DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Mi hmel leh hming hriat reng theih lohna
Dr. Chawnglungmuana - Jun 11, 2024

Kum 57 mipa ka ni a, tunhma atang deuh khan naupan leh tleirawl chhuah atanga hmelhriat hran ni lo, chhungkhat hnaivai bak tun hnaia ka hmelhriat thar te hi a hnu hun rei vaklo ah an hmel leh hming hi ka theihnghilh hma ta em em mai a. Anmahni pawh hmaizah a na duh khawp mai. Haihawt thu ah chuan ka haihawt awm ka hre si lo. Heti taka mi hming ka hre rei thei lo leh an hmel ka hai hma ta mai hi engnge a chhan ni ang le? Natna chi khat ani thei em? Engtia inenkawl tur nge?

Chhanna: Mihring taksa khawl, a bik takin kan thluak hi khawl turu leh ropui ber a ni awm e. A thil tih theihna power tak tak hi mihring piang tawh tumah hian an la hmang lo niin an sawi a. Mithiamte chhut dan chuan kan thluak hian hriatna a khawl theih zat (memory storage) hi 2.5 million gigabytes (2500 Terabytes) vel ni turin an chhut a, chumi awmzia chu tuna computer hard disk lian ber nia an sawi, Seagate siam chu 30 TB ani a, kan thluak power hi the chhinna mai ani chungin a memory khawl theih zat turu tur zia chu kan hrethiam awm e.

Kan taksa a timur (cells) tam tak hi a thih hnuah pawh a insiam leh zung zung thei a, thin (liver) an thlak hian a tak hmun 4 a thena hmun khat vel chauh an hmang a, a size pangngai ah a rawn insiam leh thuai thei a ni. Kan thluak timur (brain cells) te erawhchu chutiang ang an ni ve chiah lova, tunhma kha chuan brain cells thi tawh hi a insiam tha leh thei lo niin kan hre thin a. Mahse zirchianna chuan chutiang ni lovin hmun pawimawh lai bika brain cells te hi a insiam tha leh thei (regenerate) niin an sawi leh ta thung.

Kan kum a lo tam tial tial hian kan timur, a bikin thluak timur te hi an thi then ve tial tial a, chutiang avang chuan kum 50 pelh tawh ah chuan memory loss engemaw hi a awm ve tial tial thei a. Mahse mihring kan in ang lova, kum 80 pelh tawh hnu pawha memory la fiah tha em em, mi hmel, hming, hmun, leh mawhphurhna thlenga la hre chiang em em an awm fo bawk. Chuti chung chung chuan kum a lo tam hian kan thil hriat theihna power hi zawi muangin a lo tlahniam ve telh telh thin a. Thluak natna nei ah te erawh chuan he process hi a rawn thleng rang ta thung thin a ni.

Natna kan hriat lar tak Alzheimer Disease hi a lan chhuah dan common ber pawl chu memory loss hi a ni a. Mahse he memory loss hian an nitin nunphung a ti buai tel thin thung a ni. Haihawt i han sawi pawh hi mihring inthlahchhawn theih zinga common ang reng tak a ni awm e. Mahse haihawt ani emaw mi hriat theih loh ani emaw, thil danga kan nunphung leh tih dan, kan mawhphurhna te a tih buai tel loh chuan kum rawn tam zelin a ken tel (natural process of aging) angah ngaih a ni tlangpui.

Thil emaw hming leh hmel hriat theih lohna (forgetfulness) hi engemaw vanga awm thei a ni ve thung a. Chung zingah chuan damdawi ei side effect te, depression leh anxiety natna kan tih te, ei leh in lam fel lo vanga malnutrition awm vang te in a awm thei bawk a. Zunthlum leh BP sang control that loh te hian a thlen duh viau bawk. Chutiang avang chuan kum 50 pelh tawh chuan health check-up neih regular hi a pawimawh hle a. BP, sugar check te hi tih fo a pawimawh ang.

Nutrional supplements an tih thenkhat te hian he harsatna hi a pui thei niin an sawi a. Chumi bakah chuan antioxidant an tih, kan taksa a kan mamawh loh inpaih chhuak fai mai lo te paih chhuak tura puitu te hi an tangkai thei bawk. Damdawi ah te pawh a awm a, chutiangin thlai hring leh thei (fruits) ah te hian kan taksa tana tangkai tak tak antioxidant te hi an awm bawk a. Ei leh in uluk a pawimawh hle a, taksa sawizawi pawhin a pui thei hle bawk a ni.

Latest News & Chhiar Hlawh