In kan sa, kan luangliam
TV-ah hian sap ram khawpui lian deuh te, khaw te deuh leh an thingtlang khuate kan hmu fo ang a, in sak lai mek leh la sak zawh chiah loh hi hmuh tur a vâng khawp mai. An thingtlang khuate pawh a fel fai thlep mai. Keini ramah chuan khawpui veng hrang hrangah leh thingtlang khaw tinah hian in sa lai mek hmuh tur hi engtik lai pawhin an awm deuh reng mai. Thenkhatin an lo thiat mek a, thenkhatin slab an lo chhung a, thenkhatin ban khur an lo lai a, thenkhatin ban leh beam an chhung zo a, ruh rel lian puiin an tawp san vang vang a. Thenkhatin bul tan tumin kawngpui sirah balu leh rawra an lo chhek vum thur bawk a. Thla thar det ban hma loh chuan in hi kan sa reng mai dawn niin a lang.
Mizote tluka in leh lo din ngai pawimawh hi an awm kher lo ang. Loan kan la a, in kan sa a, compensation kan la a, in kan sa a, khehpuam hmangin kan hausa thut a, in kan sa a, sawhthing hralhna rate a tha thut a, in sak nan kan hmang zo leh vek a, a kum lehah thlawhhma kawng zawhin sawhthing hmun bawk kan siam leh a, kan lungawi em em a. Kum that kuma kan sum hlawm lakluh (thut) kha eizawnna ngelnghet leh hlawk zawk neih nan hman kan tum chuang lo.
Sum pei pun te, nuai sawmin nuai sawm dang hring chhuak tura thluak vawrh vir lam hi kan ti vak lo. Mizo nawlpui rilruah hian saving te, investment leh insurance tih lam hi a tla na vak lo bawk. Lak luh ang ang, hmuh ang ang, neih ang ang hi in sak nan kan hmang mawp mawp a, ‘A fim hmasa Lalngovi’n thal zo zel e’ tih ang mai khan kan sum hmuh hmasak apiang hi kan in leh lo hian min ei zawh sak nghal zel a, hausa deuhin an sa lian deuh a, rethei deuhin kan sa te deuh ni maiin a lang.
Tin, in sa zawng zawngin RCC-a sak kan tum deuh vek a, kan tlin tawk aia sang hretin kan sa deuh ngei bawk a. Kan sak zawh a, luah theiha kan peih meuh chuan duh aia tam kan lo ba hman ziah bawk. Tam tak chuan kan in tha neih hi kan retheih pui mah mah a ni. Pucca building chhungah lei ba nei tunin kan khuh thum khul khul mai a nih hi. Tlin leh tlin loa phuailuai deuha cement concrete in sak ai chuan a ban leh beam chin RCC a, Assam type felfai taka sak mai kha a tha zawk mai thei.
Hman deuh khan thingtlang khaw pakhatah ka zin a, kan laichin chhungkaw pakhat chuan cement concrete in lian tak an lo sa luah mai a, a chhung kan han lut chu a fahrah puan hlai hluai mai a, a chhung leh pawn chu nalh taka finishing a awm mang lo. Min hip lo a, en a hahdam lo a, ceiling plaster loh, bawlh tek tuka primer an han hnawih var vuk mai te chu a hmuh nawm lem lo khawp mai. “Sum in seng teuh awm si a, hei aia te, felfai deuh hian sa ula, nalh takin in chhuah thei ang a, a nawm pawh a nuam zawk ang” ka ti rilru a ni.
Sawi leh sawi hnu, sum neih chuan in sak tur emaw kan ti deuh roh tlat a, sum hlawm tam tham deuh kan lakluh chuan kan in tha sa reng pawh kha kan vaw thiat sawk sawk a, thenawmte in anga sak kan tum deuh zel mai. In leh lo din kawngah kher hi chuan rualel kan pe na ngat ngat khawp mai. Hlun lo tur khawvelah hian in leh lo hi ro hlu berah kan ngai nghet lutuk niin a lang. Concrete building a pung chakin, in hmun reng a to chak em mai. Mizo pa dream sang ber chu fate tana in leh lo tha tak hnutchhiah hi a ni ti ila, kan sawi sual tam lo mai thei. Thei phei ila, kan tu leh fa, lo la piang turte tan thlenga lo sak kep diam hi kan duh mai awm a sin. Aizawl pa hausain life an enjoy dan ber chu in sak vak vak leh car chhuak thar a piang lei zel hi a ni mai awm a sin.
Mi hausa ni ila, nupa terekin han zin khawthawng ila, Burma refugee camp-te tlawh ila, chhungkaw tin hnenah cheng sanghnih khat diat diatte han sem ila, nuam kan tiin kan hlim zawk phian ang. Mahse, mi hausa tam tak hian chutiang thila sum khawhral ai chuan in chhawng khat han sak belh leh kha an thlahlel zawk tlat. Tlangval pakhat, nupui neih hun deuh pawh hi a chhungten, “Nupui nei tawh rawh,” an ti a, chu tlangval chuan, “Nupui neiha insenso vak ai chuan ka room hi min chei thatsak zawk rawh u,” a ti nia. In leh lo din leh in chhung bungraw tihphuisui kawngah hi chuan rual kan pawl tlang vek mai.
Hetih rual hian ba thlaa in sak loh tur tihna pawh a ni chuang lo. Sawrkar hnathawk, ei ru bawk si lo tan ngat chuan inkhawl fat fat a, cement concrete in sakna daih sum khawl chu har tak tur a ni. Kum telin bungraw man a sang zel chho zel a, thil man sanna (inflation) nena khaikhinin bank loan laka mahni tlin tawka in sak mai kha a that zawk chang a awm. In kan sa a nih pawhin kan zawh tawk, kan tlin tawk, kan vanglaia nuam ti taka kan chenna tawk hian sa mai ila, kan tu leh fate hian mi an an phawt chuan an mahni duh danin, a aia tha leh mawi pawhin an rawn sa ve leh mai ang chu. An pangngai loh phei chuan hah taka kan lo din sa hi an rawn dek ral mai mai tho ang. Mi hausa in sak anga sak ve zel kan tum chuan lei ba phur rit phur reng rengin dam chhung ni kan chhiar liam thei tlat.