Zawhna: Ka pu, thil zawh duh che ka nei a. Hmeichhia kum 17-a upa ka ni a, ka sawi phawng mai ang e… ka virgin tawh lo. Kumin February thla atang vel khan ka kapah hian pangtichawr ang deuh hi a rawn awm a, a na lem lo va, ngaihthat loh nachang pawh ka hre hran lo. Mahse, a pung ta telh telh mai a, ka mawngkaw bul a thleng hial tawh. Zun zawhte hian a thak thei em em mai bawk si a, engtin nge ka tih ang? Khawngaihin min pui thei ang em? Chhanna: Pangtichawr kan tih hi “Warts” tiin kan sawi a, taksa hmun hrang hrangah a awm thei a, a hrik thlentu ber chu Human Papilloma Virus (HPV) ani a. Kap bawrah a awm hian invenna tel lova sex hman atanga inkai theih natna (Sexually transmitted infections-STI) zinga mi a lo ni bawk. Hrik inkai awlsam tak mai a ni a, a kai tawhah hian a natna, pangtichawr ang hi la lang chhuak kher lo mah se mi dang an kai thei nghal der a ni. Khawvelah hian STI natna an inkai nasat ber pawl niin sawi a ni a. Hmeichhiaah phei chuan chhul hmawr cervix cancer te a thlen thei a; chuvang chuan Center for Disease Control (CDC) phei chuan naupang kum 11-12 an tlin chuan HPV vaccine lak ngei nise tiin an recommend hial tawh a ni. Taksa hmun dang, kut/ke zungtang leh a karah te a awm duh bawk a, nghawng leh hmaiah te pawh hetiang pangtichawr hi a awm fo bawk. Sex atanga kai hi a awl em avang takin Safe Sex hi kan ngaih pawimawh a ngai hle mai. Subject pel hretin kan ziak ang a. Tunlai tleirawl leh thalai te hi inngaizawng karah chuan sex hi him angah kan ngai fo mai a. A hman dan kan thiam chuan invenna condom hman nachang kan hre ngei ngei tur a ni. Invenna hman loh vanga harsatna thleng fo mai hi a tha lo hle. Naupang tete STI bakah HIV te thlenga kai han hmuh chuan a pawi tur ang a pawi zo tawh thin. Chuvangin, nu leh pate pawhin kan fate sex hmang rual an nih chuan Safe Sex chungchang hi hrilh hreh lo ila, an nunna atan a pawimawh a ni tih i hria ang u. Chuan, pangtichawr chu i lo nei a, a darh ang reng viau tawh a nih bawk chuan leh, thak te a siam fo tawh chuan enkawl chu i ngai ngei mai a. He pangtichawr hi Syphilis vang pawhin a insiam ve theih avangin VDRL Blood test lo ti phawt la. Chumi chu a positive a nih chuan Penicillin Injection lak te a ngai ang a, a lo negative a nih hlauh chuan HPV a ni tihna a ni ta mai a. HPV hi a hrik thahna damdawi hranpa a la awm lo va, a chawr lai kha damdawi hmanga tihral emaw te a ni ber a. A then chu zaite pawh a ngai thei. Chutiang tur chuan Skin Doctor lo inentir la, a nasat deuh tawh phei chuan uluk taka enkawl a ngai a, hnawih chi hman a ngaih pawhin tisa tha lai a ei ve theih avangin fimkhur a ngai hle. Thil dang pawimawh leh chu sex i hman leh dawn chuan condom hman ngei ngei tawh tur a ni a, chuan HIV test lo ti ngei bawk ang che.