American-hoin ‘Mind your own damn in business’ an tih leh keini ina ‘Mahni seh seh mual hranah tihte hi thil tum inang a nih zaih loh pawhin kawn khata liam an nih chu ka ring fan. Kan ni tin chanchinbu a luah nasa em em a, ni tin deuhthaw chhiar tur a awm a nih hi. Zu in chu sawi loh, zu in ngai reng reng lo pawh an/kan rui ta bung bung mai nite hian ka hre thin. I sava man i thlah zalen chuan i chhuah tawp mai a, a duh duh danin a khawsa thei ta tihna a ni. I thlunna hrui i tihsei deuha a thlawh hlat theih deuh mai avang khan i thlah zalen a ni lo, i phuarna hrui i thlah zalen hret tihna mai a ni. Chuti ang bawk chuan kan sawrkhar hian a phuar burna thlah dul deuh a tum mai a ni lo’m ni? Thawka phita ‘thlah zalen’ ‘hlih’ kan ti sek mai hi a dikin ka hre thei lo. Thlah zalen a nih chuan duh duhin kan sa ang a, duh duhin kan thlawr ang a, a zur pawhin hmanlai ang khan a zuar ve ngawt mai dawn tihna a kawk ang. Hmanlai (ti ve tawh mai ila) a zu a zalen lai chuan duh duhin an sa a, duh duhin an zuar a, Rakzu erawh chu Aizawl atanga mel 5 (?) chhungah thlawh phal loh an tih chauh a, chuvangin Zokhawsangah sawn an thlawh thin. Chu chu ZALEN tihna a ni. Kan sawrkhar hian tuna kan MLTP dan hi a thlawk pawhin BUR vel bawr bak kha chu chuti teh hlawh chuan a thlah zalen dawn em ni? Tih tak emah chuan zim zawk daiha zu in/zawrh chungchanga a mi leh sate chunga dan zamtu kohhran denomination hrang hrang pawh hian an kengkawh zo meuh emaw chu - a dul tehlul nen. Ka naupan lai (1945 hma lam) kha chuan zu in te, zuar te, mai bakah Chawlhni bawhchhia (Chawlhnia khaw danga kala riak ta leh Chawlhni hmaa khaw danga kala Chawlhnia lo hawng) te kha an zilhin an phuar thin. Ka hriat sual loh chuan Mission Veng tleirawl (tunah chuan kum 75 vel a ni tawh ang) ho pawh zu in chungchangah phuar an rel deuh a ni awm a, chu chu tleirawl ho chuan an lo hriat ruk avangin ‘Min phuar vaih chuan zu in zawng zawng kan report vek ang’ ti ang lamin kohhran beng a thlen leh hman avangin MUALPHONA ZAKHUA-ah ngaiin an phuar ta lo a ni awm e. Pi Hruaii, Sihfa-a mission damdawi in enkawltu pawh khan Chawlhni bawhchhiat thu hi a hrethiam lo nasa an ti. Sihfa atanga Saitual mel 5-a Chawlhni a va lehlang chu phuar a ni lo a, an riah vaih chuan an phuar si a, Pi Hruaii hisap dan chuan lehlanga kal kha ni khatah mel 10 a kala phuar si lo a, riak kha chu mel 5 chauh a kala an phuar si thin avangin a hre thiam lo nasa an ti! Dan hi sawrkhar pawh, Kohhran leh pawl hrang hrang NGO te hian an/kan nei thliah a, a tlem emaw, a tam emaw an dan kengkawh kim thlarh hi chu an awm lo a nih em loh pawhin an vang nasa a nih hi. Kan tun sawrkhar pawh hian dan chu a zam dem dum mai, mahse kenkawh kim hi chu a harsa a nih hi. He mi hre lo ang hrim hian tu tu emaw hian kan dem vak zel a, a kengkawhtu an han nih meuh hi chuan eng teh ual an ni bik ngai lo. Dik tak chuan Kristian Tlangau March thlaa mi phek 29-na para tawp ber te kha chuan Sawrkhar leh a hnathawktute a dem dante kha a dengkhawng lu deuh chuan ka hria. Kohhran khai pate tih atan a lu deuhin ka lo hriatsak ve thin. Tih tak emah chuan Kohhran dan hi chu ram leh state meuh dan zamte ai chuan a tlem nasa hle zawkin a nep zawk daih ang tih chu hriatsa a ni. Mahse, Kohhran (denomination hrang hrang) tam tak hian an member te thil tih dik lo hi an en liam mai mai ve bawk lo maw? Nula leh tlangval inru zan hnih khat riak bo mai te hi chu an hre tha duh meuh pawhin ka hre lo, ‘An in-report si lo a,’ tihte hi a ni ve mai mai bawk a ni lo’m ni? Dan zam hi a nih dan ang thlap thlapa hman zui ni hlawm sela chu mihring hi kan thlamuang ngawt hlawm ang chu. Zu chungchanga ka ngaihdan kha han sawi nawn leh nual ila, Pathian hian a hnuai deuh chauha a dah mihringte do tur hian CHHIA/SUAL hi kan pal tur hian a dah ve hrim hrim tihah hi chuan ka nghet bur mai a ni. Kan chhia leh tha hriatna fim taka AMAH kan biak hi min phut tlat avangin he khawvel mihring hi a chhia leh sual nena inpawlh nawk nawk turin min siam a ni. Chuta Amah avanga fihlimte leh inchhira sima a hnena inlamlette chu ani THLANTE CHU TLEMTE AN NI a tih kha. Eng ang kawng pawhin do mah ila kan do rem chuangin ka ring lo. Hmanlai chuan Zawnghri (small pox) hi kan hlau em em a, TB pawh hi hlauh taktein kan hlau a, mahse, medical science avangin zawnghri chu hei a rem ta a, TB pawh chuti em chuan kan hlau ta lo a. Mahse a aia tura Cancer, HIV tih ang reng a lo awm leh zel mai a nih hi. Sual leh CHHIA hi kan di turin kan Pathian hian min hlui a nih ber zawk hi. Ka rin dan ve mai mai chuan zu zawrh phalna hi han pe sela ‘Chhura awm ta lo ve’ tih ang mai maiin a tir chuan kan khukpui luih luih mahna - rei kan daih hi ka ring reng reng lo. Thenkhat hi chuan zu zawrh a nih atang chuan a khaw buaia buai ta luai luai tur ang hial tein an ngai ni maw ka ti thin. Rei kan daih ka ring reng reng lo. Khai mah aw - Moonlight Hotel leh Rajj Hotel te kha a tir chuan 4 star hotel, TV pawh room tinah, khawimaw laiah phei chuan dancing room (an tia maw ni) te pawh awm vek tih a nih kha. A tir kha chuan hawklak deuh deuh chu lamte pawh an han lam hlawm a ni lo’m ni? A nih tunah khawnge khang FOUR STAR HOTEL tih khawp tura ruahmante kha? Phal loh tihchâknain a hmin tlat mihring kan nih avang hian phal mai ni se, ngaiah kan neih mai ang a, problem a tling lo maiin ka ring thin. Hman ni khan nu pakhatin min rawn phone a - Phal lohnaa awm kan pa chuan a mobile a kheuh neuh neuh a, um khatte chu a lo thleng chilh mai a, chutih lai lai chuan kan fapa Shillong, zu zalennaa awm chuan a in miah lo tih min rawn hrilh ve tawp mai a ni. Mihring kan ni a, a indan tak tak thei loh, mahni CHHIA LEH THA HRIATNAIN a hriata a tha lo mausam a, a tha a um hun hun hi a ni awhawm ber chu. Vanlalngaia ziak ang khan Nawhchizuar lane te hi sawrkharin siam se, dan angin enkawl se, chuti loa World Bank Road leh City Park te hman tho tho hi eng nge maw a lem chuanna le? Nangmah kha Pathian tanpuinain in-control tum la a pui em em ang che. Chu chu zu thlahdul deuh a nih chuan kan pan tur a nih a rinawm. AWARENESS an tih kan mamawh chu a nih ber hi.