Naupang danglam Lucanas-a: A thiannu ber Rubry dam loh laiin zan khat chu Rubry tukverh thlîr chungin Lucanas-a chu a tawngtai a. Rubri pa Diodora’n a hmuh chuan eng nge a tih a zâwt a. Lucanas-a chuan, Hriat loh pathian hnêna a tawngtai thu sawiin chû Pathian chu ‘khawi hmun pawha awm, mihring hriata hming pawh nei lo, mi zawng zawng tana Pathian — Juda mi te, Rom leh Grik mi te, bâwih leh Kaisara mite Pathian’ nia a hriat thu a hrilh a. Diodora chuan, ‘Chu chu engtin nge i hriat?’ tia a zawhna chu, ‘Ka thinlungah ka hre mai a ni,’ tiin a chhâng a. A puitlin huna a nih duh Diodora’n a zawh paw’n Lucanas-a chuan, ‘Ka puitlin hunah chuan Hriat loh Pathian chu zawn chhuah ka tum ang a; ka zawn chhuah hunah chuan a rawng ka bâwl ang a; a hmingin mihringte rawng ka bâwl bawk ang … ka thinlunga ka vei ber chu daktawr nih hi a ni a. Lawng chawlhna hmunah te pawh ka kal tawh a; dam lo leh thi mêkte pawh ka hmu hnem tawh mai a, chûngho tân chuan ka tawngtai tawh a, la puih theih hun hi ka nghâkhlel êm êm mai a. Antiokei khuaa daktawrte pawh ka hmu tawh a, thil tam tak min hrilh a. tûnah hian Aigupta leh Aramaik tawngte ka zir mêk a ni,’ tiin a chhâng a in.

Hemi tum hian Lucanas-a chuan a pu Diodora hnênah lung a pe a. Chû lung chu a lum vung vung mai a; Diodora chuan a hlau titih hial a. A hnuah a saihlum ipte atangin ramhnuaia a lawh, hnim hnah—rim na tak nei chu a pe bawk a. “Hei hi ramhnuaia min lawhtîrtu awm thânin ka hria a. Uaiin (wine) sâ-ah i bâwih pakhat hnim/chiahtîr la, Rubry intîr ang che; tichuan a nat a reh mai ang, kei pawhin ka ei a, ka lu nâ a reh daih,” a ti a. Lucanas-a lung pêk chu Rubri pang nghêngin an dah a; a hnim pêk pawh a sawi anga an tih chu Rubry an intîr bawk a. A sawi ang tak tak chuan Rubry khawsik pawh a reh nghâl daih mai a ni.

Hemi zân hian Diodora te daktawr Kepta chuan Rubri a en dika a khawsikin a kalsan hnuah tukverhah a dâk a, vân lam a’n en chuan Arsi thar lo chhuak, êng phût mai chu a hmu ta a. Huan sîra Orontes lui kam a pan a, hun rei tak chhûng a lo nghah tawh, a dam laia hmuh ve ngei a tum êm êm a hmuh ve tâk avâng chuan Pathian hnênah lâwmthu a sawi a. A dinna piaha Lucanas-a lo ding ve reng chu a va hmuh chuan, a dinna ngai renga ding Arsi chu an thlîr dûn reng a. ‘Khawvêl Êntu’ tûr Arsi chanchin te, mualphona leh hmuhsitna chhinchhiahna Kraws chanchin te chu Kepta chuan Lucanas-a a hrilh ta a. Arsi a liam rual chuan Lucanas-a chuan, “A liam ta!” a ti a. Kepta chuan, “Liam lo ve. Khawvêl tâwp thlengin a kal bo leh tawh ngai lo ang,” tiin a hrilh a. Mite nghah chu chil chhâk khuma nghâisak a la nih dân tûrte a hrilh bawk a. Chu chu Lucasa-a rilruah a châm reng thin.

Kepta hi Lucanas-a naupan laia Pathian a zawnna lama tanpuitu pawimawh tak a ni zui a. Ani bâkah hian Alexandria khawpuia an zirtîrtu thiam tak takte zînga mi, Juda mi Joseph Ben Gamliel-a’n a thlarau nun nasa takin a kaihruai bawk. Ani Joseph hi Lucanas-a nun, he lehkhabua hmeichhe pawimawh tak ni ta, a hmangaih êm êm Sara-i nêna an chanchin intanna a ni bawk. tin, Judai rama Chanchin Tha hrila vâk kual thin, “Zirtîrtu” an tih (Isua) chanchin leh a thil tih mak tak tak hrilhtu zîngah, Sara-i te, a bâwih Ramusa te, a unaupa Priska te, Rom sipa za rual hotu, Isua tih damna a taka changtu Anonio te, mi hausa, Heroda lal ina khawsa ve reng thin Hilell ben Hamram-a te hi mi pawimawh tak takte an ni. An thil tawn Lucanas-a hnêna an sawi pawh ziah tel a ni nual.

Mi thar Lucanas-a: Atheni (Athens) khuaa a awm lai, lawng chawlhna lama dam lo fang kuala hna a thawh laiin, Kraws-a Isua an khenbeh nî kha a tawng a. Khaw awm dân leh boruak chuan a khua a ti sik emaw a ti a, â dâwn hial te paw’n a inhre hial a, a hlau êm êm ringawt mai a. Nasa takin lîr a nghîng a, khua a thim vek a. Khûr dur dur chungin khâwnvâr a chhî a. A hnuah thinthi thakin a lo muhîl a ni ang, a han harh chhuah leh chuan khua a lo vâr dêr tawh mai a. A thinurna te leh a rilru kheitu zawng zawng chu lâkbo vek angin a kiang vek a. Chumi tûk tluka a chaw ei tui tum chu a la hre ngai lo hial a ni. Zânah a mut dâwn atang chuan a thinlungah remna a lo lêng ta a. A thinlung uai rittu zawng zawng chu lâk kianin a awm ta a ni.

Chumi hnua a dam lo enkawl dam, Hilell-a hnên atangin Isua chanchin chiang zâwkin a hre thei a. Chûng chu ziakin ringtute rohlu, Gospel chu a ziak tan ta a ni. Hilell-a nên Judai ram an fannaah Jerusalem-ah Pontia Pilat-a’n a lo mikhual a. Chutah chuan a nau, Priska pawh a lo awm ve nghe nghe a. Ani chuan thla hnih vêl cancer veiin nâ a lo tuar tawh a, daktawrten enkawl ngaihna hre loin a thih hun an nghâk ngawt tawh hi a lo ni a. A û Lucanas-a a hmu chu a lâwm hle mai. 

Chumi zân chuan Lucanas-a leh Priska te chu an inkâwm ta a. Rom sipai hotu ni ta, Isua thih hnu lawk atanga dam lo ta Priska chuan Isua chanchin leh man a nih dân te; Pilata hmaa an hruai dân te; khenbeh tûra Golgotha an panpui hmaa sawisak a nih dân zawng zawng te leh an sawisak laia pâwna a lo nghah thu te; lu ruh hmuna ngaih tha taka a awm theih loh chhan te leh thil hlauh a neih tlat dân te; khenbehna hmuna Isua nu a hmuh dân leh an inbiakna te; Isua Uaiin a intîr dân te; Isua thih dân leh ni thum nia a thawh leh dân zawng zawng chu, a û, Lucanas-a chu a hrilh ta vek a. Mahse, Amah ti hlumtu a nih avânga hremna tuarah a inngai a. Lucanas-a chuan ngaihdam a nih thu hrilhin a tawngtai a. thi mai tûra ngaih Priska chu, a tûkah chuan, mak tak maiin dam varin a lo tho chhuak thei ta a ni. 

tlipna: Kan sawi lai lehkhabu, Janet taylor Caldwell-i ziah, ‘‘Dear and Glorious Physician” (1959) hi thawnthu (novel) anga ziah mah ni se, a tak behchhan veka ziah a ni a. A ngaihnawm a ni satliah loa, rilru a khawih tak zet a ni. Pathian awm loh ring hmantu, a hnua Chanchintha Luka leh tirhkohte thiltih ziaktu (te zînga mi) Lucanas-a chanchin, Janet taylor Caldwell-i ziah hi, sawi chhâwn vek sên a ni lo a, sawi chhâwn vek tûr pawh a ni hek lo; chhiara zir chiang tûrin a lehkhabu hi dâwr/bookroom lama ngaihven mai chi a ni ang.