DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Lirnghing na awm leh rih mai lo turah Mithiam ten an ngai
Jun 28, 2020

Aizawl: Tunhnaia Mizorama a lir nghingin khawchhak lama chhiatna a thlenna ang chi chu thleng leh mai tawh lo turin mithiamte chuan an ngai.

Zalen palaiin mithiam hrang hrangte a kawmna ah Thawhtanni kalta zing dar 4:10 a richter scale 5.5 a naa lir nghing bak chu tun maiah chuan nghing leh lo turin an ngai tih an sawi a, chutih rual erawh chuan leilung hi che reng anih avangin an rindan hi a dik ngei ang tihna a ni chuang lo tih an sawi a. Tunhnaia lir nghing chu Mat fault vanga awm nia an hriat thu an sawi bawk.

Geology & Mineral Resources Director hlui leh tuna National Disaster Management Authority (NDMA) a Senior Consultant ni mek Dr. H.Lallenmawia chuan Indian plate leh Asian plate insut avanga lir nghing chu loawm a nih thu a sawi a. "India leh Asia plate hi kum khatah cm 5 velin a tawlh a, India plate hi 45 degree velin a lut a, heng khawmualpui innawk avang hian lir nghing hi a lo awm phah thin a ni," a ti. Dr. Mawia chuan kum 50 dan velah hmarchhak bialah hian lirnghing liantham a awm thin nia sawiin, "Kum 1950 khan nasa takin lir a nghing a, chuta tanga chhut chuan a nghin leh hi a hun tawh a, mahse mithiamte pawhin lir nghin hun tur emaw a nghing ngei ang tih hi an sawi thei lo a. Chutih rual chuan Mizoram hi fault line ah a awm avang leh lir nghing nat theihna ber (zone V) ah kan awm avangin fimkhur chu a pawimawh khawp mai," a ti bawk. Li nghing a nat leh nat loh tur chungchangah thil sawilawk a har tih sawiin, "Mizoram leilung hi a ngheh lem loh avangin lir nghing wave hi a thi hma a, chuvangin Mizoram pawna nghing anih chuan a ziaawm thei a, chutih lai chuan Mizoram chhunga intan anih chuan a nghawng hi a na thei bawk a. Chutih rual chuan Pathian ringtu kan nih avangin lo thlabar ngawtna chhan tur a awm lo a ni," tiin a sawi bawk.

Mizorama kan insak chu a that tawk loh avang leh Bureau of Indian Standards (BIS) kan zawm loh avangin kan tuar nasa thei nia sawiin, "Kan ram leilung a nghet lova, kan insakna a thuthmun (foundation) kan uluk tawk lo a, mithiamte rawnna chang kan hre lo hle bawk a. Chumai bakah kan rod hman a tha tawk lo a, cement leh rora proportion a dik tawk loh bakah tui kan pek that tawk loh avangin cement chakna hi nasa takin a tlahniam a. Chuvangin richter scale a 60 vel chuan nghing se chuan kan dawl lo viau in a rinawm a ni," tiin Zalen a hrilh bawk.
Science & Technology Department hnuaia Mizoram Remote Sensing Application Centre (MIRSAC) thawktute chuan June ni 22,2020 zinga nghing bak lir nghing liantham a awm leh mai an rin loh thu Zalen an hrilh a. Tunhnaia tum engemaw zat nghing leh chu after schock a ni tiin mipuite chu chiai lo se an duh tih an sawi. "Tunhnaia lir nghing kha Mat fault vang niin kan hria a, lei inpelhsawlh lai a loawm khan lir a lo nghing ta thin a. A hnua tum engemaw zat nghing leh pawh kha lei chhungril a insiamrem avangin after shock kan tih ang kha a lo awm ta thin a. Hei hian a chang chuan thla 1 lai te pawh a daih thei a ni," an ti. Lir nghing tur chu a sawilawk theih loh tih sawiin Mizoram awmdan pawh uluk lehzuala zirchian a la nih loh avangin sawi mai a har tih an sawi a. "Mizoram hi lir nghing nat theihna ber zone V ah kan awm a, India rama a nghin nat theihna ber kan nih avangin kan fimkhur a ngai a ni," an ti a. Tunlaia mi thenkhat lir nghing hlauh vanga an riakchhuak chu a ngai lem lo nia an hriat thu an sawi bawk.

Mining Engineer Lalhriatrenga Chhangte @ Hriata Chhangte pawhin Thawhtanni (22.6.2020) a lirnghing chu a pui ber nia a hriat thu leh a hnua mi chu leilung insiamrem vanga nghing nawn (after shock) niin a sawi a. "A hnua leilung insiamrem vanga a nghing nawn hi a lawmawm zawk a, hlauhawm a awm tawh lo turah ka ngai a ni," a ti. Hriata Chhangte chuan Mizoram leilung hnuaiah Tuipui leh Mat fault a awm tih sawiin lir nghinna hmun tur, a hun leh nat dan tur chu tumahin an sawilawk thei lo tih sawiin mi tu ten emaw a nghing dawn nia an sawi pawhin awih loh tur a ni tih a sawi a. Tunhnaia Mizoram lir nghing chu 5.8 magnitude nia a hriat thu a sawi bawk.

Dr. Laldinpuia, Pachhunga University College a Geology Department a thawk chuan tunhnaia lir nghing chu Mat fault vang nia an hriat thu a sawi bawk a. "Kum 1986 khan tuna a nghinna hmun Vaphai ah hian epi centre a hmangin lir a nghing tawh a, Mizoramah hian epi centre hi 16 a awm a ni," a ti a. Tun hnaia na vak lo a tum engemaw zat lir nghing chu ngaih thatlohna tur a awm lo tih sawiin lir nghing awm leh hian a thahrui a pek thawl avangin a tha zawk niin a sawi bawk.

Latest News & Chhiar Hlawh