Ramchhana Hmar
Phuaibuang

Kumin zet chu hma lam pan reng chung si hian, mihringte remruat ang ni lova kal hi a tam bik riau nite hian ka hre thin. Kum thar kan lawmna kut thang a reh fel chauh a, mihringin kumin atana kan hmatlir kan duan lawk, kan beisei neih ve te chu, kan rin loh lamah ka dil loh zawk malsawmna tih ang deuhin hripuiin min nuai a, hausa leh rethei a thliar lo va, thi si lova chhungkua kan inthen chang lah a tam, a vanduai mi tam takin mual an liam tawh bawk a, he hri zet hi chuan hmangaihte nen kan inkarah hmun a la khuar dawn chauh nite hian a hriat a; chuvangin, tawrh tlawk tlawk leh kun ngawih ngawih reng zawng a hahthlak ti pawhin sawi ila kan sawi sual awm lo ve.

Hma lam panin kan kal reng emaw kan tih mek laiin, home quarantine, lockdown, curfew te nen kan intawng leh thut thut a, inrin hman a har thin teh zawng a nih hi. Mahse, kan him tlanna tur leh kan tanna tha tura mi thiam zawkte rorel a nih avangin thuawi taka zawm mai hi kan tih tur a ni a. Nun a ralmuang lo va, inchibaia inlawm thinte'n kut an lek chhuak ngam lo va, hmel hlim inhmuhtir avanga mi dangte nun hial tihlim thintu khan a hmai chanve a khuh loh chuan mi hlauhawm a nih tlat avangin kan la hmelhriat ngai loh nunphung zet chu a hmachhawn pawh a har thin mang e. Chaw ei dawn leh chaw ei khama kut sil thin khan, tui kan hmuh apiangin kut kan sil emaw tih theih a ni a, chu mai a ni lo va, kut tihthianghlimna kan ak reng a, tunah zet chuan hmai tuamna (face mask) kut tihthianghlimna (hand sanitizer) te chu sumdawnna muala hralh tla leh hralh kal ber berte an ni ta. Fimkhur takin kan khawsa a, min hnaihtu apiang kan hlau a, hlauh nei renga khawsak chu hringnun zinkawng nuam tia sawi tur a ni lo takzet a ni. Mahse, kan himna bulpui a ni tlat si a, tisa inhlat mah se thinlung tala kan inzawm hi a va pawimawh em!

He kan hripui vang bawk hian kan hma lawka kan tana lo piang Lal Isua Krista piancham lo thleng tur hi kum dang ang chuan kan lawm thei dawn lo tih a chiang ta, krismas leh kum thar hunpuia nuam em em thin, zaikhawm leh ruai theh tih te chu thil mak danglam bik kan chungah a thleng a nih loh chuan tuna kan dinhmun thlir hian kan ti thei dawn si lo. Inkhawmte châk hle mah ila, kan la thei lo a ni fahmiang bazar, sa leina hmun leh petrol pump-ah petrol la turte awm khawm luih luih mah ila, biak ina inkhawm tak hi chu, Covid-19 a hlauhawm bik a ni mahna le! Lamtuala lam chi kan nih vang te, kut benga chil per sak sak khawpa Pathian faka zai thin kan nihna hi a hlauhawm bik a nih chuan inkhawm loh ngam zel hi kan tan chuan himna a ni tlat si a lawm.

Kan hriat angin krismas hian rim nei se chuan a nam vet vet tawh ngei ang. Rim a nei lo va, a hnai tawh tih erawh chu kan boruak awm dan hian a hrilhfiah tawk viau mai, mi tinte kan awm hmun theuhah fimkhur tak siin kan hma lawka Lal Isua piancham lo thleng tur hi lawm tura inbuatsaih a hun ta hle mai. Thinlung a dam lo va, tha a tho lo a nih pawhin intichak tawn ila, rilruin Covid-19 ringawt ngaihtuah lovin Bethlehem lam hi i thlir teh ang u. A chunga kan sawi ang khian biak ina kalte a la rem dawn lo, khaw en chhung bak chu a tul tawpkhawk lovah chuan pawn chhuah a theih loh avangin a nei chuan kan in leh a velte chei bawl ila, rilru tihthar nan hrim hrim pawh i pen chhuak teh ang u. ‘Krismas pawh a ang lo ve’ tia hman liam ngawt ai chuan hripui leng mah se, ka hlim ber tum a ni tih tur khawpin kan awm hmunah hian i inbuatsaih ang u.

Thawmhnaw thar nei leh pawn a chhuah vah hi krismas ti-krismas-tu a ni lo va, mi tam tak tana hrehawm thlentu a lo ni tawh thin a, kan thawmhnaw leina tura kan lo khawlte chu mi rethei zawkte pe ila, a thara kan thinlunga Lal Isua a lo pian theih nan tawngtai mawlh mawlh ang u. Kan awmhmunah kan tawma a tha, hlau leh khur chunga hripui lo hmachhawn ai chuan thinlung thianghlim tak leh huaisen takin awm ila, kan chunga thleng tur hi chu engkim a ruat lawk sa a nih avangin hlau uchuak lutuk nih pawh ‘kan hlau lo ve’ kan tihna lam ni lovin, hrehawmna thlentu mai a ni. Mi tinte hian kan awm hmun theuhah hian tih theih kan nei a, kohhranhote a huhova Pathian fak leh chawimawina kan nei theih kher loh pawhin keimahin chhungkua theuhah tan i la thar teh ang u. Kum dangah pawh i lo tih thin, krismas leh kum thar lawm nan i in leh a velte i chei thin kha hripui leng avangin kum danga i tih ang kha i peih lovin i hnual phah mai thei; mahse, ngaihtuahna thar nen hun harsa tak karah pawh khawvel hmachhawn dan zangkhai zawk a nih avangin, mahni inthing harh ila, kan rilru nguai leh kan khup zawi tawhte kha tichak thar lehin kan awmhmun atang hian hma lam pan hram hram ang u.