…engati nge, thil hrehawm leh hmuhnawm loh hlïr ka hmuh tâk zêl mai le!?...

In ka thlen hun chuan Hannah leh ka fapa chuan kan bathlàrah khán nghâkhlel takin min lo hmuak ngei ang a. Kei, ka hmél hi engtin nge a awm a, eng tiangin nge ka sam hi a lo bumro hman a, ka hmui hmul lah eng tianga sei leh buk tawh nge a ni tih pawh hre tawh loa tàn ina khung hnu hi min lo làwmin min lo kuangkuah ngei ang a ... ti tea ka ngaihtuahna a kal mék lai chuan kum 15 ka khawsakna hmun atanga min hruai chuaktu tùr tàn in véngtu chuan min rawn hruai ta a. 

A tawi záwngin sawi mai ila, chhuah zalèn ka ni ta! Chu chu thil ropui a va ni êm! Mahse, chu aia a ropui leh làwmawm zâwk chu: thlahlel taka min lo hmuaktu, in lamah chhúngte ka nei. Fapa ka nei. Vànram pan tùr nazawng ai hian ka fapa hmél hmu tùra ka kal hi chu ka phür daih zawk ang!

Kan in pènna zâwn kan thlen chuan min phurtu police motor atang chuan chhukin ka han hawi vêl a. Thil a lo danglam nasa tawh hle mai. Mahse, danglam ve lo a awm: he lai hmuna awm leh khawsa, Hannah ka hmangaihna chu. Tin, ani paw’n min hmangaihna ngai reng ang khán min la hmangaih ve reng bawk ang.

Tichuan, péng atanga hla lo të-a kan in chu ka thleng ta thuai a. Mahse …

Tual leh kan in bathlàrah tú ma hmél ka hmu lo chuan ngaihthat lohna eng mah min neihtír lëm lo. In ka luh rual chuan a ni engkim mai a danglam ta tih ka hriat chauh ni!

In chhúngah chuan tù mah an awm lo mai a ni lo a, a ram hian a lo ram rup tawh mai a. Rang takin kan pindan ka va lût. E khai le! Ka thil hmuh chuan ka rilru leh ka ngaihtuahna te, ka suangtuahna zawng zawng mai ni lo, ka marphu thlengin a chàwlh rualtír thup mai ni berin ka hria!

Hannah-i thawmhnaw leh a incheina báwm hmuh tùr pakhat mah a awm lo a, a thingrem pawh a awm tawh lo. A bungrua zawng zawng pawh a bo vek! Chu mai a ni lo, kan khum lu-a kan tàr reng thin, kan inneih thlalâk thleng chuan a bo zo vek a nih chu!

Chhuar ka hawng a; ka thawmhnaw leh ka lehkha pawimawh eng eng emawte chu in ka chhuahsan dáwn ní-a a awm dàn ngai ang chiah chiah khán a lo la awm vek si! Eng nge thil awmzia ni ta le?

“Hannah, khawiah nge i awm!?”

Ka nupui, ka hmangaih leh min hmangaih êm êmtu nia ka hriat Hannah—fapa min hrinsaktu khân, a thinlungte nèn, kei hi min chhuahsan ta em ni? Chutiang êm chu a nih ka ring ngam si lo. Ka phal bawk hek lo. A ngaihna ka hre lo hle mai. 

Thenawm khawvéngte ina thil awmzia va zawh tumin páwn lam ka pan a. Mahse, engati nge thil hrehawm leh hmuhnawm loh hlïr ka hmuh tâk zêl mai le!? Thenawmte in ka thlen hmaa ka thil va hmuh leh ka benga chiang êm êma ka hriat chuan min vèl zui lehnghâl zat a. Vànduaina hi ka tána siam a ni, ka ti lo thei tawh lo!

Thenawmte in hnai ber pawh chu kan in atang chuan a hla viau mai a. Minute li-nga dáwn kal a ni. Kalkawngah chuan aläwm, ka thil hmuh duh loh ber leh ka hriat duh loh ber chu ka hmuha ka hriat tâk ni!

‘Ka pa’ … a!?

Mi pathum, nupa leh an fa ni àwm tak hi kan in lam panin an lo inkai a. An hmél ka la hmuh chian hma chuan min hnungchhawn zui daih! An pa ni ngei tùr chuan a síra nu pakhat, a nupui ni ngei tùr chu kaiin an hnungah chuan ráwlthar, ka fapa rual tùr àwm vêl hian a zui tau ngát ngát mai a. A awm dànah chuan a luhlul hle a nih ka ring. A nu leh pa ni ngei tùr, a hmaa kalte chuan an ngaihsak duh hauh si lo.

A nu ni àwma ka lo ngaih chu—engati tehrêng nge ni, ka nupui Hannah ni ngei tùra ngaihna ka neih tlat ni—ka hre lo! A hmél ka hmu chiang hman lo nângìn, hnung lam atang paw’n mahni nupui chu hai tùr ka ni lo maw le. Mahse, kum 15 chhúng khán engtiang takin nge a hmél leh a pian a lo danglam tawh ang tih ka hre si lo. Tin, ka nupui, ka hmangaih êm avànga a tawrh ai ka tawrhsak, Hannah ni tùr chuan ka ngai ngam bawk si lo.

Chutih lai tak chuan, an hnunga kal, an fapa ni ngei tùra ka rin chuan boruak a rawn thlâk danglam ta! Ka dinna ngaia ding reng chungin ka lo thlír reng a.

‘Ka pa!’

Naupangin mahni pa meuh han kohna atán chuan vïn ka lo ti hle mai. A pa chu a hawi lêt; tin, a nu pawh! A nu lo hawi lêt chuan, eng mah zêp leh thup tùr rëng a awm lo tih a rawn puang chiang ta a nih chu!

Engkim a chiang ta! Rinhlelh tùr a awm lo! Ringhlel dáwn pawh ni ila, an fapa chuan, ‘Ka nu, ka pa nèn ka pianna in min enpui dáwn em maw ka ti a!’ thinrim taka a ti zui chu ka hre chiang ngang mai!

A pianna pindan hmuh châka kal ngèntu, an fapa lam rawn hawi chu ka hmangaih ber, Hannah ngei kha a ni tih chu, tlai khua thim dáwn tawh mah se ka hai lo chiang mai si a!

Loh theih loha ka dinna lam an rawn hawi chu a ngai a. Hannah leh a pasal thar lo ni ta chuan min hmu ta a. Hannah hmél chu vawi leh khatah a danglam nghâl vek a, a dáng sawp sawp a. Min hnungchhawn nghâl thuai a. KA FAPA chu a kai lui zêl a, a hruai zui nghâl ta dawt dawt mai a nih chu!

Ka fapain a pa min hre lo!

Ka rilru natzia chu tawngkaa sawi fiah zawh rual a ni lo! A kaih luih dàwr dâwr ráwlthar khân min hmu ve ngei mai; mahse, “a Pa” ka ni tih a hre hauh si lo!

Hannah hian eng inbumna nge a lo hman le? Tàn ina ka tàn laia lehkha min rawn thawna a thu ziahte kha a la sawi chhuak vek thei asin! Mahse, hriat chhuah leh chu ka châk mawlh lo!

Hannah, ka hmangaih—a pum chhúnga ka fapa a awm laia a rawn che vêl min khawihtír thìntu leh min hrinsaktu; dàn rorèlnain tàn ina táng tùra a tih; mahse, amah ka hmangaih êm avànga a tàn ai tànsaka jail bang thim ka zùtsaka chuan, kei hi min lo phatsanin min lo kalsan ta a lo ni maw!?

Ka fapa, läwm taka a hrin thu min rawn hrilhtu khân ka fapa chu ka chanchin pawh a hrilh miah lo ang a, tùna a pa nia a ngaih chu, “Ka pa …” tia kumkhuaa a koh tawh tùrin a lo chäwm lian a. Kei, a pa tak tak erawh hi chu, min hre ve lo ang! Ka hming pawh a hre lo ang a, ka hmél pawh hmu se, engti kawng mahin tu nge ka ni tih a hre hauh lo ang le! A ná asin!

Ka fapa ka hmuh hun tùr ka lo suangtuahna leh jail chhúng thim mup lai pawha ka tána kawl ëng anga ëng reng thìn, “Ka Fapa” chuan mi dang, “Ka pa…” tia a ko ri ka hre ta si a! A nu lah chuan min hlauin kan fapa chuan min hria ang tih hlau ni àwm ziazángin a kai häw dàwr dâwr a ni a. Ka fapa, ka hmangaihna ang tluka hmangaihna nasa dawng tawh ngai lo tùra chuan—kei hi min hre lo—a pa dik tak hi a hre lo a nih chu!

My Son Calls Another Man Daddy
— Hank Williams Sr. ©1950

Tonight my head is bowed in sorrow
I can’t keep the tears from my eyes
My son calls another man “Daddy”
The right to his love I’ve been denied

    My son calls another man daddy
    He’ll ne’er know my name nor my face
    God only knows how it hurts me
    For another to be in my place

Each night I laid there in prison
I pictured a future so bright
For he was the one ray of sunshine
That shone through the darkest of nights

Today his mother shares a new love
She just couldn’t stand my disgrace
My son calls another man daddy
And longs for the love he can’t replace