Covid-19 hri leng karah Mizoram-a khaw nawm hun lai ber, Khuangchawi thla kan lo thleng leh ta. Hri leng lah chuan kian zai a rel thei si lo. “Ni tin mi an thleng, thla tin an tam, kum tin an pung zel,’’ tih hla ang maiin, ni tin hri kai thar an pung zel mai si. Inkharkhipna hnuaiah christmas kan thleng leh dawn a ang ta khawp mai. Nikum christmas te kha a la rei loh nen, thlalehah chuan khua a vawt leh suk ang a, christmas rim a nam leh tawh mai dawn si a. Dam chuan hun hi a kal chak mang tak e maw!

Naupan lai chuan hun te kha kal muang ruihin kan hria a, puitling nih thuai thuai kan chak thin. Nitin school kan kal a, christmas chu hla vawng vawngin kan hria a. ‘Ber thla’ kan chuang kai a, Zawngtah a tuvu a, buh hmawr a lo eng tan a, ‘Christmas thlen nan kar chuti zat chu a la awm’ kan ti a, calendar kan bih sek thin. Christmas-ah bak thawmhmaw thar kan nei ngai lo a, chuvangin kan tan christmas chu a hlu hliah hliah mai a ni. Lehkha zir ngai loa kan engthawlna hun ropui a nih avangin a thlen hlan kan nghakhlel em em thin. Christmas kan hmang zo a, kum a thar a, school kan lut a, christmas leh hun chu hla vawng vawngin kan hria a, kan christmas kawr thar chu kum tluanin Chawlhni kawrah kan hmang chhunzawm a, chritsmas leh hun chu kan kawr thar neih leh hun tur chu a ni mai.

Mihring kum chhiar dana puitling kan nih ve chinah erawh duh aiin hun hi a kal chak a, a her liam vut vut a, a tlanin a tlan emaw tih mai tur a ni. Thla thar kan chuang kai zung zung a, kum a thar zung zung a, christmas te hi duh aiin a thleng hma ta mah mah fo mai. Hman ni lawk emaw kan tih te kha kum sawm hma lam te a lo ni ta daih mai thin. Mobile phone chhuah tirh te kha la rei lo hlein a lang a, BSNL office kawta sim card changa tlaivara intlar hun lai te kha hman ni lawk emaw tih tur a ni a, mahse a kum zawng chuan thang khat lian zet a lo ni ta reng mai. Kha mi kum, 2004 a nau piang te khan matric an pass tawh a, nula tlangval an ni uaih tawh mai.

Puitlin hnuah chuan duh aiin kum a tam chak a, duh aia upat a awl ta viau mai. Hun lah ama thuin a inher ngut ngut mai si a, dam tea kan awm a, a ngai tea khawvel a awm zel a nih chuan kan la tar ve ngei awm si a, a huphurh awm lawk mang e. Kan inrin hman hmain kan vun a vuai ang a, kan hmai a zur mai dawn si a. Tar kher lo hian upa ila, tar kher lo hian kum hi tam ringawt mai se a zia deuh tur. Mahse, leilung danah a upa apiang kan tar zel mai dawn si a. A chang chuan siamtun heti taka vanglai leh vul lai hun a duang tawi hi hriatthiam a har rum rum thin. Len lai leh vanglai nun nuam ti em em Awithangpa pawh khan a vanglai hun liam mai tur kha a ui ve ngang a ni ang, “Len lai no nghil nghiala leng kan chhai, Hai ang tar leh sakhmel chul tur Aithangpa’n, Ka dawn khawl lung reng a awi thei lo,” a ti hial mai.

Hring nun tawizia te, kan vanglai leh vul lai rei lohziate ngaihtuah hian lungkham nei vak tur pawh kan ni chiah lo. Heti chung hian kan duham em em a, kan uikawm em em a, mahni hma kan sial em em a, tisa thil lungkhamna hian min uai rit em em a, hlun lo tur khawvelah hian kum za tam dam tur ang maiin kan inhai vur thin. Thawhrimna avangin kan taksa hahna aiin tisa thil lungkhamna avanga kan rilru hahna hi a buk a rit zawk fo thin. Mi neih ang neih tumin kan hmanhlel a, kan neih chinah kan lungawi lo a, neih belh zel kan duh a, kan duhamna no hi a khat thei si lo. A nei tlem an lungawi lo a, a nei tam lahin a aia tam an duh zel a, lungkham nei reng rengin, rual el reng rengin, duham reng rengin dam chhung hun kan vui liam dawn a ni ber e. Pa pakhat pawin, “Biak in chhunga ka thut lai reng pawh hian ka in sak lai bak ka rilruah thil dang a lut thei lo,” a ti tawp mai a ni. Dam chhung khawsak lungkhamna hian kan thlarau nun a va nek chep em! 

America rama pa hausa em em, Rockfeller-a kha kum 30 a tlin chuan pa hausa tawntaw a ni tawh a, oil company a nei a, sum tam tak a nei chung pawhin a aia tam leh zual neih duhin a hmanhlel a, a uikawm em em a, kar khatah dollar hnih bak a hmang phal lo an ti. Mahse, chuti taka a hausa chung pawh chuan a nun a hlim lo a, a hrisel lo em em bawk a. A tawpah a inngaihtuah chhuak ta a, a sumte chu thil tangkaiah a hmang ta a, mi dangte tanpui nan sum tam tak a theh chhuak ta ur ur mai. Chuta chin chu a nun a hlim ta a, duhamna bawih ata a rilru a lo zalen ta a, a hrisel ta em em a, kum 98 mi niin a thi ta chauh a ni.

Ruihtheih thilina a tihbuai loh, mipat hmeichhiatna suala inhnamhnawih ngai lo, vantlang ngaiha mi ziktluak tak, khawtlang leh kohhran-ah pawh rual pawl tawk taka inhmang, tisa thil lungkhamna leh damchhung khawsak ngaihtuahnain rilru leh thlarau a sal beh tlat si hi kan tam vuai lo ang maw. Upa C Lalhmuaka (L) ve thung chuan, “Ka in neih chhun hi mi tu emaw hian tih tak zetin mi rawn chuh buai ta se, ka pe ang,” a ti. Mi chutiang mi, khawvel duhamna leh tisa lungkhamna ina a tihbuai phah loha lengte chu an thlarau nun pawh a zalen nge nge e.