Mix Zuar Kha!
‘Thianpa, a la thu reng maw le! Khâ, middle sikul kan kal laia vaipa mix zuar thin kha. A la zuar reng tho!’ tia min hrilhtu ka thianpa chuan chu thû chu duhsak takin min hrilh a nih chu—hmãn atã tawh vawiin thlenga mix la zuar ngar ngar vaipa a hmuh thû chu.
Kum 30 liam taa sikul bàn apianga kan dàwr thin, chu vaipain sumdâwnna a kalpuina hmun nia a sawi, a retail outlet lam chu ka va pan ve ta ringawt a. A mix zawrh leisak tum pawh ka ni tawh lo. Ka pan chhan pawh ka inhre chiah lo.
Bazar Bûngkâwna kan sikul kal thinna, Modern English School bulah chuan a lo thu tawh lo a, Chanmari-ah a lo insawn daih tawh a lo ni. Hrangbana building bulah ka va hmu ta. Amah ngei a la ni a, a sumdàwnna báwm—mùri leh chána, bhujia leh chawtani ilo a dahna lah chu a la ngai reng bawk. Hmãna mi kha a la ni a; tin, amah pawh chu kum 30 liam taa mi tho kha a la ni.
Ka thut chilh a. Min la hriat leh hriat loh ka zâwt a. ‘Mama, nangmah chu ka la hria e maw le… nangmah la ngai reng lâwm. Hmânah te tak tê, tûnah lian deuh tawh, ni mai…’ nui chungin min ti. Fa pahnih … awh! pathum nei tawh ‘Mama’ min han ti chu ka la na têp; mahse, atán zawng ‘hmãna Mama kha’ ka la ni reng ang chu maw le!
A mix chu min siamsak a. A thil pawlh zawng zawng pawh a la danglam lo, a rim pawh, a tui dân pawh chuti bawk tho chu. Kum 30 hnuah pawh a mix-a a thil telh, a ingredients chu a la tidanglam miah lo a. Tin, a business hrim hrim upgrade a tum miah lo mai pawh chu mak ka ti lek lek. A chhan ka zâwt a. ‘Keima hetia ka siam dàn hi thiam ber. A dang a dang telh kha duh lo lâwm,’ a ti mai a. A duh lotu chu amah nge amah dàwrtute tih chu ka hre thiam chiah lo a, ka zâwt chîk leh a. ‘Khasthamar (customer) paw’n du lo… keima paw’n thiam lo … nangma ni te, nangmani úte pawh lo la kal thin lâwm, hmâna mi mix ngai reng ang kha duh shawi zêl, an zawng zawng vaiin,’ a ti ta a. Ka man ta!
Engtin emaw tak hian ka lung chu a léng deuh tlat mai a. A mix rim vàng nge amah vàng pawh chu ka hre chiah lo. A mix zawrh ka eisak man pawh chu a la duh lo hial. Ina hawn tùr ka fùntír leh hnuah a la duh chauh.
Hàw kawngah chuan ka pu, vaipa mix zuar chuan ka ngaihtuahna a luah hneh ngang mai. Ani chuan kum 30 chuang chána chiah puam, mùri, tél-tak leh bàwlhlo dang tlém tê hmangin kan khua Aizâwlah, a sumdàwnna chu a din chhuah (survive)-pui thei tlat. A sumdàwnna tláwm leh mãwl tak hmang chuan Karimganj-a a chhûngkua, a kalsan tâkte a châwm puitling vek thei. Tûnlai sumdàwnna khawvêl chêp tak kárah a show-room ve, a mix báwm chu a la pu kual ta reng a; a tla chhe ve chuang miah lo maw le! Tih changtlun emaw mawihnai leh îtawm deuh emawa han chei danglama han tih changkàn ve deuh pawh a tum chuang lo; a ngai rengin, hmãna a survive-pui tawh kha vawiinah pawh nupui fanau chàwm nán a la hmang zêl a ni.
Keini chuan thil hi kan va ti kual tamin kan va ti láwr nasa zozâi thin tak! Rinna kawnga nghet taka din tuma Sande Sikul vawi khat pawh hmaih hlaute hian kan sumdàwnna kawnga ‘nghet taka din’ kan va’n mamawh ve tak êm!
He mix zuar vaipa hian chêng hnih–thum vêl chauh a hlép maithei. A! Bul a tan lai phei chuan siki–duli chauh pawh a ni mahnâ. Mahse, a tei rei peih tlat alãwm. A kuma kum fé—silver jubilee a lawm hnu fé thleng paw’n a sumdàwnna báwm chu a pu kual peih reng a. Mizo tawng thiam belha tawng pawh pai loa bel a hun viau tawh; a tum chuang lo. A wallet an khawih che lo a ti a niang!
Sumdáwngte leh sumdàwn tumte tán, he vaipa, kan khuaa mix la rawn zuar ta ngar ngar hian zirtírtu nih a tlin ngawt mai!
(PS: He thu hi Lengzem, February 2013-a ‘Mix Zêl Nâng E’ tih ka ziah chhan, Islam-a puala ka ziah thar leh a ni. Hemi kuma kan inkawm behchhana ka ziah a ni a; lockdown lai leh ’down loh lai lam a ni hran lo e!)