An buaina chungchang ka chhiar chang hian Brazilian-ho dinhmun angah hian Mizote hi ding ta ila chuan buaina siamtute hi kan dem rawn luai luaite ka ring deuh. Sorkar tihmualpho tum leh lungawi lohna zawng hrim hrim tiin kan puh emaw a ni ang a, khawvel mit fukna hmun tur a nih mek laia harsatna lo siam chu hnam mualphona anga ngaiin kohhran leh tlawmngai pawlte hial inrawlhin, sorkar leh party thuchhuak dengkhawng tak tak hmuh tur a awm zut mai thei, social media lamah pawh beihrawn an hlawh ngeiin a rinawm. Chutiang chu keini thlir dan tur chu niin lang mah se anni ramah chuan mipui mimir hamthatna duh vangin mi thahnemngai rualten sorkar an nawr ngat ngat reng a ni. Sorkar laka lungawi lo, khawpui hrang hranga beihpui thlaktute hian an duh loh leh an dodal ber chu mi hausa leh rethei kar zau lutuk hi a ni. Mipui vantlang dinhmun a rual khai zawk theihna turin theihtawp chhuahin an bei mek a ni. Brazil hi ram thang laite zinga hmasawn chak ber pawl a ni thin a, tunhma chuan an economy pawh a tha viau thin. Leilung hausakna an nei tha a, coffee thar chhuak tam ber ram an ni a, thlawhna siam chhuahna hmunpui an ni bawk. Tunhma deuh chuan economist-te fak hlawh khawpin an ram hmasawnna hi a hmuhnawm tham a, 1970 chho vela Latin America hmasawnna kipui ber an ni a tih theih ang. Mahse, tun dinhmunah chuan Mizoram ang thoin mipui dinhmun a inthlau hle a, a hausate an hausak em em laiin a rethei vek vekte chu an rethei ngawih ngawih thung. Kan rama mirethei, pachhiaten lei rem an rah ve theihna tura NLUP pawisa kan hotuten an sem thin ang deuh hian Brazil sorkar pawh hian mi retheite chawh phurna tur pawisa sem zawnga hmalakna programme langsar tak 'Bolsa Familia' an tih chu an kalpui a. He programme hnuaiah hian miretheiten an fate sikul an kaltir ngeina tur leh an mamawh zualpui phuhrukna atan sorkar atangin pawisa fai an dawng thin. Chutiang a ni chung chuan kum khat chuang zet chu an dinhmun a lungawi loten an ram siamthat an nawr a, an sorkar chu huau huau ngaina ah an puh mek bawk a ni ber. Mipui lungawi lohna chhan hi mi hausa leh rethei inkar zau chak lutuk te, mipui nun a him lo tial tial te hi a ni ber a, ram hrang hranga sorkar dodal tura mipui thinlung chawk thotu langsar corruption hluar lutuk hi an lungawi loh chhan langsar tak a ni bawk. Sorkara chhiah sang tak an pekte chu mipui hamthatna tura hman a tlem viau lawi si niin an hria a. Keini ram ang deuhin mipui sum tam takte chu khelmual tha siamna atan an hmang a, mahse, keini ang lo deuhin chu chuan an thin a tirim thung. Brazil-ah hian (keini ang thoin) mirethei khaichhuahna tura sorkar hmalaknate hi beisei angin a hlawhtling tak tak thei lo a. Chutihlaiin mipui nun a him lo hle mai a, tunlai khawvela tualthahna/tualthihna hluarna ber ram a ni mek bawk. Keini ang thoin football atchilh ram an ni a, mahse, anni chu football leh a kaihhnawiha eizawng tam tak awmna ram a ni thung. Football khel thiam ram an ni tih te, an tuipui zia te kan hre vek ang. Keini ang tho a khelmual tha siam tura sorkar nawr luih luih awm tak pawh an ni, an sorkar pawhin an sum neih ang ang te khelmual tha siamna atan hmang zel pawh nise keini ang an nih chuan an pawm thiam mai pawh a rinawm. Mahse, chutiang chu an ni ve lo a, kan inan lohna lai tak pawh a ni. Khawvel ennawm ropui ber FIFA World Cup bakah hian 2016-ah Summer Olympics an thlen tur atana mipui sum bawm atanga stadium ropui tak tak sak ngawt mai chu an remti tlat lo. Mipui hamthatna tur leh retheite dinhmun siamthatna tur ngaihtuah lek lo a World Cup thleng tura sum tam tak sorkarin a hmang hi an hrethiam thei lo a, mipui lam hawi ni lo a (FIFA duh dan ringawt a) sum hman tawk tawk hi nakinah mipuiin an tuar anga, an economy-in a chhiat zual phah ang tih an hlau a ni ber. Ani taka an stadium sak thar leh chei thar te, an kawngpui siam thar te, sorkar hmalakna hrang hrangte hi FIFA duh dan (FIFA standard) vek a ngai a, chu chu miretheite tan hnemhnanpuina tur a awm bawk si lo. An zinga pakhat tawngkam hian thil awmzia a tarlang awm e - "Kan buaina chu 'FIFA standard' hi a ni ber. Engkim an duh danin kan ti a, mahse, FIFA hian engmah min pek let ve tur a nei si lo. Kan sorkar hian FIFA duh dan ang diak diak a tih zel avangin mipui sum tam tak a tlakral zel a ni". Vantlang hriselna lam leh zirna lam (Health care & education) lam atana sum hman tur te, vantlang hlawkpui tura sum hman tur te pawh FIFA duhdan tihpuitlinnan an hmang zel niin an ngai. ‘Arab Spring’ an tih mai hi kan hre theuh anga 2011 chho vel atang khan Arab ram hrang hrangah sorkar kalphung duh lohna a lo chhuak a, mipui lungawi loten sorkar an bei a, an ram inrelbawlna pawh a inthlak danglam hlawm a nih kha. Khatih laia mipui lungawi lohna chhan berte chu - rethei leh hausa kar zau lutuk te, hlemhletna hluar zel te, sorkar thuneitute inlek nasa lutuk te, lal chhungkua/sorkar hotu lawk te inhaivur nasa lutuk te, induhsakna hleihluak tak tak te, eizawnna tlak hna vang (unemployment problem) te a ni tlangpui. Chutiang harsatna tho chu Brazil-in an tawh mek hi a ni. Lehlam zawngin ngaihtuah ta ila, Brazil ram buaina leh Arab ram hrang hrangte buaina kan sawi hi Mizorama kan buaina tawh mek tho hi a ni. Keini chu kan la phun lungawi mai mai thei zel a, khelmual tha hmangten kan hmuiah chithlum an tat zel a, te ti ta ila. Anni chuan sorkar kalphung siamtha turin kawng dang an hre lo a, mipuiin tha an thawh thung. Kan dinhmun hi ngun takin ngaihtuah ta ila, kum 5 kal ta chhung emaw kum 10 kal ta chhung emaw a kan dinhmun kha chhui let ta ila, retheite dinhmun a tha sawt em? Hausa leh rethei kar a zim tial tial nge a zau tial tial? Mipui nun a him sawt em/tualthahna leh tharum thawhna a thleng tlem tial tial em? Kan GSDP a pun zel rual hian chhungkaw tin sum lakluh a pung zel em? Hengte hi a chhanna dik kan hria a nih chuan kan ram hmabak tur a lang ruak awm e. - LALTHLAMUANA RALTE

Latest News & Chhiar Hlawh