DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
KOHHRAN TE DUH DAN – MIZO KAN PUNG TUR A NI (THLIRNA TLANG DANG)
Dr. Chawnglungmuana - Jun 13, 2022

Tun tum chu hriselna zawn atangin kan kohhran te, a bikin Presbyterian kohhran in a vei tak mai, mihring kan pung tlem tih chungchang hi a hriselna lam thlirna atangin kan ziak ve ange. Ka lo ngaihtuah dan leh thlir dan a ni mai a, statistics lam em em pawh ka en hran lova, hnial theih tak ani ngei ang. Mahse kan ngaihtuahna ti zau atan leh chhiartute’n an lo ngaihtuah zui atan ka han ziak ve dawn a ni. 

Census kan en chuan 2001 ah mihring 8.89 Lakhs kan awm a, 2011 census ah 10.97 Lakhs kan ni leh a. Kum sawm chhunga kan than dan hi en chuan kumtin mi 20000 vel zelin belh ang kan ni a. Kum 2021 a population census neih tur kha Covid hrileng vangin thulh hrih a ni a. Chuti chuan mihring awm zat tura estimate/projected an tarlan ang hi chuan Mizoram ah 12.39 Lakhs vel awm tur angin an dah a. Chutiang anih chuan kumin mihring 14200 velin kan punbelh tihna a ni thei ang.

Mihring kan pun theih nan kohhran chuan chhungkaw tin te fa nei tam turin zirtirna an kalpui chho zel a ni a. Helai tak hi ka lo ngaihtuah fo chu a ni. Kan khawvel a changkang chho zel a, nupui/pasal neih hun hi a average a lak pawhin a tlai lam hret mah mah em a tih theih. Eizawnna lamah kan intlansiak lo thei lova, hei vang hian inneih hun hi a tlai chho tial tial a ni thei ang em? A bikin khawpui lamah a ni zual awm e. Thingtlang lam pawh nula tlangval senior kan tam ve tial tial ni te pawhin a hriat.

Hmeichhia hi kum 30 an pelh chhoh chuan fa an neih theihna chance a tlahniam ve tial tial a. Kum 18-28 inkar chho hi an fa neih theihna chance sang lai kum chu a ni (most fertile years). Kum 40 hnu lam hi chu naute ah risk a sang ve tan tawh thung. Tin, fa neih dan pangngai (normal delivery) aiin zai chhuah (Cesarian delivery) pawh hi kan tam ta deuh em a tih theih bawk. Zai chhuah a nau nei an nih chuan a lo berah a dawt leh nena inkar ah hian kum 2 emaw tal a tlak a lo tha ve tho bawk a (nu hriselna lam atanga thlirin). Kum 30 leh hnu lama pasal an neih a, zai chhuah anih bawk chuan fa neih tam chu a har viau dawn a ni.

Mipa ka sawi nepna ni lo se, chhungkaw tam takah hian hmeichhia hi eizawngtu ber an ni ta fo mai a. Chutiang anih vang chuan chhangchhe chung chuan eizawn a lo har nen, fa neih chhangchhiat zuam lo hi an awm fo mai. Damlo ka lo en te zingah fa pahnih khat lek duh tawk ta mai hi ka tawng fova, a chhan ka zawh hian an eizawnna chhuanlam an awm nual a ni. Eizawnna avanga pasal la nei hman lo nia insawi te pawh hi ka tawng ta zauh zauh. 

Kohhranin kan pun an duh a, sorkar health program ah erawh Family Planning a la kal vut vut mai bawk si a, fa chhang khat te leh nu insiam te tan incentive lah a pe tha tawlh tawlh mai bawk si. Helai tak hi kan her rem a, kan hnam hi pung tura kan duh anih pawhin sorkar program leh kohhran duhdan hi fel tak sia a kal rual dan kan ngaihtuah a ngai a ni. Hmeichhia fa nei tam te tan lawmman te pawh hi kohhran hian ngaihtuah tel thei ta se, chu bakah normal delivery a fa nei tura pregnancy counseling lam service te pawh hi kan mamawh tak ani theiin ka ring. 

Engpawhnise, inhnial theih tak ani ang ka tih tawh kha! Chhungkaw din a, fa neih hi kan duh avang ngawta nei kan ni lova, Pathian malsawmna liau liau a ni. Nu chawrhche tak, fa pawh nei se a pai rei thei ngut ang em tih tur te hian fa an nei duah a, nu hrisel hmel tak, fa tam tak nei thei mai tura rin te pawh fa nei thei lo an awm leh nual bawk. Naupai ka lo en te hi an hriselna a that phei chuan fa panga tal nei tur te hian kan lo fuih ve leh ngawt thin bawk a (mahni thahnemngaihna liau liau), an chhungkaw lam dinhmun erawh ka hriatpui hauh lo thung. Fa neih kawngah hian inbuatsaih ngai chi hrang hrang a awm ve bawk a, chhiartute lamin in lo ngaihtuah zui atan kan khar hrih ange. Subject har ve tak chu a ni hrim hrim.

Latest News & Chhiar Hlawh