Hman vrs Tun II
Tape recorder Radio chhawm vs CD player: National Panasonic tape, radio chhawm ngei maia kan chhuah (play) thin—C Vana leh Van Halen te, RCC leh RTCi te, Lallianmawia leh Lobo te kha aw… An mahni rual chiahin radio hla thlan ti hlutu, hla thlan lama rual tin khûm—Mathangi, Upper Republic; Zuibawihtea, Ramhlun North; Bily RC Valtea, Pehlàwn; Khûmtea, Vaivakawn; KC Ramtawnvela, Lungdai Hmar Veng; Mawitea, Chaltlang Tourist Lodge bul te, Shalomi, Muthi te leh mi dang dang kha an va’n hlu tak êm! Ngawi teh, V Kûngtea, Saizawh West; Vanlalnghaki, Maubawk Tlang véng te hming te pawh kan lam rîk loh ten le!
Tape-in cassette reel a’n ei a, thui fé kan han pawt chhuak, a lo chat. Uluk tàwpkhâwkin Fevicol-in kan han chàr a. A ro hnua kan zaitír leh khán a reel kir zâwn a zai thlenin an zai kir ve zêl thin nia! Battery hmang tape kan play chuan forward emaw rewind emaw hmeta inhlûmtír khân battery a heh duh a, pen emaw lehkha khawng zial emawin cassette kan vaivir thìn. Battery charge nána mau tlawn kan hman tangkai thinzia te kha!
Sunday tlaia ‘fawr’-naa tape pu chhuak thei tlangvál te kha chu an luck duh deuh ni ten ka hre thìn. ‘AC/DC hla te hi a letling zawnga play-in a Setanik (Satanic) lutuk,’ an tih kan ràl hriat ve vuai vuai avànga a letling zawnga ngaihthlâk tuma kan beih nasat thinzia leh kan hlawhtlin ngai lohzia te kha aw…
Yearbook leh Song book nei pha ve lo tán chuan sâp zai, an hla thu lam kha ‘risk’ vek a ni mai a; mahse, kan zàwm thei vek tho! Chuti chung chuan tape-a “Pause” leh “Play” hmeh thlâk sek chungin hla thu (lyrics) kan han la thla ta thìn ta a nia! Kan ziah dik loh emaw kan sakpui dik loh avàngin kan zak ngai lo. Dik tak chuan, a dik loa sak kha a dik tlat a ni!
A hnu deuhah tape chu a thing leh mai a; aiwa tape deck a rawn chhuak—CD (cassette!) player chhawm deck. Rewind leh forward a ngai ta rêng rêng lo. “Next” tih hmeh kheuha a dawt chiah zai tùra a tum dik chat chat zêl thìn kha ‘thil mak ropui’ leh ‘finna sàn tawhzia’ ti langtu-ah kan ngai thìn.
Vawiinah chuan kutphah tia lek kan phone-ah duh zah zah hla a dah theih ta. Chu pawh chu kan peih tha lo leh tawh. Online-in Spotify leh YouTube atangin kan ngaithla peih tâwk chauh a ni ta. Vawiina “Spotify khawvêl” aiin “Cassette reel bung kan zawm lai khawvêl”-ah khán hla kan hre chiang zâwk a, guitar lead hun pawh kan hai ngai lo a, zawmpui theih hla lah kan ngah daih zâwk. Ngaihthlâk tùr zai (cassette) kan neih zawng zawng kha kan thiam bel vek, tih theih a ni tlat
PCO vs Mobile Phone: Hmãna kan telephone nambar kha ka la vawng reng—349083 a ni. A hnua landline telephone a’n pun deuh hnu khán a tìrah 2 kan belh leh. Chu telephone chu phone vâk vêl ang hi a ni ve lo. Hmun khata daha hùn chawt chi a ni. A ken kual theih ve loh. ‘Zero-mother’ (bial-nu) te kan biak dáwn chuan chhúngte awm loh hun kan chãng thìn. Mi thenkhat chuan pindanah te telephone búr dang an dah belh a, tawng a inngaihthlâksak vek theih. Chuvàng chuan ‘tawih’ biak nán chuan a him (secure) viau lo. Khãwlbáwm atanga pawisa lâk chhuaha PCO (Public Call Office) atanga biak mai kha a tih chî zâwk fo.
90s lawihàwl khán minute khatah duli nge kan chàwi thin kha le … ka chiang ta lo. Mahse, duh takte âw kan hriat theihna chhun kha a ni miau si a, kan pawisa chawi kha tam kan ti lo a, ná kan ti ngai hek lo.
Ninawm deuh erawh chu PCO páwna min nghâktu an awm khán a inthlahrunawm duh ve thìn—a nuam zân ngai lo. Kan hman rei deuh phei chuan min melh eng emaw ti tih deuh rùn thìn lehnghâl a. Dah tê tê-a an hman zawha thar thawh leh cháng pawh ka ngah mai—lêrh hmá ta ngang chu!
Vawiinah chuan, ‘Balance ka nei lo!’ tih pawh a awm tawh meuh lo a nih hi maw le! Mi biakna tùr call balance kan neih loh paw’n WhatsApp atang paw’n mi a biak theih leh zêl tawh a. Thil inawlsam hleih tawhzia hi a mak a ni mai lo a, a râpin a râpthlâk tawh zâwk hial! 1980s chawhnu lama telephone hmang ve fo thin kha muhil char char ta se, vawiinah hian kai tho leh thut ta ila, ‘Awi! Awi! Awi!’ tih bâk sawi tùr a hriat ka ring lo hial!
Hmãna PCO atanga ‘zeo mother’ be thinte zíngah telephone avànga inbàn emaw inhau emaw an awm ngai ka hre lo. Vawiinah thung chuan mobile phone avànga chhas chu sawi loh, nupa inthen kan awm ta hial … pawh ni mai loin, tam tak kan awm ta!
Lungawina chu khawiah nge?: Sawi tùr a va la tam êm! Roos pheikhawk te, Ch-Sing ballboot kan tih mai te, Hara jeans te kha. E! Kekawr tláng arh a làr phawt a, a hnuah bell bottom jeans kan uar leh chauh a nih tak kha, tiraw?
Khawvêl a thang zêl a, a changkãng zêl a, chu chuan thawmhnaw leh hmanraw changkãng a keng tel zêl bawk. Mahse, duhtâwk kan nei thei chuang lo a, kan lungawi thei chuang lo a nih hi!
Ka Sommy Oneman (Sony Walkman tihna a lo nia!) ka neih ní-a ka làwmna level sáng tak ang kha, vawiina kháwl chhuak thar hian min la pe leh ta miah lo mai! Chutiangin, showroom atanga adidas emaw Nike pheikhawk emaw ka lei thin ai hian, ka nu’n Stonewash jean kekawr thar min leisak ní-a ropui ka intihzia leh ka lungawizia kha … sawiin a siak lo!
Eng pawh chu lo ni se la, kan changkãng telh telh ang a, kan kawrawng telh telh ang tih hi a nia ka hlauh ber thin chu! ‘Internet-in finna thàl sèn loh min pêk rual hian kan mualphopui zêl ang tih hi thil hlauhawm a ni ta! Library atanga Cyclostyle lehkhabu ung khuk, a phêk keu rîk theih tawh loh khawpa keu zin tawh tih hriat kan chhiar laia finna kan chhar ang kha kan pha tawh lo ang tih hi ka hlau thìn. Thiamna leh changkànnain a hrin zêl, finna leh hriatna thàl sèn loh awmna kan hmanruate hian min tifingin min tihawizau tawlh tawlh zâwk mawlh teh se.