Chu nikîr ruah chu a súr tui buan buan kher mai. Zíng dár lí a ri a. Khum atangin ka inperh tho a. La châk rih hle mah ila, ka síra mu ka nupui leh kan fate pahnih thawhsan chu a ngai miau si a. 

Thäwm dìm takin ka insiam a. Ka zíng lam hnà, chanchinbu sem leh tùr chuan ka raincoat chu ha-in ka gum boot tawl ve tawh tak chu ka bun bawk a. Ruah súr hnuaiah chuan Treasury square lam ka pan leh ta hnak hnak a.

Keimah chanchinbu mi

Mi pawimawh ve tak mai hi ka ni a — chanchinbu mi. A chanchin thar khawn emaw a chhut lam emaw kha ka hna a ni chuang hauh lo thung! Kháwl há-a an rem sa, press-a an barh leh hnua a phêk emaw, a bu emawa lo chhuak, mite chhìar tùra an ina va sem kha ka hna chu a ni mai a — kei PU pass, naupang pahnih pa hi. Chutiang chuan kum nga dawn nupui fanau hrawk ka lo chäwm ve tawh a ni.

Mizo Arsi, Mizo Aw, Vanglaini, Hnehtu, Morning Post, Highlander, Sakeibaknei, Lelte . . . a tam mai! Hêng chanchinbute hi an ni, tûk tin ka nupui fanaute aia ka kuah thin chu. Ka nupui fanaute aia ka duh zâwk rëng vànga kuah phei zawng ka ni lo a, an mahni chàwm nán leh kan dam khaw chhuah ve theih nána kuah zâwk mai ka ni.

Lo emaw huan emaw neituin, kumpui lingleta buh leh thlai an thar chhuah, èm leh ipa hlim taka in lama an häwn thìn ang mai hian kei pawh, tûk tina thar thìn — hêng chanchinbute hi lungawi leh läwm takin mi inah ka thlen ve thìn a. Hah viau thìn mah ila, ka chau ngai lo. Ka thlan tui far hi a ni, vawiin thlenga kan chhúngkaw chaw bél chu.

Chhúngkaw hausa

Chumi tûka ruah súr buan buan reng hnuaiah chuan véng 'rukah chanchinbu ka sem a. Ka sem zawh chuan zíng dár kua a pèl hret tawh. In lam panin ka hâw a. Ka thlan far chu ruah far aia lian daih ni hian ka hre hial a!

In ka luh hma chuan, kan kawngkapui tar zet tawh bula bang âwng atang chuan in chhúng lam chu ka’n bih chhin a. Kan fa ú zâwk, kan fapa Muana, kum ruk mi chu a lo tawngtai mék a ni:

‘. . . a pâ pawh ka khawngaih êm êm a. Lalpa, a chanchinbu semnaah véng la. Chhùna a hnathawh tùrte pawh pè la . . . chuan chawhmehte min lo pe zêl la, naktûkah sa te min lo hmehtír tawh ang che. . .’ a tih lai chuan ka mit sulh a, ka mittui a tla ta a!

“Bawiha, i pa hian naktûk Chawlhni sa leina tùr pawisa a nei lo!” ka rilruin ka ti a. Ka mittui rawn far chu ruah far ai daiha tam ni hian ka hre hial a!

Ka fapa tawngtai zawh chuan in chhúngah ka lût a. A nau nèn chuan ka lam pana rawn tlàn phei pahin Muana te unau chuan, ‘A pa . . .’ tiin a rawn râk phei chiam a. Min kuah thuak thuak a. A nu, Mámpuii chuan tûkina thenawmnu behlawi sih, min rawn thar-tem chu stove-ah a lo bai so barh barh bawk a. Chu bai so barh barh chauh chu a ni mai a, tûk ina kan chawhmeh tùr chu — chì nèn! Mahse, chhúngkaw hausa tak kan ni ni hian ka inhre tlat thung.

Banga tàr tùr, kumin calendar leina tùr pawisa han chelek pawh kan harsat tlat a; nikum 1992 calendar a ni kan la tàr ni! Mahse, pawisa nei lo viau mah ila, a neite hi kan awt êm êm ngai bîk chuang lo — “Kan la nghei êm bîk hlei nêm,” kan ti! Muana sikul kan kaltír thei a; a nau, kum thum mi, a hming pawha kan koh phal loh Nu-Bawihi lah, a pian tirh ata Pathian zárah enkawl êm êm ngai loin a dam lo ngai miah lo a. Tin, kan in chhúngah inhau thäwm hriat tùr a awm ngai lo. Ka hmangaih ber ka nupui hi min hmangaih bertu a ni tih ka hre chiang bawk. Pathian awmpuina rún, inhmangaih leh inthla­hlel êm êm vekte chènna in aia in ropui hi, keini chhúngkua hian kan la hmu ve ngai lo — chu aia chhúngkaw hausa chu an awm theih pawh kan ring ngai hek lo. Kan hausa asin!

Thu làwmawm chu!

Kan nu Mámpuii chuan a bai chhuan a suan hnu chuan min rawn pan ve nghâl bawk a.

‘Á pa . . . tûkin chu Pu Cháma a lo léng a, inhlawhfâkna tùr a nei a . . .’

‘Eng?’ ka lo ti thuai a.

‘An vawk in thawm that a ngai a, khua a chhe bawk si a, mi dang tù mah a ko ei thei lo a ni àwm a. In pa a tlàwmngaih theih chuan . . . inthlahrung takin a rawn ti a. I peih chuan . . .’ a ti chuai raih a. 

Ka rilruah Muana tawngtaina kha a rawn lang nghâl zat — naktûk sa hmeh thù kha! Tin, vawksa kg khat man Rs 100/- nèn! ‘Peih tehreng e a. Chaw ei sawk sawk ila, ka va phei dáwn nia,’ ka ti ta a.

Chumi ní chuan chhùn lamah khua a tha hlauh mai a, vawk in pawh chu ka va thawm thatsak a. Tlai lamah ka hlawhin vawksa kg khat ka lei hàw a. Tûkina Muana tawngtaina kha Pathianin a chháng chiang a ni tih ka hria a, ka pawm a, ka läwm veng veng ringawt mai a ni.

In ka thleng chu Mámpuii chuan envelope keng chung hian kawngkapui bulah min lo hmuak a.

‘A pa hei, i lehkha tùr a nih hi, vawiinah an rawn dah a,’ tih pah chuan a envelope ken lai chu min pe a. Ka hawng nghal sawk sawk a. Yeee … sss! Hna ka hmu — sorkar hna!

Keimah kámding!

Thla hmasaa PWD-a hna ruak awm ka dìl kha min pe ve hlauh a nih chu! Kan nu nèn chuan kan inkuah chùl mai — kan va han läwm tak êm! Chumi tlai chuan chaw ei hmain chhúngkuain Pathian hnênah làwm thu sawiin kan tawngtai a. Làwm avàngin ka biangah mittui a luang zawih zawih mai. Ka va han tah belh thìn tak êm aw . . .

Office-a joining report ka pêk tûk atangin ni tin office ka kai ve ta zak zak mai. Ni tin inkhâwm ang pawh ka ni tho e —office-a hâk tùr kawr leh kekawr, ka inkhâwm thawmhnâw bâk hâk tùr dang nei hek lo ì!

’Tichuan, chanchinbu mi kha, kám­ding ka’n ni ta luah mai a. Púte pindan atanga “Riii . . . nnnggg!” tih rîk ruala tlàn nghâl vat mai kha ka hna ber chu a ni. A súr a sá pawi sa loa chanchinbu sem tûk tin te, cubic lung thiar nilèn zak zak te, ban khur laihte ai thlâwt chuan a lo hahdam fé zâwk mai. Mi vawk in rimte hi rim chhia ka ti thar thut a! Behlawi bai ringawt chawhmeha rinte hian chaw ei a tui lo thar thut bawk! Chawlhni chauhah lo pawh sa kan hmeh ve ta fo mai. Kan bangah pawh sorkar calendar ngat kan tár ve tawh a; a ni, calendar-a tahrik ní, rawng sen leh pàwla chhinchhiah­te paw’n ka nunah korî an tu ve ta!

Mahse . . . thla thum âwrh sorkara peon hna ka thawh hnu chuan hotute atangin lehkha ka dawng nawlh mai —transfer order! Sáw . . . ah sáw-ah, chhim lam, Saiha-ah min sawn dáwn! Chu lehkha ka chhiar zo chu ka nghilh dup mai. Ngaihtuahna a phír ta nuai a; ka fate leh ka nupui an rawn lang nghâl vat. 

Engtin nge ni ta ang le?

Min duhsak êm êmtu kan pú hnênah chuan ka va tlän lût rawih a. Thil awmzia a lo hre vek tawh; ani chuan min sawn tùr chu min ui ve ngang mai. ‘Thla ruk va awm phawt la, he lama i lo lêt leh theih dàn  tùr ngaihtuahin theih tâwp ka lo chhuah ve reng dáwn nia,’ min ti a. Tin, Saihaah chuan ka parawlna tùr tâwk in luah tùr min hmuhsak theih tùr thü a sawi bawk a ni.

Awm bo ka hrehna chhan ber chu kan pú ber ni loin ka nupui leh ka fate an ni. Ka fanu, Nu-Bawihi chuan, ‘Kei chu Á pa puak reng ka duh. Á pâ, rei tâwwwk office i kal dáwn em ni? Kal suh aw . . . pa,’ min ti reuh a nih chu! Kei, rilru no ve tak mai hi min vèl thelh mai!

A tìr chuan min rawn zui ve mai se tih te ka ngaihtuah a. Mahse, engkim a buai zo vek dáwn si. Ka in luah tùra kan len loh tùr chu thuhran, thla ruk hnua lêt leh mai tùra ka inngai nèn; Muana sikul kalna tùrte zawng zawng nèn; kan nu nèn  chûng zawng zawng chu kan han ngaihtuah dùn a, mahnia va phei mai chu tha kan ti ta ber a ni.