Khã Ka Mikado Eksawrsais Bu Kha!
Kum a thar apiangin ka pa’n Diary tê chu min leisak ve ziah thin; mahse, ka hmang ngai lo achhâ chu a ni. A awmzia chu, min zo lo thin a! Chumi awmzia lehzêl chu, ka khawp lo a—ka luang liam nasa ‘over’ thìn ka tihna a nih chu!
Vai siam diary-ah khán a phêk a tlém mangkhêng thìn si a; ka chêt tlatna ní ber—Pathianni-ah lah a phêk an la ti tlém zui thìn si! Ka nuna bet tlat, a tel loa zàn mut ka harsat fo, ka Diary kha, ka nunpui tak meuh meuh thìn!
Tin, khã ka diary-ah khán—a vawng ve thìn chuan in ni ve vek ang a—thup leh thu rûk kan ngah thinzia kha! Thurûk leh thuh rûk bû a nih hawt thin kha! Engkim a leng a, leng lo pawh a leng tih theih thuakin a nih kha, khã ka diary-ah khán ka ziah kùr chiam thìn ni!
Enga Mikado kher?
Kan khatih lai khan, Mikado eksawrsais bu aia han thlan tùr chuang ziak loh bu awm hek lo! Nambar hrang hrang a awm a; a chhah bera chu nambar 4 kha a ni. Kha ngei kha—nambar 4 ngei mai kha—kár khat ka nu’n ka chaw chhùn fâkna atána pawisa min pài thin khêka kár tàwpa ka lei tâk kha!
Company dang Hindustan kut chhuak te chu awm ve bawk mah se, zirlai zawng zawng tih theih deuh thàw khân Mikado kan nei vek thin. Mahse, ka rilru leh ka dàwn min dàwnpui tùr a’n chuan Apsara leh Lotus emaw, Hindustan tih te, Pioneer eksawrsais bu tih ang vêl ai chuan khã ka Mikado-ah khân rinna ka nghat tlat ngam a; ka ka khawvêl a ni chho ta tak tak a nih kha!
Ka Mikado leh Thu leh Hla
Thu ziah ka tui tan hma hian thu chhiarah ka tui fé a. Lehkhabu làwm tùra piang hrim hrim ni àwma mawi hi ka ni ve rêng rêng a. Ka nu leh paten pocket money min pêk khâwla lehkhabu lei chíng mi ka ni a. Dr. Laltluangliana Khiangte buatsaih (compiled) “Thuhlaril”, BA hoin an zir te kha páwl kua ka zir laiin ka Mikado eksawrsais bu-ah, note siamin ka lo zir ve tawh a. Mizo short story-a ka dah sàn ber, C Thuamluaia “Sialton Official” ka thlìrna te kha, khã ka Mikado eksawrsais bu-ah khân—páwl riat ka zir lai daih tawh khán a lo chuang ve vàng tawh asin—Vanneihtluanga “Thunderbird” zawng zawngte nèn lam khán! (A tû chuan nge maw ni “Beidawnna Piah Ram” tia lo kaihlek sak ni—ka haw teh a nia!)
Khãng thu leh hla ril pui pui, phâk tâwka ka lo thlìr vena te kha … an ral zo ta! Hmuha khawiha chhiar lêt phâk lohin! Mahse, ka rilruah hian an la chám ta reng tho tho a; chu chu, tú min tih luihna mah ni loin an thar zêl tho tho ang!
Ka Mikado-a Ka Drama
Kei chuan kan zir lai note bu piah lamah Diary leh thawnthu ziahna bu ka nei tel thin, ka tih tawh kha. Khã ka Mikado—diary-a ka hman thinah khan thawnthu te, drama te ka ziak thin. Pawl sarih ka zir lai khân ka Mikado-a ka drama ziah chu Biak in hall-ah kan chang a. Kum tin kan chang chho thin—Biak in huang chhúngah. Páwl sàwm kan zir tuma ka ziah kan chan kha ka la hre reng—“Pa-in thei thur a ei a; fate ha a tim” tih kan chan kha!
Kha drama-ah khan thianpa RT-a, a.k.a Mapuia of Zephyr hi ‘pa’ lemah ka chantír a. Ka chantír tih pawh ka hriat tawh loh hnu, Hrangbana College-a fiamthu kan thawh ho thin laiin, a drama chan hmasak ber a nih thu min hrih nghe nghe. Min ti lâwm ngei mai!
Tin, kum 1999-a Art & Culture-in Mizora pum huapa Krismas Drama a buatsaih tum khân lawmman pakhatna kan la ve hlawl mai a. A thu (script) kha ka u duh tak, min fuih báng thei lo, U Mahuma nèna kan puah dun a ni. Kha pawh ka, ka Mikado chhùl chhuak tho a ni!
Chutiang tak chuan Computer awm hma, typewriter-a hmang kan inkhawn rîk tluk tluk lai khán, typewriter síra ka Mikado eksawrsais bu lo let tlawng thìn kha ka lo hmang tangkai tawh thin a nih ve chu.
Vawiin chu, ka chhuar ka ti fel e, ka ti a. Páwl riat ka zir laia ka drama ziah, “LALNUNMAWIA” tia thupuia ka vuah, Mikado eksawrsais bu ngei maia ka ziah ka hai chhuak hlawl mai! Rilru chapo leh uang tak chungin, ‘Ka lo va ziak thiam ve le…!’ ka inti hial nia!
Tùn hnua drama lam hi ka ziak ta meuh lo. 2019-a kan Unit TKP te chan tùr ka ziah kha a hnuhnung ber pawh a ni ta ve ang a! Tun hma ka ziah tak tak lai kha ka pha thei ta reng reng lo mai.
Mahse, hei hi ka hria: bul ka lo tan hmàna khan huaisenna min pe thìn a, min ti huphurh lo thin, tih hi!
Kha ka Mikado eksawrsais bu kha ka ngai thìn a nia aw…