Zawhna: Ka pu, khawngaihin ka zawhna hi min chhansak theih chuan ka lawm ngawt ang. Mipa kum 47 mi ka ni a, ka zun hi a changin a thur em em a, a changin a pangngai leh thin a. Chuan, ka ke artui hi a na em em bawk a; mahse, hnathawh vel hi chu min tibuai em em lo. Engnge a chhan ni ang?

Chhanna: Zun thur i tih hi i liak chhin nge ni anga a rim a chhia, a hing i tihna hriatthiam a har viau mai. Zun rim na bik hi an awm ve hrim hrim a, harsatna hranpa an nei chuang lo. Tui in tlem, thil tuiril lam chi in tlem hian zun hi a takin a hing duh viau bawk. Ei leh in lam eng ber emaw vangte a ni thei bawk a; tin, damdawi thenkhat, a bik takin multivitamins te hian zun rim na a siam duh phian bawk a, zu in nasate hi an zun rim a chhe duh hle bawk. Zun kawng lawng (infection a ni fo) avang hian zun rimchhia a awm duh hle bawk a. Infection a lo nih palh theih avangin zun test (Urine R/E) tihtir ta la, Pus Cells (WBC tih pawhin an ziak fo) a tam leh tam loh atangin zun kawng infection a nih leh nih loh te pawh a hriat theih ang. Harsatna dang, tai na, kawng/nak na emaw kham te, khawsik ser serte i nei tel lo a nih chuan fel lohna a awm lo thei.

Ke artui na hi erawh a chhan hriat a tul ngei ang. Ke ruh lama fel lo thil a awm leh awm loh hriat a tha anga, x-ray te pawh lo ti thei la a tha hle mai. Pheikhawk bun fuh tawk lo, ke khuar (arch) nena inmil lo pheikhawk bun nasat te hian ke artui a na fo mai. Rit lutuk (Obese) te hi an taksa rihna avang hian ke lam harsatna an nei duh bawk. Zunthlum neite hi nerve chak lohna an nei fo mai a, chu chuan ke artui na, hriatna chawmawlh te leh ke kham te a siam fo thin. Chuvangin, i blood sugar pawh lo in check tir tel ta la. I zun thur insawiselna nen hi chuan zunthlum i neite a nih hranpa loh chuan a inzawm kher a rinawm hran lo. Zu in thin i nih a, i in nasa a nih erawh chuan nerve lam fel lo i nei tel thei a, chu chuan harsatna a thlen thei ang.
    Kan hri leng vang hian in lamah kan tawm nasa a, ei leh in lam pawh insum lem lo kan tam anih hmel. Thau thin bawh (Fatty Liver), zunthlum, thisen sang etc enkawl ngai an tam zual niin a hriat. A hmaa an lo neih tawh sa ani thei tho chungin awm awl leh ei tui kan zo lo te pawh a ni thei bawk. Taksa chet tlem hi kan ei leh in kan control si loh chuan a pawi duh viau mai. Covid vanga thi zingah pawh hian hetiang natna benvawn nei hi an tam reng a ni. Chuvangin, mahni hriselna ngaih pawimawh nachang hriat a \ha hle. A theih ang anga kan insawizawi a pawimawh a, mawm leh thau, sa lam chi te pawh ei chin tawk kan hriat a tha hle mai. Zan mengrei kan tam hmel a, men rei chuan zan lamah ei intuituah a lo awl ang reng bawk nen, i fimkhur tlang hram hram ang u.