Hmänah chuan a hming Lalremruata ti pawha ko loin, a hla hit êm êm mai thupui angin, “Pi Zûna” tia koh a ni thìn a. Ni e, hmänah kha chuan zú leh sâ nèn khawvêl kha a chhuih hnawk ve thìn a; mahse, vawiinah chuan, Kraws thisena sil fai a ni tawh a; “Ka ngaihhlut thil zawng pawh, nang hloh ai chuan, ka chán zêl nâng e!” a ti ta.

Sülhnu Hmasa

Hring nun chhuk chho zawhtu, a love song tha tak tak hmanga Zoram dung leh väng al thìntu Pu Remruata hi Mizo thu leh hlaa khaw thawhhlâwk tak, Sialsûka piang a ni a. Naupang të a nih laiin a ní (a pa nau), Mizo hmeichhe hawaiian guitarist, Pi C Thanhmingi’n tingtang perh a zirtír thìn a. Páwl li a zir laiin “Léng Lêrhi” tih hla a phuah dêr tawh! ‘Ka hla phuah hmasa ber kha a thu pawh ka hre tawh lo. Ruah a súr tih chu ka la hria. “Khuangruah súr…” tih te kha ka telh ve nawk a ni,’ tiin Pu Remruata chuan a sawi a. Páwl ruk an nihin YMA day-ah an band-in hla an sa tawh bawk a ni.

Pi Zùna a uai dàn

Kum 1981 a ni a; páwl kaw zir lai a ni. Chutih lai chuan a nu hna thawhna avàngin Ngopa-ah an awm a. An zirtírtu, nula pakhat chu a thiannu, Middle Sikul zirtírtunu nèn in an luah dùn a. Zànah an thianzahoin an “Miss” te chu an rîm thìn a ni. Tum khat chuan an Miss chuan, ‘In madaam rual kan nih hi, min “pí” tùr in ni,’ a lo ti a ni àwm a. Chu chu Pu Remruata chuan fiam zuiin, ‘Ka pi, i zùnah maw ka lo uai a! Hraite, i cho rual ka ni nêm le,’ tiin hlaah a siam chhuak ta a ni.

Ngopaa thuthmun nei an BDO chuan an thianzaho, band indinte chu a tuipui hle a, intrusment-te pawh a ngaihtuahsak thìn a. An band chuan Beatles hla te, Smokie hla “Mexican Girl” tih angreng te kha an sa ve nasa thìn. An hla thar, “Pi Zùn” pawh chu an khuaa CM leh Minister rawn kal chángte leh social a awm apiangin a saktír ta thìn a. Ngopa tlángdung chu an al hneh ve khawp mai. A hnuah Phuaibuangah an hla “Pi Zùn” chu kengin concert-te pawh an nei hial a ni.

Show ropui—Concert to Kungfu Show!

Hemi tuma an concert chanchin hi a ngaihnawm khawp a! Pu Remruata chuan heti hian a sawi a: ‘Zíng kára kan thleng kha an khaw tlángau a au nghâl: “Zaninah Middle sikul tualah concert a awm dáwn a. Mexican hla te an sa dáwn a, Mexican dance te pawh an show dáwn a ni,” a ti ta mai! A zànah chuan kan instrument neih ang ang kha kan han inchhawp chhuak ve a. Tlangvál huangtau deuh thenkhatin dâp bang âwng atangin kan instrument part thenkhatte kha rawn trick an tum thùl—kan chhangchhe khawp mai a.

“Mexican girl” kan sak thin an hriat vàng ni maw, “Mexican dance” show tùr khán min puang ve laklawh tawh si. A enga chu nge “Mexican dance” pawh chu kan hre si lo! Lám tùra kan inhnawn kual hnuah kei, a vocalist ber kha zai pahin ka lám pah ta zuk zuk mai a! Power supply a la tha si lo a. Motor battery kan ken kha instruments tih nun nán kan hmang mai a. Hla thum vêl kan sak hnuah kan battery kha a rawn mit ta sulh sulh mai! A tih ngaihna dang awm tawh hek lo le—Kung Fu show-in kan chhunzawm ta ringawt mai a!

Kan bassist kha inti-Kung fu thiam deuh ber a ni a, a changtupa lemah a chang a. Mi pa­hnihin kan beih rawn (der) a. Fly paha min rawn kick thelh vêl tak mai kha, keiin a nâkah tak mai chiang zetin ka lo hnek siah! A tlu thùm dup! A la hnang zui! Lem chang si kha a tak a ang a nia aw…’ Pu Remruata chuan a ti a. ‘Kan häw tùr pawh an khaw nula rualin thing phur tùr anga chhúngte bumin an khaw dai thleng min zui a.  Kan inmang tha dáwnah artui chhum pum khat an pai rûk kha, inchibai pahin min pe hlawm ngei asin!’ a ti bawk.

Album hmasa ber

Kum 1984-a Matric a pass hnuah Aizawla Forest Training-na hmuna Librarian in charge-in a awm ve a. Chutah chuan zai thiam, All India Radio (AIR) artist ni sa, K Lalthangthuama nèn inchharin zu hmunah te uang thuangin “Pi Zùn” chu an sa thìn. A hnuah a thianpa chu AIR-a record tùrin a ti a. A record ta ngei a. Mahse, a sa lâr zo chiah lo a ni mai thei, chutin mi hriat a hlawh lëm lo. A hnuah Hrângbana College-a PU a zir laiin Week-naa Beat Contest-ah te pakhatna nihpuiin Inter College Singing Competition, Vanapa Hall-a neih tumin pahnihna a nihpui bawk a. Kum 1988-a Radio artist a nih hnuah a record ve ta a; Zoram dung leh vângah a rawn lär chhuak ta a ni.

Kum 1991-ah a album hmasa ber, “Pi Zùn” chu RTP Studio atangin a ti chhuak zet a. Mahse, a music remin a duh thu a sàm loh avângin cassette zawrh lai zawng zawng a la lêt leh vek a. Pu Lalruanga studio, Vulmawi-ah a record tha leh vek a. Rhythm guitar leh vocals chu Aizawlah an record a. A bâk chu Rangoon-a musician thiam rual, “Top Four” an tih (ZoRock-a musician)-ten an remsak leh vek a ni. ‘Ka album hmasa ber kha ka hralh tha viau mai a, Pu Ruanga paw’n chéng 7,000 lai min pe ve a ni,’ Pu Remruata chuan a ti.

Lalremruata hian love song album pali— “Pi Zùn”, “A Sei Bil Tawh Lâwng”, “Sawi bâwih” leh “A Thlàwn Mai Maw!” te a siam hman a. Love song 100 vêl phuahin Pathian fakna hla 30 vêl a phuah tawh bawk a ni.

“A Thlàwn Mai Maw!”—a thlàwn lo e!

Khatih laia Mizo musician tha ber ber—Maitawka (L) te, Ât-a te, B Puia te, Tháwnga te leh Tuka te nèn “A Thlàwn Mai Maw!” album an siam ho a. JER studio neitu Pu Engmawia leh a nupui, Pi Zosangliani ten an lo tuipui bawk nèn, an phür hle mai. Remruata chuan a album hmingah, “Duhlai” tih hman a tum laiin, Zosângliani chuan, market lam ngaihtuaha hralh tla tùr leh mipui híp thei tùr album hminga a thlansak, “A Thlàwn Mai Maw!” tih chu a hmang ta zâwk a ni.

LPS lama hla thlan làr chhoh lai hun hre pha chin chuan “A Thlàwn Mai Maw!” hit-zia chu kan hre àwm e. Pu Remruata chuan, ‘Kan kohhran zaipáwl conductor, Pu Zothanmawia (of Mystique) hian min hau a: “Remruat, eng­ati nge hetiang hla te hi i phuah rêng rêng? Hla zir tan hma leh chawlh hlek hlàn hian zaipáwl member-te hian “I tán ka rinawmna, a thlàn mai maw…” an ti hman ziah a nia!” min ti hial,’ tiin nui hawk hawk chungin a sawi. A kum leh, 1992 Lelte award-a “Best Male vocalist” leh “Song of the year” award a dawng pawh kha a phú ngawih ngawih e.

Làrna—mualphona ti zualtu mai!

A khatih lai khán Remruata hian taxi a nei thìn a, cassette a hralh chur chur reng bawk a. Concert-naah a tel lo chuan zai thiam an kim lo, tih tùr khawpin a rak ve thìn. Mahse, a làrna leh a talent dawnte chu a petu tán hman lêt a tum lo a; zú leh sa leh khawvêl thilah a tlak ral fo. 

‘Tum khat chu, AIR leh Doordarshan Kendra te hian an anniversary eng emaw hi an làwm dáwn a. TV kaltlanga program an live telecast hmasak ber tùr a ni a. Governor chu khual lian a ni nghe nghe. Mizo top artist kha zai tùr kan ni a. Kei pawh ka tel ve. Ka zu in vàng lai tak mai kha a ni si a. Zíng atangin Pa-tànah ka táng tan a. Inah ka hàw a. Ka kai tawh viau. Kan nu phei chuan kal lo mai tùrin min ngèn hial. Zàn program ka kal tùr chu kan véng Khatla wine shop-ah zu ka lam belh leh a. Ka la tawlh thlu zui. Pâtêk kai luaiin Vanapa Hall-ah ka kal a. Ka zai ta aläwm maw le.

‘Maitawka ten introduction music kha mawi êm êma an tih hnuah ka zai chho ta a. Zai tha viau chuan ka inhre ve. Mahse, a tûk zíng ka tho páwn ka chhuak chiah chu, ka hmél hriat zawng zawngten, “Nizana i tenawmzia kha!” min ti ta sup sup mai! A tìr chuan ka ruih vànga min hau-ah ka ngai a. A hnuah chuan le! A key/note dik miah loin ka lo sa chhuak vek chu lo niin! Ka zaha ka zah­zia mai chu! Chutah, AIR lamin min la hrem zui! “Govenor ruih khum ngam Lalremruata hi contract pêk tawh loh tùr!” min ti lehnghâl a! Khata tang khán rimawi ka chawlhsan rih hmak a. Zai pawh ka zai ngai ta lo. Taxi ka khalh a. Zíngah Rangvamualah zu zuarho zu ka phurhsak a. Ka in tùr tâwk ka hlawh reng a. Inah ka tawm-im tawp mai a ni,’ tiin Pu Remruata chuan a sawi.
    Hêng hi hla phuah thiam leh zai thiam Lalremruata nun hmasa—a chanchin phêk khatna chu a ni.

(A Chanchin Phêk Phêk 2-na Chu)

Rui chunga Pathian autu

“Pi Zùn” hla atanga Zoram khawvêlin a hriat, Remruata hian zú leh sa nèn khawvêl a chen lai khán nun hlimna leh thlamuanna tak tak a nei ngai lo a; a rûkin nun tui hàlna nasa tak a nei zâwk thìn. ‘Tùn hma chuan jeep ka khalh thìn a; supply phurin Hmuifang tlángdungah kan zin thìn a. Ka nupui neih hma lawk, 1987 chho khán tum khat chu zu rui chunga motor ka khalh kha Midum khàm pelh, Hmingloh kàwn piahah kawng chhak lam suin kan accident a!’ tiin accident a tawh chanchin a sawi a:

‘Steering hian ka tai a delh a. Pem leh hliam hnuhma kha a langah ka nei miah lo. Aibâwk Sub Centre-ah min phur phei a. Chuta tang chuan Aizawl Civil Hospitalah min phur leh. Chutih lai chuan ka thidang hi a ni mai a; ka harh leh zawk thìn. Chutia ka harh leh zawk chánga ka thil hriat chhun chu—“Chatuana chhuah leh theih tawh lohna tùrah ka lût tawh dáwn a ni,” tih hi a ni! Ka mang a ang tak zet a. Tawngtai ngai miah lo khân Pathian ka au a, “Lalpa, ka thlarau hi chhandam ang che,” ka ti mawlh mawlh mai a ni,’ tiin Pu Remruata chuan a sawi.

Hemi tum hian a ríl hmun hnihah a bung chu an zawm a. Zawi muangin a tha chho a. Beer atang tan tha lehin zawi muangin zu-ah a lût leh a. A hnuah a ríl bawk chu zai ngai khawpin a lo inthlep leh! Zai nawn a ngai leh nge nge a ni.

‘Zu kha ka in rei thei tawh lo a, ka taksain a tlin tawh ngang lo a ni ber. Kár hnih pawh ka in thei lo—ka kulcho nghâl zêl!’ Pu Remruata chuan a ti a. A zu in nasa a kulcho fo avàngin Aizáwl damdawi in hrang hrangah pawh a riak ve nual tawh a ni.

Chutiang chuan a nun chu tlûk leh ding àwn fàwmin a awm fo a. Gospel camping-ah vawi tam tak a lût a; awmzia a awm tak tak thei si lo. Kum 2004-ah an kohhran, Khatla Kohhranin camping an siamah a lût ve leh a. Chutah chuan Pathian hnênah a inhlàn ve ta a.

‘Khami tuma ka inhlanna kha, “Ka pian  tharna” ka la ti ngam chuang lo! A hmain camp hrang hrangah ka inhlan zing mawlh mawlh tawh lutuk a; khatiang tho kha ka ni leh ang tih ka hlau a. Camp kan chhuah atanga thla khat vêl thleng kha chu ka rilru a buai. Ka Bible cháng hriat ve chhun lah chu, “I hmaah nunna leh thihna ka dah a,” tih kha a ni mai si a—ka mangang r tak zet a ni.

‘Nupui fanaute hmaa vawi te khat mah la tawngtai ngai lo kha ka ni a. A langsàra Pathian dàwr kha ka tum lo hrim hrim a. Tum khat chu toilet-ah ka inkalh khum a. Thutlûkna fel tak ka siam ta a: “Lalpa, thihna aiin nunna ka thlang zâwk a; nangmah hi ka vuan tlat dáwn che a nia aw…” ka ti ta a ni. Kan duhthlanna hi Bible laimu chu a lo ni a. Pathianin min khawih chhiatsak ngai lo,’ Pu Remruata chuan a ti a ni.

“Heti mai hian chhandam ka ni!” 

A hmaa kohhran bèl ngai rêng rêng lo Lalremruata chuan kohhran a bèl chho ta a. A pian thar atanga a kum leh, 2005 Good Friday hma deuh hian a thlàwna kan chan Chhandamna makzia leh ropuizia chuan a rilru a hneh êm êm mai a; vawi tam tak a mittui a ti tla hial thìn a ni.

Heti hian a sawi a: ‘Good Friday tûk a ni a. Khatla kohhran biak in thlang lam tukverh bula ka thu kha, thliin ka Bible a rawn chhém keu a. A chhèm keu tak chu enin ka zu chhiar ta a. Isaia 53:4 leh 5 thla hi a lo ni a: “Ani chuan kan natnate phurin, kan lungngaihnate pawh a phur ngei a; nimahsela, keini chuan lung­ngaihna tlâkbuakah, Pathian vuakah, tihretheihah kan ngai si a … a vuakna vualtea tihdamin kan awm ta. ” 

‘Ka chhiar zo chu ka thinlunga mangan rûkna ka neih zawng zawng chu a ti tui ral nghâl vek mai a nih chu! Mak deuh maiin khami tûka kan thu hriltu, Upa Zoliana Royte chuan Isaia 53 thu chiah chu a thu sawi innghah­na cháng atán rawn thlangin a rawn chhiar ve leh chiah a!’ tiin.

Chuta tanga a rilrua lian ber leh chàwl loa riak ta reng chu: “Heti mai hian chhandam ka ni,” tih thu hi a ni. ‘Zu in mi, mi bawlhhlawh leh Zoram mipui hmaa lo mualpho tawh pawh, chhandam ka ni mai si a!’ tiin ka inngaih­tuah thìn a. Zu la in ve reng—mawng dêp veka in tawh ka hmuh chángte paw’n, “Saw pawh saw, sawti mai sáwn chhandam a ni si a,” ka ti leh thìn a. Mak ka ti a ni. Hlaa siam duhna lian tak ka nei ta a.

‘Hla hi phuahin ka siam fo a. Ka nupui leh ka fate hian ngaiah min neihsak tawh a, min ûksakpui ngai lëm lo. Khami zàn khán sitting room-ah ka inziak a. Kan nu’n room-ah min inchawi luhpui a. A thlûk tùr kha chu a awm mai a. A thu a rem thei ta tlat lo mai a! Ka rilrua lian ber, “Heti mai hian chhandam ka ni,” tih chu a cháng tìr, a bul tan nána dah a rem si lo. Ka ziak tha ka ziak tha a. Ka sa ka sa mai a. Zíng dár thum vêlah ka zo thei ta a ni,’ tiin “Amen! Sil Fai Ka Ni” hla a phuah chhuah dàn Pu Remruata chuan a sawi.

‘Miten a hla hi tâwi an ti ang tih pawh ka ring—cháng hnih leh a thunawn chauh a ni si a. Mahse, heti hian a zo dèr a, a tàwp tawp a ni!’ a ti a, ‘Sa ve duhin tawi an tih leh an sa nawn an sa nawn tawh mai ang chu, ka ti mai,’ a ti. 

A phuah fel tûk chuan a nupui Pi Hlutei chuan a phuah laia a sa lai a ngaihthlâk reng thu a sawi a, ‘Kan pa zai kha muhìl loin ka ngaithla reng a; vàntirhkoh zai hi ang ka ti ber! Ka thinlung chhúngrilah hian a takin a nung tlat a ni. A mak ka ti tak zet a. A hla phuah dang­te nèn a inang tlat lo a ni,’ a ti thlâwt!

“Amen! Sil Fai Ka Ni” a phuah hnu lawk hian a lawina Khatla Pavalai—Evan Ramtea camp chhuakho chuan Tuikual Pavalai an tlawh a. Chutah chuan Pu Ramtea chuan chawpchilh takin Remruata chu zai tùrin a sáwm a. Ani Remruata chuan a zai hmain a hla sak tùr chu a hla phuah thar, ruahthamloh a nih thu leh, a vawi khat sak chhuahna tùr a nih thu a sawi a. ‘Khami tuma ka sa kha—a mak khawp a—ngaithlatute rilru a hneh a ni ngei ang; an “Hallelui” pui chiam a, làmtualah kan làmpui mup mup mai a ni,’ a ti.

“Nang hloh ai chuan”

A hma atanga a inhmanna, MNF Ge­neral headquarters-ah thalai hruaitu niin theih ang tâwkin a inhmang chho ve zêl a. ‘Dik tak chuan party-a inhman kha tha ka ti ber tawh hauh lo. Mahse, rilruah, “A chhúng atang hian ka siam tha thei ang,” tih hi a riak ve tlat a. Campaign leh thil dangah chhuak tawh loin office lamah hna tenaute ka thawk ve mai a. Ka inthiam chawp ve zêl a. Mahse, sawrkarna kan han siam a. Pute duhsak ber tùr kha kan ni ve a.

‘Tum khat chu CM zuiin Bâktàwngah kan zin a. Ka hla pawh sa loin kan CM hla phuah kha ka han sa nghe nghe. Kan hâw, in ka thleng chu ka pizawn hi a lo awm a. Mi rinhlelh hmèl deuh khán a hnár a lo lèn deuh du du a. Ka awm a ti nuam lo hle mai a. Chumi hnu lawk chuan kan kohhran Pavalai chu Tuikhuahtláng Pavalaiten min rawn tlawh a. Chutah chuan zai tùra tih ka nih angin ka hla phuah thar, “Nang Hloh Ai Chuan” tih ka sa ta a. Ka sa zo thei tlat lo mai! “Ka ngaihhlut thil zawng pawh, nang hloh ai chuan, ka chán zêl nâng e!” tih ka sak lai chuan ka hnuk a ulh ta tlat mai a, ka aw a làwi zo vek a ni. 

Heta tang hian Luka 3:24 thu: “Tu pawh a nun humhim duh apiangin a chân ang a; tu pawh keimah avânga a nun chân apiangin, chu mi ngei chuan a humhim ang,” tih hi ka thinlungah a nghet chho ta a ni,’ tia sawiin, ‘Hemi hnu, kum 2006 atang khán, vawiin thleng hian party office-ah ka dâk lût leh ngai tawh lo,’ tiin Pu Remruata chuan a testimony a sawi a. Hei hi party-a a thawhpuite an dik loh vàng emaw, a huat vàng emaw lam ni loin, Isua hminga kalsan tül a tih vàng leh, Isua hminga a chàn venaa a ngaih vàng a nih thu a sawi bawk.

Hemi hnu hian Pathian rawng báwlin a nun leh a hun a hlàn chhunzawm zêl a. Kum 2006 atang khán Upa C Ngûrthantluanga a zui tan a; ani nèn hian hun rei tak chhúng an inzui. A kárah Kneeling Ministry-ah te telin kum 2013-ah team, “Living Hope Ministry” a din a; kum 2014-ah Synod Revival team-a register a ni. 

Tûnah hian thisen sáng leh zunthlum mai bâkah a thyroid lam te a lo fel lo ve ta a. A duh ang leh a vei angin rawng bàwlnaah a inhmang chhunzawm thei ta meuh lo. Heti chung hian rawng báwl tùra sáwmtu a la nei reng tho a. A theih tâwk leh a hrisèlnain a tlin tâwk chinah chuan a la tlân chhe ngai chuang lo a ni.

Hmäna zu leh sa nèna täl thìn, Zofaten “Pi Zùna” tia kan hriat thin Lalremruata kha, vawiinah chuan Kraws thisena sil fai a ni tawh a; pulpit tlángah Lalpa’n a khawngaihnain a hláng kai ta! “A Thlàwn Mai Maw!” lo ti thìn khân, khawvêla nawmsip bàwlna chu a thlàwn mai a nihzia a hre chiang a; “Heti maia chhandam kan nih ropuizia leh, chu chu ‘Ka pawm e,’ tia lo ‘Amen’ pui mai tùr kan nihzia” puang chhuaktuah Pathianin a hmang ta zâwk a ni.