DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
DOCTOR CHHANNA : Engtin nge Stroke lakah ian inven ang?
Dr. Chawnglungmuana - May 17, 2023

Zawhna: Ka pu, tunlai stroke tam lutuk hi eng vang nge? Thenkhat sawi thin COVID vaccine kan lak vang an tih hi thudik a ni thei em? Naupang thlenga stroke an awm ta zel mai te hi? Engtinnge a tua te pawh hian stroke lakah kan inven theih ang?

Chhanna: Stroke kan tih hi medical term chuan Cerebrovascular accident ti te pawhin kan sawi thin. A awmzia ber chu thluak chawmtu thisen zam block emaw puak vanga chu thisen zamin a chawm area lo chhe thut emaw thi ta vanga lo thleng a ni a. A thlenna hmun leh area khawih buai emaw khawih chin zau/zim zawng a zirin serious vak lo te, serious viau, ramtuileilo emaw khumbet a awm phah te, thihna hial thleng te a awm thei a ni. Stroke puitling ni chiah lo, thisen zam block zeuh a, a hnua tlang leh tho vanga buaina “Transient Ischemic Attack (TIA)” an tih a awm thei bawk.

Thisen zam block vanga stroke hi Ischemic Stroke an ti a. Thluak chawmtu thisen zam chhunga thi khar (clot) insiam in a block vang te (thrombosis), taksa peng dang atanga thi khar insiam thluak a lut chho vang te (embolism), thluak a thisen zam rawn zim (narrowing/stenosis) vang te in a awm thei a. Thluak thisen zam puak emaw thi put (burst or leakage) vanga stroke hi Hemorrhagic Stroke an ti leh a, hetiang chi ah hian thi put chu thluak tuamtu karah te a tling a, thluak chhung pressure a rawn ti sang a, hmun zau tak a ti buai thei thin a ni.

Stroke lo awm chhan hi chi hrang hrang a awm thei a, chung zinga common ber pawl te chu thisen (BP) sang, cholesterol sang, zunthlum, mei zu nasa, zu in nasa, thau lutuk (overweight), stress nei nasa lutuk te vang a ni hlawm awm e. Hemi kan sawi atang hian kan hriat tur pawimawh ta chu tunhnai kum 10 chho ah hian ei leh in lam kan uar zual a, fastfood mawm chi kan ei nasa a, thlum kan uar a, mei leh zu kan ti nasa a, lirthei kan chelek nasat vangin taksa kan sawizawi tlem tial tial bawk a. Chuvang chuan kum naupang te te ah stroke vanga thi emaw damlo benvawn kan tam phah a ni ber.

Covid vaccine kan lak vanga puhmawh hi ka hre ve zauh zauh a. Medical khawvel lamah pawh inhnialna a chawk chhuak fo. Mahse vaccine lak vangin stroke hi a thleng hma bik tih chiang taka proof na a awm hran loh avangin hei chu thu tlingah ngai lo ta phawt ila. Kum naupang lamah stroke hi a awm ve thei teh meuh mai a, a chhan erawh a dang deuh thung. Chu lam chu kan sawi thui lo anga. A chhan kan tarlan tak te atang khian stroke laka inven dan tur chu a chiang thawkhat mai awm e.

Inven dan – BP sang kan nih chuan control vat tur a ni a, damdawi kan ei anih chuan regular taka ei tur a ni a, mahni thua thlah mai mai loh bawk tur a ni. Chutiang bawkin zunthlum nei tan chuan control ngei tura hmalak a ngai bawk. Heng natna pahnih nei te hi damdawi a innghat ngawt lovin regular taksa sawizawi leh ei leh in uluk a, mawm leh thlum insum thiam a pawimawh hle. Ke a kal tam te, exercise hrim hrim nunphung a neih a pawimawh hle. Meizu mi tan sim a pawimawh a, sim mai thei lo tan pawh zuk tlem a tha. Rit/thau lutuk kan nih chuan weight loss dan kan zawn vat a pawimawh a, naupang thau lutuk phei chu nu leh pa in an ei leh in control thiam a, taksa sawizawi tam tir a pawimawh hle.

Kan sawi tak angin stroke chuan thluak a khawih buai a. A lo lan chhuah dan pawh hi hriat a tha awm e. A lan dan common pawl te chu hmai/hmui sawi te, tawng fiah lo thut te, taksa chanve zawi/che hlei thei lo thut te a ni a. Mahse insawiselna nei em em si lovin stroke lo nei reng te pawh an awm thei bawk. Heng a lan chhuah dan te hi kan hriat chian a, keimahni emaw kan chhungte/hmelhriat ah an awm thut anih chuan a rang lama damdawiin pan pui nghal tur a ni. Tin, stroke nei tawh a, dam chhuak leh an nih pawhin neih nawn leh an awlsam bik a, chuvangin a enkawlna an dawn te chu regular taka an hman reng a pawimawh bawk.    

Latest News & Chhiar Hlawh