Zàn chu a thim chhah mup mai. Ka pindan êng zawng zawng pawh ka ti thim a, parda ka zár vek bawk. Mahse, chûng zawng zawng aia thim zâwk chu ka thinlung chhúngril hi a ni!

Khumah ka han mu a, ka tho leh thìn. Mutin ka natna min chhâwk huai ka hre lo a, thawh paw’n chuti tho. Ka taksaah ná nei ni ila chuan daktawrte pawh ka ráwn ang, damdawite pawh min eitír ngei ang. Mahse, chutiang lam a ni tlat si lo.

Pindan light ka’n ti êng leh. Banga sana chek ri kerh kerhte chuan ka nunah awmzia an nei tawh lo a, an bánte chu an vai vir hah thlàwn mai a ni. A kawmthlang maia kumina thla eng emaw zât intár tawh Calendar pawh chuan ka nunah awmzia a nei pha chuang lo! Ka melh ngai ka melh leh tlawk tlawk thìn—hmu loin ka lo thlír leh reng thìn ka tihna a nih chu.

Ka khum kianga ka lehkhabu chhiar châk ka lei khâwlte pawh chu chhiar tuma han bih cháng pawh ka nei ve; ka’n keu ve sateh thìn. Thu ziak tlar dul chauh ka hmu thìn, thumal pakhat lek te hi, rei ngial ka en thìn—chhiar loin!

Mi dang ka ngai lo a, thian kawm ka peih lo a, ka nu leh pa ka thlahlel lo a, ka nupui leh ka fate takngial pawh rei ngial ka hmu peih tawh lo! Anni pawh an vuiin an ngui ve nge, tih lam ka ngaihtuah lo. Zíng ni chhuak leh zan thim a inang reng a, ka pindan kawngka kianga ei tùr min chhawpsak ka ei leh ei lohin ka nun an ti buai hran lo a -ka ril pawh a tàm êm êm ka hre ngai lo.

Páwn lam ka ngai lo a, chuta mihring awm pawh chu ka hmu peih lo! Phone leh computer ka mamawh lo a; tih thiha an awmna pawh a rei tawh mai. Mahni chauh ka inngaihtuah a; mahse, ka inngaihtuah nasat poh leh ka na ting si! Mahni ka inngaihtuah ka ti tak nâ a, mahni hi ka inning a, ka inhne a, ka inten a, ka inkham ngawih ngawih bawk! Dam pawh hi ka ning a, ka haw ngawih ngawih a, nun ka thlahlel lo, thih daih chu … ka zêp lo - ka hlau bawk si! Tin, mipa ka ni bawk si!

Zu leh ruihhloa chhâwk theih ka ni lo, chûng thilte chu he dinhmuna min hnûk lûttute an ni tih ka hre chiang mai si—nula dang dang mai ni lo, ‘koh theih nula’ hrang hrang chenin!

Hetiang hian engtia rei nge ka awm tawh ka hre ta lo! Hun hriltuten ka nunah kori an tu tawh miau lo ka tih tawh kha. ‘Beiseina’ ka lo sawi ve thin te kha—a lo sawi ve ’ngawttu hi ka zak ngawt mai—beiseina beisei bo leh beiseina beidawn thlâk bâk beisei ka neih tâk si loh hi!

Tûk khat chu, nghar-muta ka mut laiin … niin ka hria, zíng mang lama ka ri hriat chuan min ti harh hlawl a. Chuta ka zíng mang chu, reh ri kára hnahthel thliin a chhèm lèn seng seng ri hi a ni teh tlat a! ‘Chu! Thinghnahte pawh an tlâk kawlh tan leh tâk chu! Thlasik rim a nam tan leh dáwn ta e. Kan nunhluia kan phurritte pawh an hlui ta, an tlâk kawlh a hun ve dáwn ta a nih chu!’ tiin ring takin ka lo au a nih chu! Ka mumanga ka au thàwm chuan min va’n ti harh chiang tak!

Chutia a thlà a thlà dáwn … emaw ni—ka awm hnu chuan, zíng ni chhuah hmain kan kawmthlang huanah ka tei thla ta hlawl a! Rokûnga’na ‘Khawvêl mawi hi hla mawi an pe’ a lo tih ngei mai kha ka hmu ta!

Thlasik lai a ni a, zíng ni chhuak tùr zungzám inphan diar diar han mawizia mai chu! Chu Sikni êng mawi chuan thlang fá ruama tiau chhùm, lo lapaw vár vo-ho chu a’n chhém kiang delh delh mai a! Tú tih nge? Tú control nge? Eng vàng ngawta tawlh bo nge an nih? Tú thupêk nge an awih? A chhànna ka va’n hre chiang tak!

Ka kiang lawka antam, ka nu’n a la suat loh lo hring nghleh mai, lo huh hluamte pawh chu tú tui pêk nge an nih? Chumi chhànna pawh chu tú min hrilh mah ka ngai lo e!

Hêng thil siam zawng zawng hian lei mi siam chawp thuamhnaw an inbel ve ngai lo a; an hnah an streak ve ngai hek lo! ’Mas lo thleng mai tùr atán kawr thar leh dawhthlâk lam an ngaihtuah ngai lo a—halpuah hàl tùr pawh! An awmna huan, an kàwn hi chei màwi belh tuma tan an lâk ngai pawh ka hre lo! ‘Siamtu tán,’ tiin a hun têah, an mahnia ‘a mawi ber’ an lo chhuah mai zâwk thìn a ni. An màwipui an incheinate hi, ‘chawp’ a tel ve lo a, an mahni Siamtu chei chu an pàr chhuahpui mai thìn a ni tak si a! Chuvang chu alãwm, lal Solomona meuh pawh, a rangkachak, a lunghlu, a dár chikim nèna a inchei parh pawha tûktinpár pakhat pawh a tluk zo lo, tih a nih rêng ni!

Chutah chuan le, Pluto te, Aristotle te leh philosopher dang dangten an lo buaipui tawh, ‘Truth’ awmzia, kan tùnlai ziak mi, Familia Fanai Laltansanga’n, ‘Khuanu ruat ang thlapa thil a nih dàn tùr dik taka awm,’ [Familia Fanai Laltansanga, “Phuihnam”, Meichher, (June, 2022) : 18–25] a lo tih ka pawm thiam tâkna chu—‘Thutak’ ngei mai chu!

John Keats-a’n, ‘Beauty is truth, truth beauty,—that is all/    Ye know on earth, and all ye need to know’ (John Keats, “Ode on a Grecian Urn” : last stanza) a lo tih leh ‘A thing of beauty is a joy for ever’ (John Keats, “from Endymion” Book 1: first stanza) a lo tihten Vanram rim an nam ka tih tâk chék chékna chhan chu! Chûng zawng zawng chu, RL Kamlala’n, ‘Thûkna ropui’ a tih, ‘Ran thlêng leh thing anchhedawng leh, Vàna lal lukhum a inzawm, Lei Eden leh Salemthar nèn’ a lo tih hi an inzawm vek mai a. Ni e, Thutak—Mawina chu, chatuana mawi tùr a ni a, chatuana làwmna tùr pawh a ni! Aw … ‘Joy’ sawi nan hian ‘làwmna’ tih ngawt aia tawngkam uar zâwk hman tùr awm se ka va’n ti tak êm!

Mahni ka inen a, ka zak a, ka zak ngawih ngawih a … nakin deuh hnu pawh chuan ka zak nawn leh tho thìn! Mahse, zak chung chung chuan ka hlimin ka lãwm êm êm bawk si! Zak a, inchhìr a, sim a, tláwm taka Amah loa máwi thei lo ka nihna inhre chunga Bethehem ran thlênga Nau lo piang chibai bûk tùr ka ni tih, chumi tûk chuan ka inhre ta si a …

Ni e, ka nunhlui hnahte chu an tìl zo ta; mahse, a kûng neitu keimahah tho hian, hnah thar mawi zâwk an rawn to thar leh ang. Ran thlenga lo piang, Krawsa thi Krista zárah chuan Chatuan màwina—Thutak chu ka chang ve ta si a!