DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
DENGUE FEVER
Dr. Chawnglungmuana - Sep 20, 2022

Tunlai hian thosi seh atanga kai theih natna kan rama tunhmaa kan neih vak ngai loh chu a rawn tam ta viau mai a. He natna “Dengue Fever” kan tih hi tunhma deuh kha chuan Delhi leh phai lama awm te zingah kan hre lar thin a. Mahse sik leh sa inthlak vang te pawh ani pakhat anga, kan ramah case a awm ta nual mai. Thosi seh atanga kan hriat lar ber Malaria natna tak zawk hi chu la awm tam tho mahse tlemin kan zia tan niin a hriat. He Dengue Fever chungchang hi kan hriat chian atan tiin tun issue ah chuan kan ziak dawn a ni.

Malaria hi parasite chi khat Plasmodium thlen natna a ni a. Thosi chi khat “Anopheles Mosquito” kal tlanga inkai darh a ni. Dengue Fever thlentu hrik erawh hi chu Virus chi khat Flaviviridae thlen a ni thung a, thosi chi khat “Aedes Aegypti”, ke leh taksa tial chi seh atanga kai a ni thung. Hetiang a natna inkai darh hi Vector-Borne Diseases tiin an khaikhawm thin bawk. Sawi tak angin Malaria hi tunhma deuh kha chuan thihpui kan thahnem viau thin a, mahse sorkar hmalakna azarah kan zia ta viau. 

Dengue Fever hi a lan chhuah dan a in ang lo thei viau mai a. Sub-Clinical an tih mai, insawiselna pawh nei mang lova awm an awm thei a, a nasa zual ah erawh chuan thih phah hial an awm thung. A lan chhuah dan (symptoms) pawh hi a in ang lo thei viau bawk. Thosi in a seh atanga ni 4-10 hnuah (incubation period) a symptoms te hi a rawn lang chhuak thin a ni. Thosi in Dengue virus kai te hi an insawiselna a lan chhuah hma ni 2 leh a reh hnu ni 2 vel thlenga a sehin a pu darh leh thei a ni.

Dengue Fever lan chhuah dan (symptoms) hi kan sawi tak angin a in ang lo thei viau a. Khawsik sang (temp – 100 fahrenheit chunglam) hi a common ber chu a ni a, hemi bakah hian symptoms dang pahnih tal – lu na, mithrui na (eye pain), tihrawl leh ruh chuktuah na, luak chhuak leh luak, thal vung leh vun vual/bawl te, a awm chuan Dengue clinical diagnosis anga ngaih a ni. Hemi bakah hian a nasa zual (Severe Dengue) a la awm leh a, hetah hi chuan a symptoms te chu pum na tak, luak reh thei lo, thaw rang, hnar leh ha hni thi, chau/zawi ngawih ngawih, awm hle hle thei lo, thi a luak emaw ek thi te thinlian te a ni.

Dengue natna nei te zingah hian fimkhur ngai a awm a. Kan thisen a blood cell chi khat, platelets te hi thi put ti khal tu pawimawh tak an ni a, Dengue vei ah te Platelet count hi a tlahniam duh khawp mai a, chutiang avang chuan complete blood count hi tih ngei a pawimawh a ni. Symptoms reh hnu ah te hian platelet count hi a rawn tlahniam leh fo mai bawk a. A hniam lutuk chuan thisen pek (platelet rich plasma) a tul fo thin a ni. Platelet count a hniam lutuk chuan hnar thi, ha hni thi, luak thi emaw ek thi te hi a awm thut thut thei a ni.

Dengue natna vei te chu thisen test hmangin virus protein NS1 an tih mai an ensak thin a, tin, Immunoglobulins IgG leh IgM te pawh test ah a tel bawk. A confirm na khawl ber erawhchu Covid vanga kan hriat lar tak RtPCR hi a ni thung. A enkawl danah chuan a hrik thahna specific a awm lova, chuvangin symptomatic treatment – an insawisel dan azira enkawlna a ni ber a. Platelet count a tih hniam duh vangin Papaya (thingfanghma) hi a kawr nen lam an pe thin. Tin, he thei hi a capsule version a awm a (Caripill) chutiang te chu an chawh tel bawk thin. Pawimawh zawk erawhchu thosi inthlahpun theihna tur tui tling ang te kan in bul hnaiah an awm loh nan fimkhur a ni a. Ram riak tur pawhin thosilen uluk taka hman zel a tha hle bawk.  

Latest News & Chhiar Hlawh