DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Chawlhna tuikamah Mafaa ka hmu - Fanai Familia Laltansanga
Feb 25, 2019

Mafaa hi ka ngaihdan chuan a changa thuro anga nun nem (meek & humble), a changa sakeibaknei anga huai (brave), a changa keite hliam tuar anga kawlh (wild) a ni. Mafaa kutchhuak thu leh hlate hian engvangin nge heti fakauva Zofate rilru leh lairil a fan tih hi ngaihtuah tham tak a tling a. Thu leh hla, Literature zir ve lem lote chuan Sap tawng leh Mizo tawng a thiam êm vang a ni an ti thin a. A dikna chen pawh a awm ngei ang a, chu aia ril chu a awm tur a ni.
Mafaa leh PB.Shelley, English literature, a bik takin English Romantic Poetry-a dinhmun sang tak luah pha te hi inanna tak an nei a. An inanna chu mi rilru no tak an nihna hi a ni. Hypersensitive lutuk mihring an ni a, an thil tih tawh leh an engto tawh lamah an rilru zawng zawng, an thinlung zawng zawng leh an chakna zawng an sawrchhuak vek thei a, chu chu thu leh hla tha mi, lunghlu leh rangkachak inchawih mawi taka remkhawm lunghlu-ah an chantir thei bik a ni! Mafaa hian a rilru nona avangin a ngaihtuahna ril leh thuk leh sang ber berte chu Mizo tawng keuchheh mawi em em leh tha lutuk tak mai chu ril tak leh uar tak, expressive lutuk maiin sekibuhchhuak atanga buh leh sa a rawn chhuak zung zung angin a rawn bun chhuak hawk hawk thei a. Chuvang tak chuan a thu leh hlate hi âi angin thinlaiah a cham reng mai pawh ni lovin a tawngkauchheh hman mawi thiamna leh a thu chheh mawi thiamnate hian Zaman hmawng ang maiin min man a, a thu leh hla zunah kan uai lo thei a lo ni.
Mafaa ka ral a, a nu nen thu khawchang kan sawi dun a. Pawl hrang hrangin Mafaa Hauhnar an ngaihhruina thuchei mawi ziak an tarte ka en kual den den a. Mizo ?awng thiam takin Mizo tawng hlathu hmanga thu leh hla an han chham hi chu a lo mawi khawp mai. Mizo ?awng hi a lo hausa a, ‘Pathianin mal a sawm a ni,’ ka ti lo thei lo.

“Nang ang Zo-fa-chuam an awm nem maw!
I sul i hnu kipkawi thlir chian chang ni hian;
Kan ngaih che a zual thar reng dawn si maw,
I hlimthla tê mai hi maw kan chan tawk chu;
Thu-hla tharlâm min chhawp belh lo mah la,
I lungkham chawlhna luikamah ngei chuan,
Muangte’n chawl hahdam siai siai nang che,” - Zoppen

“Lei hringnun a hrâng lua e,
Hringchan piallei a hrâm mang e,
Khawvel chhâwnin kei min hêm a,
Ka ruang uaiin a vuai zo ta!
Ka tling lo ve, ka tlin lo ve!
Chawlhna Tuikam ka ngai zual thin,” – Mafaa Hauhnar
I sakhmel chuaiin uaiin vuai mah se,
I sakhming thanin kin ni a nei lo’ng e.

“Tangkapui leh laltiang a la ral ang,
Nang erawhchu hlunding tur, chatuan mi i ni,
Fam chang mah la, dairial i chang lo vang,
Nghilhlohna lungphun chu ka thinlung hi” – Mafaa Hauhnar

“Thu leh hlaa Zofate arsi eng mawi leh danglam bik,
Zofate Rohlu chuan Zofate tan rohlu thahnem tak hnutchhiahin a her liam ta.
Ziaka a dah phena ziak loh thuruk inthup a thuhruk zozai hi
tun atanga chhuan lo la awm zel turah a hlu zual zel dawn a ni,”.

Mafaa pindanah ka han dak lut zuai a, ka hnuk a ulh dawn a, ka aw a lawi dawn a, ka mittui parawl dawn bawk a. Ka mualpho ka hlau va, ka dak rei ngam ta lo.
‘Mafaa thu leh hla hian Zawlaidi ang main zun a nei a, a thu leh hla zunah chuan Mizo lanu val rualte hi an uai zo vek mai a ni,’ han ti ta ila, ka khabe ka sep sual nasa lutuk lo vang. Zofa zaleng zawng hian Mafaa thu leh hla thiamzia leh a ?awngkam bungraw ngahzia kan hria. A thu leh hla hi a hausa a ni. “Seki buhchhuak, buhchhuak” tih apianga Seki buhchhuak a?anga buhchangrum leh sa a rawn chhuak zeih zeih ang mai khan Mafaa ir-awm atang hian thu leh hla mawi tak tak leh ril tak tak hi a chhuak ur ur reng emaw kan ti a ni mai thei. A ni miah lo. Ani thu leh hla ang, creative writing hi chu duh duh huna ziak theih a ni ngawt lo. A rau chan a ngai. Chu lai chu a harsa lai tak, a buaithlak lai leh a khirh lai ber chu a ni. You have to pay the price. Yes, Mafaa has paid the price with his life.
Phingphihlip rawn chhuah hun tur hi sakuh ser nghah ngawt chi a ni lo. Chu rau chuan thlarau thianghlim anga a rawn pawl tikah chuan zêl angin a awm ta a. Eng ang mihring nge a nih tih Mafaa hian a inhre chang tawh lo. Mafaa kha Mafaa a ni tawh lo. A chenna chu khi tah, khi tah! Van chhawng thumna mai pawh a ni tawh lo va, Zalenna ram êng mawi takah a ni daih tawh. Chu Zalenna ram êng mawi, Chawlhna tuikamah chuan engkim hi a mawi êm êm vek. Khawvel tibawlhhlawhtu sual (evil) hi a awm tawh lo. Engkim mai hi a thianghlim êm êm vek tawh mai a ni. Chu’ng thil mawi êm êmte chuan thutak an pai vek leh tanghal a. Chu Chawlhna tuikamah chuan Mafaa chu beram no nunnem, thuro nunnem a ni tawh. Chu hmuna a thil hmuh ropui leh mawi leh thianghlimte chu Mafaa hian mi dang hmuh ve theih turin a Mizo ?awng thiamna hmanrua chelekin a ziak ta a. Mafaa thu leh hlate hi a ngaihnawm tur a ni reng alawm. Zawiaidi pawh a nei tur reng a ni. Yes, it is a ‘must’.
Mafaa hmuh ang hi hmu ve ila, kei pawhin ani ang hian thu ka ziak ngaihnawm thiam ve tho ang chu. Mahse ka hmu ve tlat lo va, engtin nge Mafaa angin thu ka ziah thiam reng ang? A ngaihna a awm lo. Vana arsi khi lak ka tum ngai lo reng asin.
Mafaa thu leh hlate hian mihring thlakhlelh ngawih ngawih ramah min hruai thleng thei asin. Chu tak chu a thu leh hla hausakna chu a ni reng alawm. Sum leh paiin a lei theih loh Chawlhna tuikam, rilru, thlarau leh taksa hahdamna, thlamuanna, hlimna leh lawmna ramah min hruai thleng thei. Chu chu a ropuina chu a ni chhap e. Mafaa thu leh hla hian Zofate hlimna min pe. Chawlhal vanglai taka Zotuithiang, vawt raih mai han khiat khalh khalh ang hian hrawk a fahin chhawlhal a tireh sawng sawng a, ?hal-va-ek char chhun ni sen sat vanglaia khiang hlim, daihlim nuamah mi a chawlh hahdamtir a, Chhawrpial run iang kan Zotlang ram nuama Zothlifim aa thaw hiau hiau ang hian Zoram khawvela Zofa lengte thinlung chhungril thlaler ramrovah hian a tleh heuh heuh reng a, Chhemdamthli iangin min chhem dai sawng sawng ?hin a ni lo’m ni?

Latest News & Chhiar Hlawh