Mizo thalai zingah mipa laktlak aiin hmeichhe lak tlak an tam zawk. Nupui atana tha an tam a, pasal tur erawh an vang’ an ti thin, a dik ang. Amaherawhchu, Mizo mipate hmasawn loh chhanah hian mipate chauh hi dem tur an ni em? A phenah hian mawhphurtu dang pawh an awm ve tho ang em?

Mizo mipate hringtu, hnutetuia chawmtu leh mal chunga chawiliantu chu Mizo nu tho hi a ni a, chu Mizo nu chuan fanu fel tak tak, zirna kawnga hlawhtling tak tak, eizawnna kawnga mahni inhaikaw thei a neih theih laiin eng vangin nge fapa fel pangngai tak a neih theih loh? A fanute an fel em em laiin engati nge a fapa chu a sual a, ruihtheihthilah a tal buai a, mahni pawh inchawm zo lo khawpa a sawngngawi tak mai le? Zu ngawl vei tur te, mahni inhaikaw zo lo tur te, sawngnawi tur hrim hrim tein tumah hi kan piang ngawt lo. Mipa laktlak lo, mipa sawngngawi kan tam tak viau nachhan hi naupan lai atanga kan inenkawl danin a zir loh vang a ni mai lo’ng maw?

Hmeichhe nuapangin chhuat anawt a, hmun a phiat a, thleng a sil a, a thawmhnaw a su a, a nawt mar a, a thlep fel diam a, a mutna khum a siam a, a che fel thap a, mak kan ti hran lo, hmeichhe naupang tih tur rengah kan ngai a, chutiang tur chuan nuin a enkawl tlangpui bawk. Mipa naupang erawh kan ngaihhnathiam thui em em a, a room a balh pawhin a farnute kan phiah faitir a, a thawmhnaw bal chu nuin a suksak a, chhuat nawt turin kan beisei lo a, thleng kan siltir ngai lo a, inchhung sekrek khawih chu mipa hnaah kan ngai mang lo. An naupan lai atanga mawhphurhna kan pek miau loh chuan rawlthar an nih hunah an rawn fel thar thut dawn lo a, an mawhphurhna an rawn hre thar thut dawn bawk lo.

Chuvangin, kan fanute ang bawk hian kan fapate hi an naupan lai atangintih tur tuk ila, mawhphurna bel ila, an mahni inchingfel thei turin an seilennna inchhung atang ngei hian bul i tanpui ang u. Mipa an nih avanga kan awl tir mai mai hian dawngdahna bak an zir chhuak lo. Thleng sil te, hmunphiah fai te, chhuat nawh te, thawmhnaw suk te hi mipa tih atana inhmeh lo riaua kan ngaih tlat chuan mizo mipa hi kan sawngngawi telh telh mai thei. Hmanlaia Mizo mipa tih tur tam tak, Zawlbuka riah te, ruang zawn te, zualkoa kal te, sa hliam um te, lo vah te, thingai lak te, hmeithei in sak te kha nunphung inthlakin a her liampui tawh si a, inchhung khurah hmeichhiain an tih tur an tih melh melh laiin mipa naupang chu a sapial tlat deuh mai mai a, chu nun thawleng chuan intlahdahna a hring chhuak a, a zirlai thlangin a hnu fum phah ta a ni mai thei. A chhan pawh, tun hnaia pawl 10, pawl 12, BA leh University result en ila, top ten-ah hian mipa aiin hmeichhia an lang tam zawk ta fo mai.

Nu fing chuan hmeichhia leh mipa a en hrang lo a, mipa naupang leh hmeichhe naupang tih tur a thiar hrang lo a, inchhungkhurah tih tur leh mawhphurna inang tlang a bel thin. University-a zirtirtu hmeichhe pakhat chuan fapa pahnih a nei a, a fapate chuan chhuat an nawt a, thleng an sil a, hmun an phiat a, mi vangtlangin hmeichhe tih tura kan ngaih hi an ti ve zel mai. A fel pawh an fel a, an fel chho zel bawk ang. Chu nu chuan, “Ka fapaten hmun a phiah lai te, thleng an sil lai te hian khawtlang hruaitu, mi pangngai takte hi an lo lut ve leh nawlh thin a, thenkhatin ‘E.., mipain hmun a phiat a nia..,’ tia rawn fiam changte an nei thin a, ka fate hi an lai lek lek thin,” a ti. Mi inchhungkur inenkawl dan kan hre lo a, an fate kaihhruai tum dan kan hre hek lo. Mipa naupang chuan hmun a phiat tur a ni lo a, inchhung sekrek a khawih tur a ni lo tih hi khawi ram danah mah a in ziak lo.

Mizo tlangval kan ni a, thawh hreh nei lo ila, tih tur awm apiang ti mai zel ila, thawh tur awm apiang thawk mai zel ila, chutiang tur chuan inkaihruai bawk ila, kan hnam hma khua pawh a eng zawk ngei ang. Chuti ni loa tlangval pian tha pangngai pawhin pasal fanau te chawm thei tur nula kan zawn duk duk a, nupuite thawh chhuaha innghat kan tam phawt chuan chhungkaw inkiahhruai dan a mumal lo tial tial ang a, chu chuan a chhe lamin ram leh khawtlangah hlet a chhuah ang a, zawi zawiin kan hnam innghahna lungphum hi a hniam sat sat mai ang. Kan hmaa mi huai kal ta - Taitesena te, Vana pa te, Zampuimanga etc. ten mipa an nih ang taka chhungkua leh khawtlangah chhuanawm taka an tih tur an hlen thin avanga tun hun hi thleng thei kan ni ve bawk a sin. Ram leh hnam chu sawi loh, chhungkaw bil tana pawha innghahna tlak ni lo mizo pa, chhungkaw ti kawnkawtu mizo tlangval kan tam poh leh kan hma lam hun chu a ngaihtuah awm ting dawn a ni mai.

Hmeichhe laktlak an tam ang bawka Mizo mipa laktlak kan tam theih nan Zonu leh vangtlang hian kan rilru puthmang (mindset) kan her rem hret a tul e.