DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Ram zawng zawng hi an ta ni lul suh se
K. Lalrinchhana - Oct 04, 2020

Kum 1789-a Frence rama helna (revolution) a chhuah tum khan rethei leh hausa inkar a zau hle mai a. Mi hausa (privileged class)-te chu in ropui tak takah an cheng a, thil tuihnai tinreng an eiin an in a, nuam an tawl a ni. Hetihlai hian mipui nawlpui dinhmun erawh a chhe hle mai a, rim takin hna an thawk a, chutichung chuan ei khawp pawh an thawk chhuak zo mang lo.

Mipui riltam beidawngte chuan kawng an zawh ta a, chung mipui kawngzawhte chuan ram lalnu, Marie Antoinette chuan lal in (palace) atangin a lo thir a, “Khungho khuan eng nge an duh a?” a ti a, a chhiahhlawhte chuan, “Ka pi, chhang ei tur an nei lo a, kawng an zawh a nih khu” an ti a. Lalnu chuan, “Chhang ei tur an neih loh chuan cake ei se a ni mai alawm,” a ti he haw mai a ni. Lal in ropui tak atang chuan mipui dinhmun chhiatzia ch ua suangtuah pha lo a ni.

A tawpah mipui thinrim inchhek khawl chu a puak keh ta a, helna rapthlak tak a chhuak ta a ni. Mipui thinrimchuan lal in an luh chhuah a, lalnu leh lalpa chu an phih chhuak a, an lu an tan ta a ni. Thimt huahhnih (reign of terror)-in a chhunzawm a, lal thisen kai zawng zawng chu an rek chhuak a, an lu an tan nghauh nghauh mai a ni.

French Revolution hun laia mipui retheihna thlentu ber chu ram neih dan inkhuangrual lo lutuk kha a ni a. Mi hausa (clergy leh noble)-te chuan luah sen loh ram zau tak tak an nei a. An ram pum pui zau zawng atanga teha 45% zet chu heng mi hausa tlem tete kutah hian a awm a, a bak zawng chu mipui nawlpui chanpual a ni ta chauh a ni. Mipuiin chhiah an chawi awlh awlh laiin mi hausa, ram zau tak tan neite chuan chhiah an awl hlauh thung si.

Kan ram hi i thir teh ang. Arhmai tiat lek pawh mahni puala ram nei lo mi rethei tam tak kan awm a, hetih lai hian mi hausate erawh chuan luah sen loh ram an nei thung si. Aizawl leh a chhehvelah hian ram ruak pakhat mah a awm lo. Tuirial leh Sairang inkara ram awl zawng zawng hi mi hausa pa ta vek a ni. ‘Ram zawngzawg i ta a lo ni’ tih hla ang mai khan Aizawl atanga lang thei chin zawng zawng hi mi hausaten an pumhmawm zo ta. Tlangin tlang dang a hring thei si lo a, hetiang zela kan kal chuan retheite tahkhua hi a la sei zel vawng vawng dawn a ni.

Thingtlang lam pawh an bang chuang lo. VC-te’n ram ren nachang an hre lo a, an duhsak zawngte ram pek mai mai an ching a, a tha lo kawp mai. Ram palailengah ser kung hnih khat lek an phun a, an ta chei em em a, thingtuai pakhat lek pawh lo va kit ila, an teu hlar mai a ni. Anmahni pawh chuan an hmang tangkai azeng pawh chu a ni lo a, thingai lak nan bak an hmang chuang lo. Mipui nawlpui erawh an chep tial tial a, an thingai phurhna leh an chak laknate chu mi mal ram a ni zo ta. Hman tangkai loh tura ram ruak inpek vak vak hi VC-te hian ching tawh lo se a tha ngawt mai. An pek tawhte pawh hman tangkai loh chu cancel leh vek se a tha hlei hlei.

Hei aia la pawi mah chu thingtlangmiten an khaw ram khawpui mi hausate hnena hralh an ching hi a ni. An sum mamawhna avangin an ramte chu tlawm tetein an hralh a, an tuchhuan la awm zel turte an ngaihtuah lo a ni. Tunah hian Aizawl pa hausaho chuan thingtlangah ram an nei thluah tawh mai. Hmanni lawk khan Aizawl atanga hla vak lo thingtlang khaw pakhatah kan kal a, an khaw bul lawkah chuan ram ngaw tha tak mai hi a lo awm a, “E khai, ram ngaw in va nei tha ve,” ka ti a, “Aizawl pa ta a nih kha,” an ti ta mai a, Sudden Muanga tawngkam takin, ‘Makthei ngei mai.’

Hetianga luah sen lo ram zau tak tak neite hi chhuhsak a, mamawhtu mipui hnena sem zai theih nise a tha ngawt mai. Chutiang ti theitu chu sawrkar a ni mai a. Huaisen taka hmalak erawh a tul ang. Sawrkar hian mi mal ram neih theih chin zau zawng hi bithliah fel tak siam se, chu a bithliah (ceiling) pel bak chuan mi mal tumahin LSC emaw VC pass neih phal lo bur mai se, kan tha tlang ni mai tur.

Mi hausate’n ram zau tak tak an neih duh chhan hi an duham vang mai mai a ni. An luah sen loh ram chu kawngpuiin a paltlang dawn emaw, tuikhuahin a chim pil dawn a nih chuan a lo aluata tamin compensation an phut leh si. Tuirial Hydel Project-a compensation tam tham tak lak awlh awlhte kha Aizawl mipa an ni fur mai. An phut anga tam compensation an hmuh theih loh chuan hnathawktute pawh an dang duh mai a, chu chu hmasawnnain a tuar leh si.

Ram neih chungchanga inkhuahkhirhna dan mumal tak kan neih thuai loh chuan mi hausate’n ram an nei zau tial tial ang a, mi retheite kan chep tial tial ang a, kan Zotlang ram nuam hi retheite vahvaihna ramah a chang mai ang.

Latest News & Chhiar Hlawh